Wie de grenzen van het geroemde Gentse mobiliteitsplan wil ervaren, moet op een weekdag eens om kwart na acht een bus nemen die door de Zwijnaardsesteenweg rijdt. Zelfs te voet gaat het sneller, al riskeer je dan wel van de sokken gereden te worden door fietsers die noodgedwongen op het voetpad rijden bij gebrek aan fietspad.

Het mobiliteitsplan dat een gedeelte van de binnenstad autovrij maakte, dateert van 1997. In die 15 jaar kwamen er wel veel auto’s bij, werden er veel pleinen en straten heraangelegd maar veranderde er vrij weinig aan de verkeerssituatie van de stad.

Het is maar één van de signalen dat de paarse coalitie die Gent 24 jaar lang bestuurde, totaal uitgeleefd is. Burgemeester Daniël Termont moet dat beseft hebben toen hij in de zomer van vorig jaar een kartel sloot met Groen.

“Het was al de derde keer dat we het voorstelden”, zegt Termont daarover op debatten. “Vera Dua was toen nog voorzitter en kon het volgens haar niet maken om in haar eigen stad een kartel aan te gaan. Maar nu is er een nieuwe generatie Groenen waar het wel mee lukte”, aldus Termont.

Links beleid

We ontmoetten twee van die Groenen, Elke Decruynaere en Dirk Holemans in een broodjeszaak nabij de Heuvelpoort waar ze schuilen voor de regen na een actie rond veilig verkeer. De twee worden geroemd voor de oppositie die ze speelden. “Soms deden ze dat zo goed dat we als stadsbestuur moesten erkennen dat ze goede voorstellen hadden”, zegt Termont daarover.

Die rol zullen ze vanaf 14 oktober niet langer spelen. “Als je kan kiezen tussen een sterke linkse oppositie of een sterk links beleid, dan is de keuze toch snel gemaakt”, zegt Holemans.

“Door een kartel te sluiten hebben we de Gentse politieke context door elkaar geschud. De vanzelfsprekendheid van paars is doorbroken. Links is nu aan zet”, zegt Elke Decruynaere. 

In de voorbije 24 jaar heeft paars de stad omgevormd van een grauwe industriestad tot een dynamische cultuurstad, zoals vriend en vijand erkennen. Maar er klinkt ook kritiek. Kritiek die trouwens door Groen zelf consequent geleverd werd de voorbije jaren. Holemans klaagde aan dat er te veel mensen uit de boot vielen bij het paarse OCMW-beleid.

Er kwamen in de voorbije legislatuur maar 252 nieuwe sociale woningen bij, een fractie van wat zes jaar geleden beloofd werd. In Gent is het woonprobleem nijpend geworden. Voor de meeste gezinnen is het bijzonder moeilijk geworden om nog een betaalbare woning te vinden. 

“Het paarse verhaal is voorbij. Vandaag heeft Gent de kans om de transitie te maken naar een echt duurzame stad. Paars ging daarin minder ver dan de bevolking zelf wil”, zegt Holemans. Decruynaere en Holemans dromen er van om met Gent steden als Freiburg – de ecologische hoofdstad van Duitsland – of Wenen – de Oostenrijkse hoofdstad die bestuurd wordt door een roodgroene coalitie – achter na te gaan.

“Als het ergens kan in Vlaanderen, dan is het toch wel Gent. De SP.a in Gent is niet te vergelijken met de SP.a in Antwerpen. Hier groeien ook heel veel spontane initiatieven van onderuit. Organiseer een vergadering over stadslandbouw bijvoorbeeld en er komt 100 man op af”, zegt Holemans. 

Auto of fiets

Op vlak van mobiliteit wil het kartel voor een trendbreuk zorgen. “We geloven niet in het en-en-mantra van de andere partijen. En de auto én openbaar verkeer én fietsers.We gaan de stad teruggeven aan de bewoners. Termont is een andere man geworden als het over mobiliteit gaat”, zegt Elke Decruynaere.

