Polen telt momenteel 380 asielzoekers, illegale migranten die verdeeld over zes gesloten centra zitten te wachten op niets. Hun misdaad: het oversteken van de EU-grens zonder juiste documenten.
Midden oktober gingen 73 asielaanvragers uit vier centra in hongerstaking. Ze eisten hiermee het recht op informatie in een taal die ze verstaan, het recht op contact met de buitenwereld, gezondheidszorg, onderwijs voor de kinderen en een einde aan het buitensporige geweld in de opvangcentra. In het verleden werden stakers gestraft en geïsoleerd zonder dat het publiek daarvan op de hoogte was.
Buitenstaanders geen toegang
Naar aanleiding van de recente klachten heeft de Poolse justitie een onderzoek ingesteld naar het opvangcentrum in Lesznowola in de buurt van Warschau. Ook kondigde het ministerie van Binnenlandse Zaken inspecties aan in alle gesloten asielcentra. Die zullen gebeuren in samenspraak met de Helsinki-stichting voor Mensenrechten en de Juridische Interventie-associatie.
Buitenstaanders krijgen geen toegang tot de centra, maar omdat enkele migranten onlangs werden vrijgelaten uit het centrum in Lesznowola konden we hen spreken. Zo is er Layla Naimi, die een jaar geleden vluchtte uit de Iraanse hoofdstad Teheran zonder dat ze de kans had gekregen om afscheid te nemen van haar familie. “Ik moest kiezen tussen vertrekken of gevangen genomen worden”, zegt ze.
In thuisland Iran hield Naimi zich bezig met een initiatief om een miljoen handtekeningen in te zamelen om de discriminerende wetten tegen vrouwen aan te klagen. De campagne won internationale prijzen, maar dat was niet naar de zin van de conservatieve Iraanse autoriteiten, die de activisten vervolgden.
Toen de politie haar thuis kwam opzoeken, was ze afwezig. Haar paspoort en computer namen ze mee.
Opgesloten
Met een valse identiteitskaart kon Naimi naar Turkije reizen en van daaruit naar Nederland. Op de luchthaven van Amsterdam vroeg ze asiel aan. De Nederlandse politie was vriendelijk en behulpzaam. Na drie maanden kreeg ze nieuws dat ze naar Polen kon vertrekken met een Pools visum dat ze voor haar vertrek uit Iran nog te pakken had gekregen.
In Polen werd ze onmiddellijk opgesloten en drie dagen later overgeplaatst naar Lesznowola. “Dit is geen centrum noch een kamp. Het is een gevangenis”, zegt Naimi.
“Het eten is er slecht, er is niet genoeg water en amper zeep of wc-papier. De bewakers namen mijn onderbroek uit de kast tijdens een routinecontrole en een van hen probeerde me ook aan te raken. Je kan hun alcoholgeur ruiken en ze spelen een spel: de evaluatie van vrouwen – deze is 40 zloty (10 euro) waard, deze slechts 10 zloty, want ze draagt een hijab (hoofddoek).”
“Ik had zoveel medelijden met de kinderen. Ze waren met z’n negenen tussen zes maanden en zestien jaar oud. Er was een tv en een pingpongtafel in het dagverblijf, maar zodra de jongens een balletje sloegen, werd het dagverblijf als straf voor drie dagen gesloten.”
Illusie
Na twee maanden opsluiting werd Naimi vrijgelaten omdat de dienst vreemdelingenzaken erkende dat ze een grote kans maakt om te voldoen aan de status van vluchteling. “Ik heb nog steeds nachtmerries”, zegt ze.
Of ze uiteindelijk in Europa zal mogen blijven, is nog maar de vraag. “In Polen is het recht op asiel een illusie. Slechts 1,6 procent van de asielzoekers verkrijgt de status van vluchteling en hooguit 18 procent krijgt een tijdelijke bescherming voor twee jaar, waarna ze moeten terugkeren naar hun land van herkomst”, zegt Marta Rozowska, een activiste die opkomt voor de rechten van vluchtelingen.
