Nieuws, Samenleving, Feminisme, Mediawatch, Analyse - Sara De Vuyst

Werk aan de winkel: de representatie van vrouwen in onze kranten

In deze mediawatch worden de voorpagina en het binnenlands nieuws van De Morgen en De Standaard van maandag 11 februari tot en met zaterdag 16 februari 2013 vanuit een feministisch perspectief geanalyseerd. De focus ligt op de aanwezigheid van mannen en vrouwen in foto’s en artikels en op de representatie van feministisch getinte onderwerpen.

dinsdag 5 maart 2013 10:09
Spread the love

Opvallend is dat vrouwen over het algemeen veel minder in beeld komen dan mannen. In de meerderheid van de foto’s van personen in De Morgen (70%) en De Standaard (75%), stond één of meerdere mannen centraal. De onzichtbaarheid van vrouwen was vooral groot in domeinen die traditioneel geassocieerd worden met macht en status zoals politiek, economie en wetenschap. Vrouwen waren sterk ondervertegenwoordigd in foto’s van politici (DM 21%, DS 18%),  leidinggevenden (DM 5%, DS 8%) en wetenschappers/experten (DM 20%, DS 25%). Het formaat van de foto’s van vrouwen in deze domeinen was ook kleiner dan bij de foto’s van hun mannelijke collega’s. De afwezigheid van vrouwen in deze functies wekt de indruk dat het publieke leven gedomineerd wordt door mannen. Hierdoor worden stereotiepe associaties tussen mannelijkheid, leiderschap, assertiviteit en macht bevestigd.

Voorpagina

De ondervertegenwoordiging van vrouwen in foto’s was bij De Morgen het meest uitgesproken op de voorpagina. Tijdens deze mediawatch verscheen geen enkele foto op de voorpagina waarin de nadruk uitsluitend op een vrouw lag. De Standaard bracht een ander verhaal. In de onderzochte week waren er twee edities met een vrouw in de hoofdrol op de voorpagina. Op woensdag 13 februari was dat Christiane Taubira, de Franse minister voor Justitie, die in het nieuws kwam met de legalisering van het homohuwelijk en de aanvaarding van het adoptierecht voor paren van hetzelfde geslacht. Op donderdag 14 februari, koos De Standaard ervoor om niet de president zelf tijdens de State of the Union, maar wel Michelle Obama in de spotlights te plaatsen. Dit verschil tussen De Standaard en De Morgen toont aan dat er tijdens de mediawatch geen gebrek was aan nieuwswaardige gebeurtenissen waarin vrouwen een belangrijke rol speelden, maar dat de kranten andere prioriteiten hebben bij de selectie van nieuwsitems die op hun voorpagina zullen verschijnen.

Vrouwen komen niet alleen minder in beeld, ze komen ook anders in beeld. Vrouwen werden vaker afgebeeld in een passieve rol, bijvoorbeeld als toeschouwers tijdens een carnavalstoet, als moslima die zich aanmeldt bij het vreemdelingenloket in Antwerpen of als model dat gemaquilleerd wordt. Mannen namen een actieve houding aan in de meerderheid van de foto’s. Ze werden vaker gefotografeerd als ze toespraken en interviews gaven of als actieve deelnemers aan een carnavalstoet.

Geen vrouwelijke experts?

De ondervertegenwoordiging van vrouwen lijkt zich ook door te zetten in de inhoud van de krant. Voor De Morgen werd het aantal citaten van mannen en vrouwen geanalyseerd. Hieruit blijkt dat vrouwen niet alleen minder in beeld komen, maar ook minder een stem krijgen in een politieke functie (34%), leidinggevende functie (21%) of als wetenschappers/experts (20%). De discrepantie was het grootst in de laatste categorie. Voor extra duiding, analyse of context werd in de meeste artikels beroep gedaan op een mannelijke wetenschapper of expert.

Verder kregen feministisch getinte onderwerpen ook weinig aandacht. Het One Billion Rising evenement kwam heel beperkt aan bod in De Standaard (‘Flashmob tegen geweld op vrouwen’) en De Morgen (‘Revolutie op muziek’) en de nadruk lag meer op de foto dan op de tekst in het artikel. Er werd weinig achtergrondinformatie gegeven en enkel in De Standaard was er ruimte voor twee korte citaten van de initiatiefneemster. Een gemiste kans, want media kunnen een belangrijke schakel zijn in de bewustwording van de publieke opinie over gendergerelateerd geweld. Voor de actie van Femen bij het aftreden van de paus namen beide kranten ongeveer hetzelfde Belga-bericht over met een verschillende titel (DS ‘Feministen tonen borsten’, DM ‘Feministes vieren aftreden in Parijse Notre-Dame’). In het artikel lag de nadruk vooral op de slogans die de activistes geroepen hadden en de manier waarop de vrouwen de kathedraal waren binnengekomen, maar er werd geen extra informatie gegeven over de achterliggende doelen van Femen.

De resultaten van deze mediawatch kunnen niet veralgemeend worden omdat de onderzochte periode en rubrieken te beperkt waren, maar wijzen wel in de richting van een gender bias zowel in het aantal mannen en vrouwen dat wordt weergegeven in foto’s en artikels als in de manier waarop mannen en vrouwen gerepresenteerd worden. Als krantennieuws wordt voorgesteld als spiegel op de werkelijkheid, dan lijkt die spiegel vanuit een feministisch perspectief enkele barsten te vertonen.

Sara De Vuyst is onderzoeker aan de UGent.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!