De ommekeer komt er nadat Amerikaanse bedrijven, met Walmart en Gap als bekendste, geweigerd hadden om de brand- en veiligheidsovereenkomst te onderschrijven die op brede steun kon rekenen van Europese bedrijven.

Arbeidsexperten zijn nochtans kritisch omdat ze verwachten dat de resultaten van de gesprekken niet bindend zullen zijn en dus nog steeds geen garantie op een veiliger werkplek voor de arbeiders zullen geven.

Vrijwillig initiatief

“Walmart ondermijnt de constructieve inspanningen van andere bedrijven”, zegt Jyrki Raina van de overkoepelende vakbond die de Europese overeenkomst begeleidde. “Het vrijwillige initiatief dat Walmart en Gap nu naar voren schuiven, zal de kledingarbeiders in Bangladesh niet terdege beschermen.”

De nieuwe discussies die vorige donderdag werden aangekondigd, worden gesteund door het BipartisanPolicyCenter (BPC), een Amerikaanse denktank die wordt voorgezeten door twee voormalige senatoren, George Mitchell en Olympia Snowe.

De bedoeling is dat er tegen juli een finale overeenkomst is over een nieuwe veiligheidsstandaard voor kledingfabrieken in Bangladesh.

“We zijn hoopvol dat deze gesprekken tot een plan zullen leiden dat een verandering in de kledingindustrie in Bangladesh zal teweegbrengen”, zegt Bill Chandler van Gap. “We geloven dat een Amerikaanse alliantie een krachtige stap voorwaarts zal zijn om verandering in Bangladesh te bereiken.”

Niet bindend, niet goed genoeg

De nieuwe onderhandelingen kwamen er voornamelijk na publieke druk die volgde op de weigering van de bedrijven om het Europese vakbondsakkoord mee te ondersteunen. Dat heeft momenteel al meer dan 40 grote namen achter zich, waaronder 3 Amerikaanse bedrijven.

De overeenkomst maakt onder meer onafhankelijke inspecties mogelijk en financiert de verbetering van de arbeidsomstandigheden in de fabrieken. De Amerikaanse bedrijven die zich onthielden, waren ongerust over de kostprijs die hiermee gepaard gaat en de wettelijke afdwingbaarheid van het voorstel.

“Veertig retailers van over de hele wereld hebben alvast een belangrijke stap gezet door zich akkoord te verklaren met een bindend veiligheidsplan voor Bangladesh”, verklaart AFL-CIO, een van de grootste vakbonden in de Verenigde Staten, die zijn ongerustheid uitte over de hernieuwde gesprekken geleid door de BPC.

“Walmart en Gap hebben deze belangrijke stap niet willen zetten. Het is een kwestie van leven of dood. We kunnen heel eenvoudig zijn: niet-bindend is niet goed genoeg.”

Aandacht afleiden

De ongerustheid wordt extra aangewakkerd omdat geen enkele arbeidsrechtenorganisatie betrokken is bij de nieuwe onderhandelingen.

“Dit is de nieuwste en misschien wel de meest geavanceerde poging in een reeks van pr-ingrepen om de aandacht van het echte probleem af te leiden, namelijk de weigering van deze bedrijven om schoon schip te maken met hun fabrieken in Bangladesh”, zegt Scott Nova van het Consortium van Werknemersrechten.

“Dat de inspectieschema’s van de bedrijven de publieke geloofwaardigheid hebben verloren, toont aan onder welke druk ze staan. Jammer genoeg hebben ze hun doelen niet bijgestuurd: ze zoeken nog steeds naar een politieke dekmantel die hun lucratieve status quo intact houdt.”

“De Amerikaanse overheid moet veel meer inspanningen leveren op twee punten: bindende overeenkomsten op het vlak van veiligheidsvoorschriften en het recht voor de arbeiders om zich te organiseren”, zegt Charles Kernaghan van het Instituut voor Globale Arbeid en Mensenrechten, een Amerikaanse waakhond. “Ook moeten we eraan herinneren dat zelfs het Europese akkoord geen nadruk heeft gelegd op het recht van de werknemers om zich te organiseren.”