Voorzitter Alfred Bouckaert van Belfius bakt het wel erg bruin als hij jammert dat de banken moeten bijdragen aan de gevolgen van de crisis die ze zelf veroorzaakt hebben. Alsof ons geheugen zo kort is.

De jammerklacht wordt ondersteund door de in de Fortis-zaak in verdenking gestelde topman van Febelfin, Filip Dierckx, die liet weten dat de invoering van de taks de vier grootbanken 8,4 miljard euro zou kosten.

“Opgepimpte cijfers”, luidt kritiek, onder meer van 11.11.11-directeur Bogdan Vanden Berghe en staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez (SP.A). Bangmakerij door een sector die bij elke maatregel die genomen wordt om de ontspoorde banken weer bij de les te krijgen, de ondergang van het Westen voorspelt.

“Zo ging het kort geleden ook toen de bankiersbonussen zouden ingeperkt worden. De wereld zou stoppen met draaien. De bonussen zijn inmiddels door De EU beperkt en de wereld draait nog steeds”

De argumentatie van Bouckaert is overigens verbluffend in haar wereldvreemdheid: “Tegenwoordig vindt men niet alleen dat de financiële wereld moet betalen voor alle fouten uit het verleden, maar men legt ook steeds nieuwe taksen op”, zegt de topman van Belfius.

Ik dacht dat het inmiddels algemeen geweten was dat het de burgers zijn die moeten betalen voor die ‘fouten uit het verleden’. De redding van de banken heeft volgens de Europese Commissie de overheden – en dus de belastingbetaler – 1.600 miljard euro gekost aan reddingsmaatregelen of 13 procent van het bruto binnenlands product van de EU.

In België heeft de steun aan de banken 2,12 miljard euro gekost.

En wat die hogere taksen betreft, moet de heer Bouckaert misschien eens een praatje maken met Spaanse, Griekse of Portugese burgers, die als gevolg van de financiële crisis hun belastingen zagen stijgen tot ongekende hoogten. De cijfers die Eurostat maandag publiceerde, bevestigen trouwens dat het niet de banken zijn waar de overheid haar inkomsten gaat halen.

Belasting op arbeid blijft de belangrijkste bron van inkomsten in de hele EU

In België liggen die zelfs hoger dan in de rest van de EU. Belastingen op arbeid bedragen 42,8 procent, in de hele EU is dat 35,8 procent. Het is al te gek dat de topman van een staatsbank zich weert als een duivel in een wijwatervat als er sprake is van een verschuiving van belastingen van arbeid naar belastingen op vermogen.

Diezelfde staatsbank liet vorige week overigens verstaan dat ze in het kader van een besparingsplan loonsinleveringen door het personeel verwacht.

De uitspraken van Bouckaert herinneren aan die van de man van 3,2 miljoen euro, Patrick De Maseneire CEO van Adecco, die vorig jaar opriep om het dubbel vakantiegeld en de eindejaarspremie van de mensen die slechts een fractie van zijn loon verdienen, af te schaffen. Hij zou zich later terecht verontschuldigen voor zijn ‘ongepaste’ uitlatingen.

Bouckaert is in hetzelfde bedje ziek. Hij blijft getuigen van de mentaliteit van arrogante ongenaakbaarheid die lange tijd geleefd heeft – en vaak nog leeft – in de financiële sector. In dat kader is het interessant in herinnering te brengen dat Belfius twee weken geleden nog genoemd werd in het Offshore Leaks-schandaal.

Dat de mentaliteit nog steeds niet gewijzigd is, zien we bij BNP Paribas, dat de bonussen van haar traders in 2012 met 14 procent liet stijgen ten opzichte van 2011, naar een totaal van 559 miljoen euro.

Eerst voor eigen deur vegen alvorens de vinger te wijzen naar de overheid lijkt me aangewezen.

Wie moet er nu eigenlijk de financiële crisis betalen ?

Uiteraard moet de banksector mee betalen aan de financiële crisis. Dat zou er nog aan moeten ontbreken. Dat is ook een van de belangrijke functies van die taks; namelijk de financiële sector laten bijdragen aan de opkuis van de puinhoop die ze hebben gecreëerd. Bovendien moet de taks ervoor zorgen dat bankactiviteiten eerder de reële economie, dan het virtuele centenspel van de speculatie ten goede komen.

“In essentie is de Financiële Transactietaks een antispeculatietaks, die niet de bedrijven en niet de spaarders moet treffen, maar wel de speculanten die geld als een kauwgombal opblazen, tot die glanzende bel plots in ons gezicht openspat”

Wat we vandaag vooral van de banken verwachten, is dat ze orde op zaken stellen, bijdragen tot de oplossing van de crisis én vooral middelen vrijmaken voor de herlancering van de reële economie, onder meer door onze KMO’s zuurstof te geven via leningen.

Ook zouden we van de banken verwachten dat ze de Financiële Transactietaks juist verdedigen, om zo blijk te geven van hun bereidheid om de cultuur in hun sector te veranderen. Voorlopig ziet het er niet naar uit dat ze hiertoe bereid zijn.  

Tot slot een warme oproep aan minister van Financiën Koen Geens (CD&V): omzichtigheid is goed, doortastendheid is beter. België laat zich beter niet op stang jagen door rampscenario’s, uitgetekend door een sector die altijd vrij spel kreeg en nu voelt dat er wat meer controle op hun activiteiten plaatsvindt.

Over de precieze modaliteiten van een Financiële Transactietaks zal zeker nog moeten worden gediscussieerd, maar de kerngedachte moet overeind blijven, namelijk dat een gezonde banksector niet gebaat is bij ongebreidelde speculatie.

Saïd El Khadraoui

Saïd El Khadraoui is europarlementariër voor de SP.A.