Een wake voor de in 1995 vermoorde Ken Saro-Wiwa. De Ogoni-gemeenschap in Nigeria houdt Shell verantwoordelijk voor de moord en voor andere mensenrechtenschendingen in het land tijdens de jaren negentig. foto door: Platform London
Nieuws, Milieu, Politiek, Nigeria, Rechtzaak, Shell - IPS, Joe Hitchon

Amerikaanse Hooggerechtshof verwerpt zaak tegen Shell

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft een rechtszaak tegen oliebedrijf Shell verworpen. Een tegenslag voor de Ogoni-gemeenschap in de Nigerdelta, die het bedrijf beschuldigt van medeplichtigheid aan grove mensenrechtenschendingen. Het besluit betekent dat buitenlandse multinationals die zich misdragen in bijvoorbeeld ontwikkelingslanden, niet meer vervolgd kunnen worden door Amerikaanse federale rechtbanken.

donderdag 18 april 2013 16:33
Spread the love

De eisers beschuldigden Shell van medeplichtigheid aan marteling, standrechtelijke executies en misdaden tegen de menselijkheid tijdens het militaire bewind in Nigeria in de jaren negentig.

De rechters concludeerden echter dat de relatie van Shell met de Verenigde Staten te onbeduidend is om in dat land vervolgd te kunnen worden, ondanks het feit dat het bedrijf zaken doet in de VS.

Raha Wala van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) noemt de uitspraak een tragedie. “Het betekent dat voor een grote groep buitenlandse individuen, die nergens anders terecht kunnen met hun verzoek om gerechtigheid, de deur dichtgaat.”

De eisers stellen dat het Nigeriaanse leger in 1993 en 1994 systematisch terreurcampagnes voerde in Ogoni-dorpen om zo de protesten van de bevolking tegen de milieuvervuiling als gevolg van de oliewinning door Shell de kop in te drukken.

De aanvallen zouden zijn uitgemond in de executie van een groep van negen milieuactivisten, onder wie de bekende activist Ken Saro-Wiwa. De negen werden opgehangen na een militair tribunaal dat alom beschouwd werd als onwettig.

Inconsistent

De Ogoni hadden gehoopt gerechtigheid te vinden door een zaak tegen Shell aan de spannen in de VS, onder de Alien Tort Statute. Deze wet was jarenlang een middel om individuen, bedrijven en regeringen aan te klagen wegens internationale mensenrechtenschendingen.

De uitspraak van het Hooggerechtshof kan de Alien Tort Statute echter ernstig verzwakken. “In essentie heeft de rechtbank gezegd dat de ATS – die bedoeld is om schendingen van zowel de nationale als internationale wetgeving aan te kaarten – niet langer van toepassing is als het gaat om het buitenland”, zegt Wala. “Het gaat hier om geweld, inclusief marteling, dat gefaciliteerd is door grote multinationals in Nigeria. En dat geweld blijft onbestraft omdat het Hooggerechtshof deze wet erg beperkt interpreteert.” Volgens Wala gaat het besluit van het in tegen de praktijk van de afgelopen decennia.

“Het Hooggerechtshof heeft deze wet geïnterpreteerd op een manier die inconsistent is met de juridische praktijk van de afgelopen dertig jaar”, zegt ze. “De ATS is verschillende keren gebruikt om mensenrechtenzaken in federale rechtbanken te behandelen.”

Niet immuun

Marco Simons, juridisch directeur bij Earth Rights International, een groep in Washington, zegt dat de deur naar de ATS nog niet dicht is. “Als een buitenlandse multinational zich schuldig maakt aan misdaden tegen de menselijkheid in een ander land, kan dat bedrijf vanaf nu niet meer vervolgd worden in de VS omdat het eenvoudigweg aanwezig is in de VS”, zegt hij. “Het is niet voldoende dat de aangeklaagde een bedrijf is dat zaken doet in de Verenigde Staten. Er moet een sterkere connectie zijn.”

Tegelijkertijd, zegt hij, is het besluit van gisteren alleen van toepassing op federale rechtbanken. En, belangrijker, de rechters hebben niet gezegd dat bedrijven immuun zijn voor de ATS, wat de advocaten van Shell suggereerden. “Buitenlandse bedrijven die zaken doen in de VS, kunnen nog steeds vervolgd worden onder de ATS voor misdaden die ze elders in de wereld begaan, voor zover dat niet in federale rechtbanken gebeurt.”

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!