Druk van de trojka
Ruim drie jaar is de trojka al aanwezig in Griekenland. De trojka controleert of het land aan de voorwaarden voldoet die in de leenovereenkomst, afgesloten met de leenheren van het IMF en Europa, zijn opgenomen. Telkens een schijf van die noodlening moet worden uitbetaald, is de Griekse bevolking getuige van een wedstrijd armworstelen tussen de regering en de trojka. Die laatste oordeelt steevast dat Griekenland zijn verplichtingen niet is nagekomen. De Griekse regering van haar kant probeert de voorwaarden op een dergelijke manier in praktijk om te zetten dat de politieke kost uitermate beperkt blijft. Dat leidt voortdurend tot uitstel van betaling van de opeenvolgende schijven en tot koortsachtige onderhandelingen tussen regering en trojka. Daardoor neemt de Griekse regering vaak op het allerlaatste moment belangrijke beslissingen om toch aan de eisen van de trojka tegemoet te komen, vaak ondoordacht en op een oppervlakkige manier.
Zo hebben we de voorbije jaren vaak nachtelijke stemmingen gehad in het Griekse parlement, om toch nog snel extra belastingen te heffen of om toch maar weer eens salarissen en pensioenen te verlagen. De cijfers in de excel-tabellen van de trojka kloppen dan meestal wel na een dergelijke operatie, maar dat is dan ook het enige. De Griekse economie raakt niet meer op gang en zinkt gewoon verder weg.
Ambtenaren ontslaan kan niet zo maar, of toch ?
Eén van de maatregelen die het langst is uitgesteld, is het ontslaan van ambtenaren. Volgens de trojka heeft Griekenland een veel te grote openbare sector, die vooral heel inefficiënt is. Met dat laatste kan zowat iedereen het eens zijn. Maar zo overdreven hoog ligt het aantal ambtenaren in Griekenland nu ook weer niet: een kleine 700.000 op een bevolking van ruim 10 miljoen. België doet het zeker niet beter.
Ambtenaren ontslaan in Griekenland kan niet zo maar. Ze hebben jobzekerheid voor het leven, wat opgenomen is in de Griekse grondwet. De regering heeft echter een omweg gevonden om tegen eind 2015 toch 150.000 ambtenaren op straat te zetten: als een bepaalde functie niet meer bestaat, dan is er ook geen nood meer aan een werknemer die deze functie uitvoert. En dan is er geen grondwet die het ontslag van die werknemer in de weg staat.
Zo heeft de Griekse regering afgelopen maand heel erg plots aangekondigd dat er 12.500 functies/posities zullen worden opgeheven tegen september van dit jaar. Het gaat onder meer om de gemeentelijke politie die in de gewone politie zal worden opgenomen, om bewakers van openbare scholen, om schoonmaakpersoneel in de scholen en voornamelijk om heel wat leerkrachten (onder wie de leider van de vakbond van leerkrachten van de middelbare school). Dat laatste betekent dat voornamelijk in het beroepsonderwijs een heel aantal specialiteiten niet langer meer zullen worden onderwezen. Dat die specialiteiten nu worden overgenomen door privé-instituten kan dan ook geen toeval zijn.
De maatregel zorgde voor heel wat tegenstand in de rangen van de twee coalitiepartijen, maar werd uiteindelijk toch op de valreep goedgekeurd door alle parlementsleden van de regeringspartijen.
Presidentieel decreet
Maar er heerst onrust: het valt sommige politici moeilijk om mensen in de openbare sector te ontslaan, zeker wanneer een politicus zijn succes te danken heeft aan het systeem van rousfeti, de Griekse benaming voor politieke benoemingen in ruil voor stemmen. Om mogelijke tegenstand uit de weg te gaan, heeft de Griekse minister van Structurele Hervormingen, Kyriakos Mitsotakis, samen met de onderminister van Financiën, Christos Staikouras, een amendement in het parlement ingediend dat de overheid de macht moet geven om alle veranderingen in de organisatie en de werking van ministeries, openbare diensten en gemeentebesturen door te voeren middels een presidentieel decreet, zonder dat er in het parlement dient over te worden gedebatteerd, laat staan gestemd.
Een generale repetitie voor dit soort praktijken werd door de Griekse regering al genomen op 11 juni laatstleden, toen om 16 uur werd aangekondigd dat de openbare omroep ERT om middernacht zou sluiten en dat alle 2.656 werknemers zouden worden ontslagen. De beslissing over de sluiting was genomen bij ministerieel besluit, zonder debat in het parlement, en de toenmalige regeringspartners PASOK en Democratisch Links waren zelfs niet op de hoogte. De beslissing leidde tot het opstappen van Democratisch Links uit de regering, die sindsdien met een flinterdunne meerderheid in het parlement verder moet.
Vraagtekens bij het democratisch proces
Het amendement werd afgelopen week in een dun bijgewoonde zitting van het Griekse parlement goedgekeurd. 52 parlementsleden gingen akkoord, 39 stemden tegen en 5 onthielden zich. Niet eens een derde van de 300 parlementsleden was aanwezig bij het stemmen van dit amendement.
Dit heeft zware gevolgen voor het verdere verloop van het ‘programma’ dat is opgesteld door de trojka. Voor alle verdere maatregelen in de openbare sector die worden genomen, is geen parlementaire meerderheid meer vereist. Er zal zelfs niet meer over worden gedebatteerd! De regering beslist en de president ondertekent. Daarmee wordt elke democratische legitimiteit van de nieuwe maatregelen zwaar ter discussie gesteld.
