De ‘andere’ betogers in Brazilië
Nieuws, Economie, Politiek, Betoging, Vakbonden, Sociaal protest, Brazilië, Arbeidersbeweging, Middenklasse, President Dilma Rousseff, Luiz Inácio Lula da Silva, CUT (Braziliaanse Centrale Vakbond), Jeugdprotest -

De ‘andere’ betogers in Brazilië

De afgelopen weken kwamen in Brazilië massaal jongeren op straat. Ze organiseerden zich via sociale netwerksites en bestempelden hun protest als apolitiek. Tegenwoordig worden diezelfde straten ingenomen door regeringsgezinde vakbonden, andere maatschappelijke organisaties en linkse partijen, die hun eigen eisen stellen. Dat is niet naar de zin van de jonge betogers.

dinsdag 16 juli 2013 14:05
Spread the love

De nieuwe vakbondsprotestbeweging is beter georganiseerd dan het studentenprotest en stelt verschillende eisen. Ze pleit onder andere voor loonsverhoging, hogere pensioenen, invoering van een 40-urenwerkweek, meer werkzekerheid en het stopzetten van uitbesteding door bedrijven.

Ook eisen de betogers dat de regering 10 procent van het BBP besteedt aan onderwijs en dat ze meer investeert in volksgezondheid en openbaar vervoer.

Nationale actiedag

Op donderdag 11 juli organiseerde de Central Única dos Trabalhadores (CUT), een belangrijke vakbondskoepel, een nationale actiedag, met stakingen, betogingen en wegblokkeringen. De vakbond kreeg daarbij steun van 77 maatschappelijke bewegingen, zowel op het platteland, als in de steden. Volgens de organisatoren kwamen in heel Brazilië 100.000 betogers de straat op.

In Rio de Janeiro sloten zo’n 10.000 mensen zich aan bij het protest. De vlaggen en spandoeken van de vakbonden, vakkundig gemaakte protestborden, luidsprekers, geluidswagens en ballonnen stonden in fel contrast met de handbeschilderde bordjes van de jongeren die in juni de protesten in meer dan 80 steden in gang zetten.

Het studentenprotest, oorspronkelijk een reactie op de prijsverhoging van de buskaartjes, was daarentegen wel grootschaliger. Via sociale netwerksites – vooral Facebook – bracht het in gans Brazilië een miljoen mensen op de been.

‘Vreedzaam’

Eduardo Henrique, een arbeider die donderdag deelnam aan de betoging in Rio de Janeiro, omschreef het protest als ‘vreedzaam’. “We eisen betere werkomstandigheden en protesteren tegen de besparingen in onze bedrijven”, zo vertelde hij aan IPS.

Onder de demonstranten bevond zich ook een groep ingenieurs van de Braziliaanse staatsoliemaatschappij Petrobras. Zij vragen dat de regering een einde maakt aan de openbare veiling van olieconcessies. “We hebben enorme oliereserves ontdekt. Buitenlandse bedrijven hebben hier dus niets te zoeken”, aldus Silvio Cidog, lid van de ingenieursvereniging van Petrobras.

Ook de landarbeiders lieten van zich horen. Volgens een kleine landbouwer, die aangesloten is bij de Beweging van Landloze Boeren (MST), moet de regering dringend werk maken van haar landhervormingsprogramma.

Apolitieke protesten

Ver weg van het lawaai van de vakbondluidsprekers, blokkeerde een groep van ongeveer 200 demonstranten het verkeer, in een van de drukste hoofdstraten van de stad. Ze hielden er een zitstaking om aandacht te vragen voor de oorspronkelijke eisen die aanleiding gaven tot het studentenprotest, dat door de jongeren zelf omschreven wordt als ‘apolitiek’.

“Dit is een beweging zonder politieke banden, die werd georganiseerd via het internet. Ze (de vakbonden) hebben ons misbruikt. Ze rijden rond met geluidswagens, kopen vanalles, delen vlaggen uit. Dat kan het volk niet”, zegt de econome Karina Monteso.

“In Brazilië is er een linkse dictatuur. Een blanke dictatuur. Ze willen hun macht niet kwijt”, zegt de advocaat Márcio Simões. “Ons enige wapen is dit”, zegt hij, wijzend op zijn iPhone. Die gebruikt hij om te communiceren met andere demonstranten. Zij zijn aan het betogen in een andere buurt van de stad en hebben het plan opgevat om naar het regeringsgebouw, het Palácio de Guanabara, te trekken.

