Interview, Nieuws, Samenleving, Politiek, België, Onderwijs, Beroepsonderwijs, Hervorming onderwijs -

Onderwijshervormingen zijn broodnodig

Onderwijshervormingen zorgen altijd voor de nodige commotie, maar door het politieke steekspel van de afgelopen periode raakt de essentie ondergesneeuwd. Volgens onderwijssociologe Mieke Van Houtte (UGent, vakgroep Sociologie, CuDOS) dreigen cruciale hervormingen bovendien op de helling gezet te worden.

donderdag 29 november 2012 21:15
Spread the love

“Er is genoeg wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat de angst voor nivellering onterecht is.”

“Het probleem van ons huidig onderwijssysteem is niet alleen dat het ongelijkheid reproduceert, ook de kwaliteit van ons technisch- en beroepsonderwijs laat te wensen over. En dat vraagt drastische hervormingen.”

Hoe komt het dat kinderen uit kansengroepen het zo moeilijk hebben binnen ons onderwijssysteem?

Allereerst is ons onderwijssysteem sterk op cognitieve prestaties gericht, en we weten dat kinderen uit de arbeidersklasse daar zwakker op scoren. Dat heeft te maken met complexe sociologische factoren zoals het gebrek aan sociaal, cultureel en economisch kapitaal. Een concreet voorbeeld van dat laatste is het feit dat zwakkere groepen minder kwaliteitsvol en kleiner behuisd zijn. Als je als kind opgroeit in een huis waar er geen plekje is om rustig je huiswerk te maken, dan dreigen je prestaties daaronder te lijden.

Maar daarnaast is het zo dat arbeiderskinderen zelfs los van die prestaties minder geneigd zijn om voor een academische richting te kiezen én dat ze, nog belangrijker, minder geadviseerd worden in die richting.

De debatten die dezer dagen gevoerd worden in het Vlaams Parlement gaan over het secundair onderwijs. Maar voor u moeten die hervormingen al in het basisonderwijs beginnen.

Inderdaad. Daar begint immers het keuzeproces. Enfin, nu is dat meestal geen proces, maar wel een moment dat uitgesteld wordt tot in het zesde leerjaar. Dit zou anders aangepakt moeten worden.

Zo is het van groot belang dat we weg evolueren van het louter inzetten op cognitieve prestaties wegens het neerkijken op handenarbeid. Vandaag kies je doorgaans pas voor Technisch- of Beroepsonderwijs omdat het andere niet lukt. Het is dus in se een negatieve keuze. In onze samenleving heb je met andere woorden per definitie gefaald als je in zo’n richting zit. Dit leidt bij de leerlingen tot demotivatie en het uiteindelijke gevolg is dat zich in het TSO en BSO een negatieve schoolcultuur ontwikkelt die de kwaliteit van het onderwijs aantast.

Eigenlijk overwegen alleen arbeiderskinderen meteen TSO of BSO als valabele optie. Over het algemeen is hoog mikken (ASO) de boodschap met de redenering dat je altijd nog kan ‘afdalen’. Die watervallogica is nefast, want net daardoor krijg je in het TSO en BSO gedemotiveerde leerlingen. We moeten ervoor zorgen dat technische richtingen ook cognitief sterke leerlingen uit allerlei sociale milieus aantrekken en dat kansarme kinderen meer kunnen doorgroeien naar academische richtingen.

Dreigen die belangrijke thema’s niet van de agenda te verdwijnen vanwege van het politieke gebekvecht van de laatste dagen?

Dat vrees ik wel, ja. Eigenlijk is er al sinds de afgelopen lente sprake van een negatieve teneur. Ik begrijp een aantal van de geopperde bezorgdheden natuurlijk wel, maar er is genoeg wetenschappelijk onderzoek dat zwart op wit aantoont dat bijvoorbeeld de angst voor nivellering onterecht is.

Al de commotie rond die brede eerste graad gaat bovendien voorbij aan het feit dat een dergelijke hervorming tegemoet komt aan het feit dat de kwaliteit van het Beroeps- en Technisch Secundair Onderwijs momenteel te laag ligt én dat we met een heel aantal knelpuntberoepen zitten die momenteel niet ingevuld raken.

Van u mogen de hervormingen eigenlijk nog verder gaan dan wat er nu op tafel ligt?

We hebben echt dringend nood aan verandering. Officieel ìs de eerste graad eigenlijk al een algemene, brede eerste graad met optievakken. Alleen zien we in de praktijk dat in ASO-scholen geen techniek wordt aangeboden en dat je in TSO-scholen niet voor de optie Latijn kan kiezen. Bovendien is het zo dat kinderen die bijvoorbeeld Latijn kiezen ook hun andere vakken op een hoger niveau aangeboden krijgen.

De enige echte oplossing daarvoor is eigenlijk dat we autonome middenscholen oprichten waar je techniek vanzelfsprekend met Latijn kan combineren. Dat is natuurlijk niet makkelijk, maar het kàn wel, er zijn trouwens al scholen die hiermee experimenteren.

Hebt u er politiek een goed oog in? Momenteel wordt er geopperd dat de hervormingen rustig moeten doorgevoerd worden in plaats van met de zogenaamde ‘Big Bang’.

Het moet niet alleen vooruit gaan, de vraag is of het wel mogelijk is om zo’n drastische hervormingen met kleine stapjes door te voeren. Bovendien wordt het op die manier onduidelijk waar we precies naartoe moeten met het onderwijs.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!