Gaby Amarantas (Foto: Els De Nil)
Nieuws, Cultuur, België, Lokaal -

Gaby Amarantos: veelbesproken first lady van de favela’s

"Gaby Amarantos is wellicht dé ontdekking van Sfinks Mixed. De Beyoncé van Brazillië wordt ze genoemd," zo luidt het programmaboekje van Sfinks Mixed, en nog: "Gaby is ondertussen een fenomeen. Brazilië koos haar voor het Wereldbeker Voetbal lied 2014". Een diva, uit Brazilië nog wel, daarenboven dé ontdekking van het festival, plus het WK Voetbal? Genoeg stof voor een artikeltje, zo dachten wij.

vrijdag 26 juli 2013 22:22
Spread the love

Van het volk of van de politiek?

Amarantos wordt in 1978 geboren als Gabriela Amaral dos Santos in de armste buurten van Belém, een stad in het noorden van Brazilië. Uit een familie van sambadansers begint ze op haar vijftiende te zingen. Enkele jaren later wordt ze gerekend tot de rising stars van de zogenaamde tecnobrega en nu, anno 2013, verschijnt ze in Braziliaanse talk-shows, komt ze op MTV en toert ze de hele wereld rond.

Onomstreden is ze niet, en naast een massa fans blijkt Amarantos ook een hele schare tegenstanders te kennen. De voornaamste kritiek is gekomen op haar toezeggen van het openingslied van het WK in 2014. Ze mag dan dienen als spreekbuis van de armen, volgens haar tegenstanders nam ze met haar toezegging voor het WK een verkeerde politieke stellingname.

In een gesprek met DeWereldMorgen zegt Benjamin Tollet, een muziekjournalist die zich specialiseert in de Braziliaanse favela’s, dat Amarantos zich met deze keuze schaart achter de FIFA en de Braziliaanse regering, twee instanties die zich de laatste maanden allesbehalve populair hebben gemaakt bij het volk. “Hoe kan je spreken in naam van de inwoners van favela’s en tegelijkertijd samenwerken met de lichamen die de favela’s verwoesten en de inwoners onteigenen tegen een veel te lage vergoeding?”

Tecnobrega

Toch lijkt de meerderheid van de Brazilianen zich niet veel aan te trekken van die zogenaamde dubbele houding, gezien de grote populariteit die Gaby geniet. Wat is het dan, buiten haar indrukwekkende persoonlijke verhaal, dat Amarantos zo populair maakt? Tecnobrega. De muziekstijl ontstond op de geboorteplek van Amarantos, de favela’s van Belém, en wist zich via zelf gebrande cd’s en dvd’s razendsnel te verspreiden in heel Brazilië.

Een officiële distributie van tecnobrega bestaat niet, kopierechten worden simpelweg genegeerd, en daarmee vestigt het genre zich als underdog en als symbool van vrijheid voor het volk. (Na haar concert op Sfinks deelde Amarantos trouwens, geheel in de traditie van de tecnobrega, gratis dvd’tjes uit). Muzikaal gezien biedt Tecnobrega een herwerking van liedjes uit de jaren 80 met een stevige beat eronder en opzwepende ritmes.

“Inhoudelijk gezien,” zegt Tollet, “is tecnobrega spotgoedkoop. De teksten verheerlijken dure wagens, vrouwenkonten, vreemdgaan en alcohol drinken. Het is onwaarschijnlijk seksistische muziek en het is niet meer dan een platte vorm van brood en spelen voor de armste Brazilianen, de dronkelappen, de drugsverslaafden.” (Op het concert hier op Sfinks bracht ze er echter geen tecnobrega, maar wel een ge-techno-ficeerde versie van Braziliaanse evergreens à la águas de março.)

Politieke stellingname

“De liedjes van Amarantos kan je bezwaarlijk politiek noemen, maar dat ze uitgroeide tot een wereldster met muziek uit Belém, is een politieke daad op zich,” zo stelt Ronaldo Lemos, die als academicus een boek schreef over tecnobrega, in Wall Street Journal (18/07/2013). En zo wordt Amarantos tegen wil en dank het onderwerp van een politiek betoog, voornamelijk geleid door linke intelligentsia.

Zelf blijft ze er gelaten over. Op de vraag hoe ze haar afkomst uit de favela’s koppelt aan haar aanstaande optreden op het WK antwoordt ze: “Ik zing voor de mensen uit de favela’s. Als FIFA mij vraagt om te zingen, dan doe ik dat, want zingen is mijn job. Mensen in Brazilië zijn erg trots op mij.”

Vindt ze dan niet dat ze, met de status die ze nu bereikt heeft, invloed kan uitoefenen op bijvoorbeeld de corruptie in haar regering? “Ik kies altijd de weg van de mensen,” zegt ze glimlachend en wiegend op de beats die weerklinken uit de verte.

“Met mijn optreden bij het FIFA maak ik de mensen blij, en door deel te nemen aan de straatprotesten en posts te plaatsen op sociale media geef ik veel kritiek op het regime, net zoals andere muzikanten vandaag in Brazilië. Het is een belangrijke tijd voor ons land en ik hoop, net zoals iedereen, dat het zal veranderen en daar geloof ik ook in.”

Het ene hoeft het andere natuurlijk niet uit te sluiten. Het is best mogelijk dat de Braziliaanse regering het simpelweg accepteert dat Gaby Amarantos zich duidelijk profileert als ‘van het volk’. Dat is niet alleen een manier om het volk rustig te houden, maar ook, en laat dat dan de goede kant zijn, om het volk op een positieve manier te benaderen.

Want goed, ze mag dan zingen over schunnige onderwerpen en over haar muziek kunnen de meningen verschillen, en ook bij haar eigen kritische geest kan je, zo je wilt, vraagtekens plaatsen, maar wel stelt ze zich positief op, en op een eerlijke manier geeft ze simpelweg een stem aan de mensen en de plek waar zij vandaan komt en nog steeds woont.

Toekomst?

“Gaby is vooral Gaby, een unieke ster uit het Brazilië van de toekomst,” lezen we nog in het programma van Sfinks. Hoe kijkt ze zelf naar de toekomst van de tecnobrega, de muziekvorm die haar groot heeft gemaakt? “Muziek uit de sloppenwijken is altijd goed en ook erg dynamisch. Maar in tegenstelling tot veel muzieksoorten probeer ik iets goeds te brengen, iets blijvends.”

Of dat zo zal zijn, zal, inderdaad, de toekomst aantonen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!