In de buurt van het gebouw liepen de protesten uit de hand. Er vond een confrontatie plaats tussen de oproerpolitie en afgezonderde groepen van gemaskerde demonstranten. Deze laatsten smeten met stenen, molotovcocktails en vuurwerk in de hoop zo het gebouw te kunnen binnendringen.

Hun protestkreten richtten zich voornamelijk tegen de onderdrukking door de politie, het WK Voetbal van 2014 en de Olympische Spelen van 2016.

WK en Olympische Spelen

Ook Orlando dos Santos, stadsplanner bij de NGO Observatório de Metrópolis, die ondertussen meeliep in de vakbondsbetogingen, liet zijn ongenoegen blijken over de organisatie van deze twee sportevenementen door Brazilië.

Als lid van het niet-gouvernementele Volkscomité van de Wereldbeker en de Olympische Spelen, kant hij zich tegen de gedwongen uitzettingen ten gevolge van de enorme infrastructuuruitbreiding – vooral in armere buurten – die nodig is voor de organisatie van beide evenementen.

Als reactie op de kritiek van ‘de andere betogers’, zei Dos Santos: “We leven in een plurale maatschappij. Deze betoging werd georganiseerd door de vakbonden. Dat zijn klassieke sociale organisaties. Het is dan ook niet verwonderlijk dat andere organisaties zich vragen stellen bij onze traditionelere aanpak. Deze is evenwel net zo democratisch als de nieuwere organisatievormen”, vertelde hij IPS.

Anarchistische stormtroepen

Nadine Borges en andere leden van de Waarheidscommissie van Rio voerden actie voor de openbaarmaking van documenten uit de militaire dictatuur (1964-1985), zodat misdaden tegen de mensheid die tijdens die periode begaan werden, onderzocht kunnen worden.

“De verdediging van de democratie is historisch altijd gebaseerd geweest op de arbeidersbeweging. Dit protest is een democratische gebeurtenis en vertegenwoordigt de georganiseerde vakbondscentrales”, zei Borges als reactie op de kritiek van andere groeperingen.

Parallel met de arbeidersbetoging protesteerden zo’n 100 jongeren. Ze droegen zwarte kledij en maskers, om hun gezicht te beschermen tegen het traangas van de politie. “We zijn sprakeloos”, zei één van de jonge demonstranten aan IPS. Hun protestborden zeiden genoeg: ‘Bedrijf de liefde, niet de oorlog’, ‘Het volk aan de macht’ en ‘Anarchistische stormtroepen’.

Afgescheiden van de grote vakbondsbetoging, die de hele straat innam, verhief ook een groep jonge artiesten, gekleed als clowns, hun stem tegen de onderdrukking door de politie. Ze noemden zichzelf de ‘nhoque nhoque-troep’, een woordspelletje dat verwijst naar de ‘tropa de choque‘ of stormtroepen van de oproerpolitie.

‘Uitdieping’ socioeconomische verbeteringen

In de betoging van de vakbonden liepen leden van de regerende linkse Arbeiderspartij (PT) mee, evenwel zonder partijvlaggen. Ze vertelden ons dat ze betoogden voor de ‘uitdieping’ van de sociaal-economische verbeteringen die gedurende het laatste decennium ingevoerd werden door voormalig president Luiz Inácio Lula de Silva (2003-2011) en huidig president Dilma Rousseff.

Dit was de eerste keer dat politieke en maatschappelijke organisaties in Brazilië reageerden op de oorspronkelijke golf van protest van de Braziliaanse jeugd.

De vakbond CUT staat achter het jeugdprotest, maar vreest dat de “conservatieve en rechtsgeoriënteerde sectoren het protest zullen willen beïnvloeden om doelen te bereiken waar de overgrote meerderheid van het volk niets mee te maken heeft”, aldus één van de vakbondsleiders.

“In deze nieuwe situatie is het van fundamenteel belang”, zo zegt hij, “dat de de arbeidersklasse zich als één man mobiliseert, opdat de situatie een positieve uitkomst heeft.”

(vertaling uit het Engels: Karen Van Crombrugge)

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!