Iets wat Termont op debatten niet ontkent. Ook critici erkennen dat Groen er in geslaagd is om de Gentse SP.a naar links op te schuiven. “Wat op papier staat van het kartel SP.a-Groen oogt werkelijk indrukwekkend. Dat doet menig progressieve Gentenaar zien dat de SP.a in dit kartel naar links is opgeschoven op alle bovenstaande thema’s”, schrijven onderzoeker Pascal Debruyne (UGent), Dominique Willaert van Victoria Deluxe en Lut Vael, coördinator Samenlevingsopbouw Gent in een opiniestuk dat op DeWereldMorgen.be verscheen.

In dat zelfde opiniestuk betogen de ondertekenaars dat de sterke oppositie van Groen een groot aandeel had in het progressieve project in Gent. Een oppositie die ook het middenveld aanvuurde. Gevreesd wordt dat het programma ook flink zal verwateren in een mogelijke coalitie met Open VLD.

Voorspelbaar

Tom De Meester van de PVDA die tijdens deze campagne in heel wat debatten mee op het podium mocht en daar stevig van zich afbeet, ziet een kans om die leemte te vullen. Al moet hij links van het kartel de stemmen delen met ROOD! Gent.

“De verkiezingen worden heel voorspelbaar. Termont wordt dankzij het kartel de allergrootste, mogelijk met meer dan 40 procent. En Termont heeft al gezegd dat hij met de liberalen verder wil. Bracke komt dus zeker in de oppositie terecht. PVDA kan voor de enige verrassing zorgen. Zal er naast Bracke en het VB ook een consequent linkse oppositie zijn? Of het nu gaat over wonen of energie, wij hebben een visie op de stad die niet vertrekt van de privésector”, zegt Tom De Meester.

Die stelling bezorgde hem tijdens een debat in Vooruit een uitbrander van burgemeester Termont himself. “Mensen die op PVDA willen stemmen moeten beseffen dat hun stem het verschil kan maken voor één zetel om een rechtse coalitie mogelijk te maken. Ik weet dat Open Vld, N-VA en CD&V daarvoor al samen hebben gezeten”, aldus een emotionele Termont.

“We hebben niet met drie samengezeten”, zegt Mathias De Clercq, lijsttrekker van de Gentse liberalen. Waarmee hij meteen openliet of er gesprekken geweest zijn tussen Open VLD en N-VA.

Gezien de giftige sfeer tussen De Clercq en Bracke op debatten hebben die gesprekken alleszins weinig opgeleverd. “Ik een socialist? Ge waart vroeger zelf een socialist. En nu een nationalist. Weet u hoe we dat noemen in Gent? Een opportunist!”, zo riep De Clercq in een misschien wel historische uithaal tijdens het kopstukkendebat in Vooruit.

Houtworm

Bracke kreeg in Vooruit het hele panel en de hele zaal tegen zich, maar dat is wellicht geen doorsnede van de Gentse bevolking. “De figuur Siegfried Bracke pakt wel echt niet in Gent. Of het nu over houtwormen gaat of over zijn onderbroeken, iedere keer dat hij zijn mond opendoet, verliest hij kiezers”, zegt Elke Decruynaere.

“De Gentse rechterzijde zal hoe dan ook een grondige herstructurering ondergaan. Het VB zag de kopstukken wegtrekken. Bij CD&V komt Tony Van Parys niet meer op. Maar we moeten ook niet naïef doen. Rechts zal in Gent nog een belangrijke score halen. Daarom is de uitslag zo belangrijk. Die zal duidelijk maken wat de krachtsverhouding is tussen links en rechts”, zegt Dirk Holemans.

CD&V gaat het inderdaad heel moeilijk krijgen. De partij haalde in 2006 nog 15,8 procent en zal al blij mogen zijn als daar de helft van overblijft. Veli Yüksel deed het al niet zo goed maar komt er nu  helemaal niet meer aan te pas na zijn inschattingsfout (een brief aan de vrederechter).

Behalve de achteruitgang van CD&V wordt de uitslag in Gent, de tweede grootste stad van Vlaanderen op zijn minst apart, als we de peilingen mogen geloven. Groen en SP.a flirten met de absolute meerderheid en Open VLD houdt er stand met een centrumverhaal. Waar is de socioloog die kan uitleggen wat het verschil is tussen Gent en de rest van het land?