Het onderzoeksteam onder leiding van de Harvard School of Public Health wilde nagaan hoe de verplaatsingen van mensen de verspreiding van malaria beïnvloeden.

Veel met malaria besmette mensen vertonen niet meteen de symptomen van de ziekte. Als ze zich verplaatsen, kunnen ze ook de parasiet verspreiden: malaria wordt overgedragen door muggen die besmette mensen hebben geprikt en vervolgens gezonde mensen prikken.

In Afrikaanse landen als Kenia is mobiele telefonie de laatste jaren spectaculair gegroeid. Miljoenen mensen, ook op het platteland, hebben er nu een toestel. Voor wetenschappers een gedroomd instrument om hun verplaatsingen na te gaan, aangezien elk mobieltje traceerbaar is via de zendmast in de buurt.

Vijftien miljoen mobieltjes

Een jaar lang, van juni 2008 tot juni 2009, registreerden de Amerikaanse onderzoekers de locatie van elk gesprek of elk tekstbericht van vijftien miljoen Keniaanse gsm-gebruikers. Zo kregen ze een gedetailleerd beeld van de verplaatsingen van al die mensen.

De onderzoekers legden dat naast kaarten waarop malariagevallen zijn aangeduid. Uit de combinatie van beide gegevens konden ze de verspreiding van de ziekte afleiden. Ze zagen dat veel Kenianen van Nairobi, de hoofdstad, naar de streek rond het Victoriameer, reisden. Daar komen veel malariamuggen en dus ook gevallen van malaria voor. Wanneer de reizigers besmet terugkeren naar de hoofdstad, zorgen ze daar voor een toename van het aantal malariagevallen, ook al zijn er in Nairobi heel wat minder malariamuggen.

Ook nuttig voor dengue

Dit soort informatie kan gezondheidsinstanties helpen om geïmporteerde besmettingen onder controle te krijgen. Bovendien kunnen ze mensen via mobiele tekstberichten waarschuwen dat ze in een risicozone terechtkomen en aangeven hoe ze zich kunnen beschermen, bijvoorbeeld door het gebruik van muskietennetten.
De methode biedt ook mogelijkheden voor andere ziektes, zoals dengue (knokkelkoorts), die via muggen wordt verspreid.

De studie staat vandaag in het gerenommeerde tijdschrift Science.