Het probleem met ironisch seksisme
Opinie, Nieuws, Comedy, Seksisme -

Het probleem met ironisch seksisme

Goede comedy is fantastisch en in principe grenzeloos. Grenzen aftasten is zelfs een essentieel kenmerk van humor. Humor kan helpen om greep te krijgen op donkere kanten van de menselijke geest, of om perspectief te bieden op complexe zaken. Hoe complexer en gevoeliger een onderwerp, hoe moeilijk het echter is om er écht grappig over te zijn. Daar wringt het schoentje.

woensdag 26 juni 2013 00:08
Spread the love

Ironisch seksisme is zeer populair bij (vooral) hogeropgeleide, relatief jonge mannen. In de eerste plaats lijkt het bedoeld om te zeggen “jongens, kijk eens wat voor stomme dingen sommige mensen zeiden (of zeggen)”. In de tweede plaats is het ook choquerend bedoeld: “kijk naar mij, ik durf het woord ‘teef’ zeggen”. Het is een soort humor die frequent voorkomt in Humo-, Woestijnvis- en StuBru-middens.

Die dingen grappig vinden is typerend voor mensen die in een bubbel leven waar de gruwelijke gevolgen van seksisme afwezig lijken of verborgen blijven. In zulk een omgeving lijkt het alsof de gelijkheid al een bereikt doel is, en dat feministen maar wat zagen in de achterhoede. De media doen er ook alles aan om die mannen in die bubbel te houden, omdat veel mediamensen uit diezelfde bubbel komen.

Verkrachting haalt het nieuws als het gepleegd wordt door een gestoorde marginaal in duistere steegjes, terwijl in werkelijkheid 88 procent van de daders het slachtoffer kent. Vrouwen in het openbaar lastigvallen lijkt het werk van Marokkaanse hangjongeren, terwijl het Twitterkanaal @EverydaySexism talloze, hallucinante incidenten aanhaalt met duidelijk blanke mannen uit de middenklasse. Seksisme en geweld op vrouwen is absoluut niet ver van ons bed.

Een ander probleem is de Wet van Poe: zonder context valt ironie niet te onderscheiden van een oprecht statement. Zeker op internet riskeer je ook echte seksisten en vrouwenhaters aan te moedigen in hun overtuigingen, en de barrière voor vrouwen om over dagelijks seksisme te praten, nog te verhogen. Want ja, ’t is “Altijd iets met die wijven”, nietwaar (41.000 likes op Facebook)?

Misschien is dat ook een goed moment om even stil te staan bij het feit of je dan wel zo progressief bent als je zelf denkt. Begrijpend en met afgrijzen een artikel lezen over de nachtmerrie van een groepsverkrachting in de Humo maakt het niet ok om een andere vrouw lacherig als een slet te bestempelen.

Bij veel slimme, moderne jonge mannen gaat het idee er niet in dat ze seksistische dingen zeggen en doen, louter omdat ze zichzelf zo niet zien. Als je echter constant ‘doet alsof’ je een seksist bent, is de kans groot dat je er misschien echt wel een bent.

Maar wat dan met mannen? Daar wordt ook mee gelachen, toch? Opnieuw: het is alleen die veilige bubbel die doet alsof er niet alleen een ludieke strijd der seksen plaatsvindt, maar dat geweld en discriminatie tegenover beide geslachten gelijk verdeeld is. De cijfers over de hele wereld liegen niet: de Wereldgezondheidsorganisatie heeft het over een ‘epidemie’ van geweld op vrouwen. “Men fear women will laugh at them. Women fear men will kill them,” zei Margaret Atwood.

Omdat het gaat over humor, haalt men er vaak vrije meningsuiting bij. Kritiek op comedy staat niet gelijk aan censuur, en wie dat denkt, heeft het debat eigenlijk al opgegeven. Vrije meningsuiting is ook: verantwoordelijkheid nemen voor de dingen die je in het openbaar zegt, en aanvaarden dat daar kritiek op kan komen.

Het punt is niet dat comedy niet hard, scherp of bitter mag zijn. Het punt is dat comedy vooral grappig moet zijn. Context is alles. Alleen een sociopaat zou doelbewust een mop maken over wiegendood in het bijzijn van ouders die hun baby daaraan verloren hebben.

“Ga terug naar je keuken en bak me een steak” werkt alleen in een context waar niet miljoenen vrouwen – die ook zussen, lieven, moeders en echtgenotes zijn van mannen die meeluisteren – op dagelijkse basis worden gekleineerd puur omdat ze vrouwen zijn. Ook in Vlaanderen.

Als we een wereld willen waar we echt volop ironisch kunnen zijn over seksisme, werken we er misschien beter aan van echt seksisme terug te dringen, en dat begint met stil te staan bij de dingen die we alle dagen doen en zeggen.

take down
the paywall
steun ons nu!