Brazilië haalt zijn energie vooral uit waterkracht, in principe een goedkope bron. Maar de omstandigheden zitten tegen. Door de droogte vorig jaar moesten oliegestookte thermische centrales bijspringen en werd de kostprijs van de elektriciteitsproductie duurder. Toch wilde de regering haar belofte nakomen en verlaagde ze de elektriciteitsprijzen, die tot de hoogste ter wereld behoren.
Rousseff kondigde op 23 januari een vermindering aan met 18 procent voor de huishoudens en met 32 procent voor de industrie. Volgens econoom Adriano Pires, directeur van het Braziliaans Centrum voor Infrastructuur, zullen de prijzen echter opnieuw stijgen aangezien de thermische centrales “hun factuur zullen presenteren” omdat ze langer dan voorzien hebben moeten draaien als gevolg van de droogte.
Inkomsten verliezen
Energie is duur in Brazilië omdat het aanbod en de concurrentie in de sector te weinig worden gestimuleerd, zegt Pires. Andere oorzaken zijn “monopolistische praktijken” en hoge belastingen.
Volgens ingenieur Roberto D’Araujo, directeur van het Ilumina-instituut voor de Strategische Ontwikkeling van de Energiesector, is de regering “het Braziliaanse elektriciteitssysteem aan het ontmantelen” omdat ze overheidsbedrijven gebruikt om aan de vraag van de industrie in de zuidelijke deelstaat São Paulo tegemoet te komen.
D’Araujo berekende dat het overheidsbedrijf Furnas, waar hij aan het hoofd stond van de afdeling energiestudies, 60 procent van zijn inkomsten zal verliezen als gevolg van de regeringsmaatregelen. Andere bedrijven zullen nog zwaarder getroffen worden.
Bloedtransfusie
Sinds 1995 zijn de elektriciteitsprijzen in het land verdubbeld, zegt D’Araujo, een gevolg van de privatisering van de sector en de invoering van het marktmodel. “Het is positief dat de energiekost wordt verlaagd”, zegt Pires, maar niet als dat met subsidies gebeurt die de middelen van de belastingbetaler naar de consument overhevelen via “een bloedtransfusie die de patiënt niet uit intensieve zorg haalt.”
Net de energiesector betekende voor Dilma Rousseff het begin van haar politieke opgang, die haar in 2011 naar het presidentschap bracht. Als minister van Energie in de deelstaat Rio Grande do Sul slaagde ze erin haar regio zonder stroomonderbrekingen door de zware crisis van 2001 en 2002 te loodsen. In 2003 werd ze nationaal minister van Energie. In de regering van Luiz Inácio Lula da Silva voerde ze een hervorming van de elektriciteitssector door.
Er werden onder meer thermische centrales bijgebouwd om de tekorten van de waterkrachtcentrales in de zomer op te vangen. De plannen waren goed, maar ze werden slecht uitgevoerd, zegt Emilio La Rovere, hoogleraar ingenieurkunde aan de Federale Universiteit van Rio de Janeiro. Verscheidene projecten liepen vertraging op. Er werden ook windmolens gebouwd die geen nut hebben omdat hoogspanningsleidingen ontbreken.
