Opinie, Nieuws, Samenleving, België, Lokaal, Brussel -

Openbare ruimte gaat ons allen aan

In het voorjaar riep de Brusselse filosoof Philippe Van Parijs op tot een daad van burgerlijke ongehoorzaamheid: de Anspachlaan bezetten met een reuzenpicknick op zondag, om een autoloze binnenstad af te dwingen. Bij de eerste editie kwam veel volk opdagen. Zelfs de burgemeester, Freddy Thielemans, en andere politici waren helemaal te vinden voor zo’n picknick. Politieke recuperatie heet zoiets, voor wie het zelf niet had begrepen. Hoe ver staan we nu?

woensdag 5 september 2012 15:43
Spread the love

“Ze houden dat nooit vol, het zal wel koelen zonder blazen”, moet de burgemeester gedacht hebben. Niet zo gek gedacht,  want alleen al door het Belgische weer had dit idee in het water kunnen vallen (letterlijk en figuurlijk). Bovendien weten we hoe zoiets meestal gaat. Het begint met het verzet van de burgers. De media geven er wat aandacht aan. En als er camera’s zijn, dan heb je ook politici die beloftes maken. En als we dat gehad hebben, dan wordt het hele idee in de doofpot gestopt.

Het zou wel kunnen dat de burgemeester deze keer toch wel één en ander onderschat heeft. Ondanks het mindere weer, bleven de mensen opdagen. Er werd een comité opgericht dat nog altijd regelmatig samenkomt en dat nog steeds uitbreidt. In het comité zitten heel wat mensen die weten waarover ze spreken als het gaat over milieu, mobiliteit en duurzaamheid in de stad. Dat dit cruciaal is, bewees de strijd voor het behoud van de platanen aan de Havenlaan.

Steeds meer Brusselaars ondervinden aan den lijve dat hun levenskwaliteit erop achteruit gaat. We zitten al met zware sociale en economische problemen. Wat dacht u van de hoge werkloosheid die alweer een piek heeft bereikt? Van de armoede waarin 30 procent van de Brusselaars verkeren? Van de hoge huurprijzen en de erbarmelijke huisvestingsomstandigheden?

Behalve deze bedreigingen voor onze levenskwaliteit, is er ook een probleem van openbare en groene ruimte in onze stad. Die ruimte wordt steeds kleiner in Brussel. Koning auto regeert. De luchtkwaliteit wordt slechter en op bepaalde uren vermijd je best bepaalde straten en plekken in de stad. Openbare en groene ruimtes in de stad verdwijnen. Of ze worden omringd en ondergraven door auto’s, zoals het Flageyplein.

Brussel gaat achteruit in de nieuwste stedenranglijst van de Economist Intelligence Unit en staat nu op de 28ste plaats. Toeval of niet: één van de twee belangrijkste werkpunten is mobiliteit.

In deze hoogdagen van de consumptiemaatschappij staan gezondheid en leefbaarheid minder hoog op de agenda. Politici en beleidsmakers zijn er te weinig mee bezig en laten zich vooral beïnvloeden door bedrijven en economische belangen.

Als we kijken naar wie er achter ‘Pic Nic the Streets’ zit, dan zien we voornamelijk zelfbewuste middenklassers met een stevig sociocultureel kapitaal. Of clichématig gesteld: milieubewuste blanken met een plooifiets onder de arm.
Spijtig, want de eerste slachtoffers van het gebrek aan groen en teveel aan auto’s, zijn de Brusselaars die in armoede leven. Zij leven meestal op plaatsen waar weinig groen en weinig openbare ruimtes te vinden zijn. Bovendien kampen zij met de meeste gezondheidsproblemen. Laat me een concreet voorbeeld aanhalen. Vanaf deze maand vliegen er meer vliegtuigen boven de kanaalzone. Eén van de meest dichtbevolkte en armste buurten van de stad. De bewoners van deze buurten hebben veel minder te zeggen dan de randbewoners of de rijke Brusselaars.

Deze mensen zal je niet direct tegenkomen tijdens de ‘Pic Nic the Streets’ maar zij moeten bewust worden gemaakt van het probleem en er bij worden betrokken, want het gaat ook om hen. Vaak associeert men thema’s zoals mobiliteit en milieu met de blanke middenklasse terwijl die thema’s ons allen aangaan, de Brusselaars in een kwetsbare positie (en meestal met een migratieachtergrond) nog meer dan de rest.

Het zijn deze mensen die zich moeten laten horen, want zij worden het meest benadeeld door politici die niet alleen de problemen negeren, maar ook de mensen zelf. Ik stel voor dat de mensen achter ‘Pic Nic the Streets’ nadenken over hoe ze deze mensen kunnen mobiliseren. Brussel is een jonge stad en een studentenstad. Jongeren zijn dan ook een tweede belangrijke groep. Een leefbare stad is essentieel voor hun toekomst. Bij deze laat ik weten dat ik mee wil denken om deze twee groepen te betrekken bij de actie.

In Reyers Laat (04/09) zei burgemeester Thielemans: “Wat vandaag het resultaat is van de jaren ’50-’60 moet herdacht worden. Toen dacht men alleen aan auto’s in de stad. Maar dat doe je niet in twee maanden.” Beste burgemeester, is wat u hier zegt een pas verworven inzicht of weet u dit al langer? Want dan begrijp ik niet hoe u in 12 jaar tijd als burgemeester niets hebt ondernomen. Het is erg flauw om nu te zeggen dat men niet van u kan verwachten dat u alles in twee maanden tijd oplost.

Trouwens, er is wel iets wat perfect realiseerbaar is in twee maanden. Zoals door de actievoerders werd geformuleerd: “Er kan een testfase komen waarbij de centrale lanen tussen bijvoorbeeld De Brouckère en de AB worden afgesloten. Dat kan vrij snel gaan: binnen de twee weken.”

Er is dringend nood aan een vernieuwende en gedurfde visie op kwaliteitsvolle openbare ruimte en duurzame mobiliteit. Een leefbaar Brussel, daar hebben de Brusselaars recht op. Als de politiek dit blijft negeren dan zullen de Brusselaars van zich laten horen. De burgemeester zit liever op restaurant op zondag. Vele anderen en ikzelf zitten vóór de beurs om mee dit recht op te eisen.
 

Bleri Lleshi is Brussels politiek filosoof en activist

take down
the paywall
steun ons nu!