Het zal u niet ontgaan zijn, dit weekend zingen we voor het klimaat. Met Sing for the Climate weerklinkt twee dagen lang een eenvoudig lied uit de kelen van duizenden mensen in zomaar even 180 steden en gemeenten. Dat zingen gaan we overal opnemen, en met die video-opname willen we opnieuw, alweer, nogmaals de politieke wereld wakker schudden.

Want het huis staat in brand. En alle klimaatwetenschappers zeggen dat hoe sneller we blussen, hoe meer kans we maken om het huis te redden. Elke minuut aarzeling is er nu één te veel. Maar waarom wordt er niet geluisterd naar de brandweerman?

Het staat nochtans allemaal in de krant. De verwachting dat binnen vier jaar het noordpoolijs tijdens de zomer helemaal verdwenen zal zijn, om één catastrofale evolutie te noemen. Zelfs de meest pessimistische klimaatwetenschapper had dit niet zo snel verwacht.

De laatste voorspelling van het internationaal klimaatpanel IPCC over het totale smelten van het poolijs waren voor het eind van de eeuw. We horen van allerlei groeperingen dat we voorzichtig moeten zijn, want dat te zware maatregelen wel eens jobs zouden kunnen kosten, veel geld en bovenal niet zo goed zijn voor de industrie.

Ja goed. We hebben dat gehoord. Maar verschillende studies wijzen uit dat meer klimaatambitie hand in hand gaat met een competitieve en gezondere samenleving. Met andere woorden: klimaatambitie is in ons eigenbelang. Bovendien smelt het ijs aan een rotvaart! En dat is heus niet enkel slecht nieuws voor de ijsbeer.

Het betekent dat ons hele klimaatsysteem totaal op hol zou kunnen slaan. Of dacht u dat de hele noordpool kon verdwijnen, met als enige heuglijke consequentie dat we nu ook daar olie kunnen gaan oppompen?

Natuurlijk, tot vandaag waren de echt rampzalige gevolgen vooral voor het Zuiden. Het aantal natuurrampen is de afgelopen twintig jaar verdubbeld. Overstromingen, droogte, meer ziekte, moeilijker oogsten en honger. Alles samen goed voor meer dan 300.000 doden per jaar. Enkel als ze met duizenden tegelijk sterven, komt het op tv .

Blijkbaar is het toch iets voor NGO’s en ontwikkelingssamenwerking om zich zorgen over te maken (wat we ook doen). Maar geen reden voor Europa om sneller te gaan met het verminderen van de uitstoot. En geen reden voor Vlaanderen om zich schuldig te voelen over het feit dat het de vierde grootste ecologische voetafdruk ter wereld heeft. Of geen reden voor België om een écht klimaatbeleid te voeren. We kopen nog liever schone lucht op een ander.

Het vervelende nieuws dat we nog steeds te weinig horen gaat over de kettingreactie die onze CO2-uitstoot teweegbrengt. Met een volledig smelten van het noordpoolijs komen zo ook voor het noorden de rampen een pak dichterbij. Zonder ijs komt de opwarming immers in een vrij onvoorspelbare stroomversnelling. Donker water absorbeert het zonlicht dat teruggekaatst werd door het ijs.

In Siberië smelt de permafrost. Het methaan dat versneld vrijkomt vanonder die permafrost is meer dan twintig keer zo sterk als broeikasgas. Op die manier zijn er helaas nog een flink pak kettingreacties die de hele planeet kunnen meesleuren. Elke bosbrand steekt een andere bosbrand in gang. Wanneer we bang zijn dat het licht zou kunnen uitgaan deze winter, dan zijn er misschien dingen waar we nog banger van mogen zijn.

En toch. We hebben niet de luxe om pessimistisch te worden. De oplossingen en nieuwe, betere ideeën voor een duurzame economie en industrie zijn minstens even hoopvol als de uitdagingen en gevaren enorm zijn. Jawel het zal iets kosten. Maar zelfs met het meest ambitieuze plan spreken we nog altijd over een fractie van wat men tegen de bankencrisis heeft aangegooid. Of wat we mondiaal blijven spenderen aan defensie. We wéten overigens dat het ons in de toekomst veel meer kost als we vandaag niets doen.

Met Sing for the Climate willen we appelleren aan die politieke leiders die de moed hebben om ons echt te verdedigen. Om ook écht naar een haalbare en duurzame toekomst toe te gaan door te durven afstappen van onze schijnbaar ongeneeslijke afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.

We zien dat een groeiende groep mensen niet wachten op de politiek en zelf het heft in handen nemen. Ze verminderen hun energiegebruik, rijden minder met de auto, kopen kleinere en elektrische auto’s, passen hun voedingspatroon aan. Dit is een stap en zij verdienen steun en aanmoediging, een verandering van ons consumptiepatroon is onvermijdelijk.

Maar wie beweert dat dit voldoende is, dwaalt, om het met de woorden van Michael Braungart te zeggen. Het is alsof je het besluit neemt om je vrouw voortaan niet meer te slaan op dinsdag en vrijdag.

Waar het over gaat is dat onze CO2 met 80 procent naar beneden moet tegen 2050. Willen we een kans op overleven hebben. Dat kan alleen met een groot mondiaal plan. Alle ideeën, alle technologie, alle maatschappelijke modellen liggen al lang klaar.

Sommige simpele concepten zoals zuinig omspringen met de dingen dateren amper van onze grootmoeder. Het gaat over nu, onmiddellijk, zorgen voor een alternatief dat de temperatuurstijging écht onder controle houdt. We zullen het nog eens zeggen: plus twee graden, oceanen verzuren en de visserij stort in. Watertekort dreigt voor drie miljard mensen. Wie zich zorgen maakt over migratie kan dan pas echt beginnen panikeren.

Plus drie graden, het Amazonewoud gaat ten onder, watersnood bedreigt ook Europa, economieën storten totaal in … Plus 1 graad: het water stijgt, het noordpoolijs smelt, de woestijn rukt op. Oogsten leveren een vijfde minder op. Pittige noot: met de huidige maatregelen gaan we naar een stijging van 3,5 graden.

En daarom zingen we dit weekend. Lokaal, omdat we willen dat iedereen te voet, met de fiets of het openbaar vervoer komt. Lokaal, omdat het gemeenteraadsverkiezingen zijn en we zien dat daar vaak wél politici zitten met voldoende lef om de problemen aan te pakken.

In zo veel mogelijk gemeenten, omdat we overal waar we komen zien dat mensen het zich wel willen aantrekken en wel degelijk bereid zijn een inspanning te doen. Wij plannen om met heel erg veel mensen heel luid onze stem te laten horen. Veel mensen die angst hebben. Maar vooral ook hoop op een betere wereld. En daaraan willen beginnen bouwen. Let’s do it now.

Bogdan Vanden Berghe, Michel Genet en Nic Balthazar

Bogdan Vanden Berghe is directeur van 11.11.11, de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging, Michel Genet is voorzitter van de Klimaatcoalitie en Nic Balthazar is documentairemaker en de bezieler van de actie ‘Sing for the Climate’.