Woensdag viel de Egyptische politie de sit-ins van de Moslimbroeders aan. Cairo en veel andere steden zijn verdeeld: sommige buurten zijn bevreemdend leeg, de winkels gesloten en er zijn geen auto’s te zien in de straten. In andere wijken worden er hevige gevechten gevoerd met geweren, tanks en traangas. Opnieuw krijgen we beelden te zien van lijken die opgestapeld liggen in veldhospitalen.
Niets van dat alles is onverwacht. De weg er naar toe was welgekozen, bewust en dat al een tijd geleden. De voorbije drie weken, sinds Abdel Fatah al-Sisi een mandaat vroeg om “de veiligheidssituatie” af te handelen, kwam het land dichter en dichter bij de crisis. De Moslimbroeders beslisten om zich in te graven en kleine enclaves van rebellie te creëren. Het staatsapparaat verklaarde dat die ontruimd moesten worden. Verschillende onderhandelingsrondes leverden niets op.
De retoriek van beide verdeelde zijden was laakbaar, onaanvaardbaar en ontmenselijkend. Sommige stemmen leggen de nadruk op de politie die het geweld minimaliseerde, op de onvervreemdbaarheid van bepaalde basisrechten, maar ook op het feit dat we moeten nadenken wat er zal gebeuren nadat de protestkampen opgebroken zijn. Hoe moet het nu verder met de drie miljoen of meer aanhangers van de Moslimbroeders die zich nu in de steek gelaten voelen?
Het leidt geen twijfel dat de Moslimbroeders menen dat ze de rechtvaardigheid en de legitimiteit aan hun kant hebben. Er kan ook geen twijfel over bestaan dat ze tijdens hun jaar aan de macht de sympathie hebben verloren van het land. Maar het staat ook vast dat het veel beter was geweest mochten de Moslimbroeders zijn weggestemd in plaats van weggejaagd.
Hadden we kunnen wachten op parlementaire verkiezingen? De vele miljoenen betogers die op straat kwamen eind juni vonden van niet. Ze kwamen vier weken later weer op straat als antwoord op Sisi’s vraag om een mandaat. En de media vonden zichzelf heruit en stoomden een liefdesfeest voor het leger klaar. Wat we vreesden, is nu gebeurd: de politie, gesteund door het leger, greep in. Het aantal doden blijft stijgen. De Moslimbroeders vragen zich af hoe het “volk” dit kan laten gebeuren. En ze roepen om hulp bij de buitenlandse pers en de mondiale publieke opinie.
Hun retoriek in het Arabisch was gemeen sectair en als antwoord op de politie-actie tegen de sit-ins werden kerken in Assiut, Sohag, Minya, Suez en Arish afgebrand. In Minya werd ook de jezuïetenschool in brand gestoken. Christelijke handelszaken en huizen werden aangevallen. Bovendien schrijft de portaalsite van de Moslimbroederschap tijdens die onlusten: “Groepen christelijke hooligans probeerden onder bescherming van de politie (moslim) betogers uiteen te drijven”.
Het sectarisch discours, gepromoot door het Broederschap en de vernietigende en moorddadige acties waar ze de voorbije maanden leiding aan gaven, zijn onvergeeflijk.
Toch hebben velen van ons vrienden en familieleden onder de honderdduizenden op de sit-ins van de Broederschap. Een veel gedeelde tweet luidde: “Drie van mijn kameraden in de revolutie hebben broers in de sit-ins van de Broederschap. Hoe moet ik me daar bij voelen?” Net als wijzelf in de straten van de revolutie diep overtuigd spraken, zegt het Broederschap nu: “Nooit werd een idee gedood door gevangenis, nooit werd een toekomst uitgesteld door overmacht”.
Maar de Moslimbroederschap heeft ook aangetoond dat hun basisideologie en gedrag sectair is. Hier kan geen compromis over zijn; dit moet overwonnen worden. De slachtingen door de politie zullen echter geen oplossing bieden. De politie en het leger kunnen alleen met bruut geweld antwoorden op uitdagingen van het gezag. Velen onder ons blijven iedereen er aan herinneren dat het leger ons een jaar lang gedood heeft in de straten, dat de politie en het leger niet de hoeders zijn van de democratie of de mensenrechten of eender welke waarden waar dit land voor in opstand kwam in januari 2011.
Heel even maar geloofden wij, twee jaar geleden, dat progressieven, liberalen en de medestanders van de Broederschap samen konden werken aan een civiele maatshappij. Eenmaal aan de macht vrijde het Broederschap echter de politie en het leger op; vandaag betalen de Broederschap, het land en de revolutie daar de prijs voor.
