Hoewel verschillende bronnen het erover eens zijn dat de handel en investeringen tussen Mercosur (Zuidelijke Gezamenlijke Markt) en China zullen blijven groeien, is een vrijhandelsovereenkomst volgens hen onder de huidige omstandigheden onrealistisch.

De Chinese premier Wen Jiabao liet eind juni tijdens een videoconferentie met de presidenten Cristina Fernández van Argentinië, Dilma Rousseff van Brazilië, and José Mujica of Uruguay, merken interesse te hebben in een dergelijke overeenkomst. De premier was op dat moment in Buenois Aires voor een bezoek.
De vier leiders verwelkomden het idee om nauwere handelsbanden te smeden tussen Mercosur en China.

Paraguay, het vierde Mercosur-lid, was geschorst vanwege de afzetting van president Fernando Lugo op 22 juni. Dat land loopt in ieder geval tegen het dilemma aan om de diplomatieke relaties met Taiwan in stand te houden, of te kiezen voor onderhandelingen met China.

Het vijfde lid van Mercosur, Venezuela, was nog niet toegetreden op het moment van de videoconferentie. Venezuela is sinds 31 juli officieel lid.

Kwetsbaar

Tijdens de laatste Mercosur-top in de Argentijnse provincie Mendoza, vier dagen na het bezoek van Wen, besloten de regeringen van Argentinië, Brazilië en Uruguay de samenwerking met China de versterken.

Ze keurden ook een voorstel goed om nog dit jaar een gezamenlijke handelsmissie naar Sjanghai te sturen. De Chinese suggestie om te komen tot een vrijhandelsakkoord, werd echter niet verder uitgewerkt. Voor zo’n akkoord is volgens experts dan ook nog een lange weg te gaan.

Mauricio Mesquita Moreira, een expert van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB), zegt dat de juiste voorwaarden ontbreken voor een voor een vrijhandelsovereenkomst in de nabije toekomst.

“Argentinië en Brazilië hebben industrieën die zeer kwetsbaar zijn voor concurrentie uit Azië. En de staat heeft nog steeds te veel invloed op de Chinese industrie voor Mercosur om handelsliberalisering te accepteren”, zegt de Braziliaanse econoom.

“Bij de kleinere partners, Uruguay en Paraguay, ontbreekt het aan industriële structuur. Zij kunnen profiteren van een overeenkomst met China. Omdat ze in Mercosur zitten, hebben ze ook voordelen zoals bevoorrechte toegang tot de grotere markten van het blok.”

Ongelijk speelveld

Mesquita Moreira was deze maand in Buenos Aires om een studie te presenteren over de toekomstige banden tussen Azië en Latijns-Amerika die de IDB uitvoerde met experts van de Aziatische Ontwikkelingsbank.

De studie beveelt aan om de handel en investeringen tussen de twee regio’s uit te breiden.

Volgens de Argentijnse econoom Guillermo Rozenwurcel, directeur van het Centrum voor Onderzoek naar Economische Ontwikkeling in Zuid-Amerika (IDEAS), zal het Chinese voorstel in de komende tien tot vijftien jaar niet levensvatbaar zijn.

“De presidenten gaven een diplomatiek antwoord aan de Chinese gesprekspartners, om te laten merken dat ze naar het voorstel geluisterd hadden. Maar zo lang het speelveld niet gelijk is, kan een echte discussie over vrijhandel nog niet gevoerd worden”, zegt hij.

Anderzijds liggen er interessante uitdagingen als het gaat om de handel en technische en wetenschappelijke samenwerking tussen Latijns-Amerika en Azië, zegt Rozenwurcel.

Grondstoffen

De studie van de IDB en de Aziatische Ontwikkelingsbank laat zien dat de handel tussen Latijns-Amerika en Azië gemiddeld met 20,5 procent per jaar gegroeid is sinds 2000. 

Door die sterke groei in de afgelopen twaalf jaar, is China nu na de Verenigde Staten de grootste handelspartner van de regio. China is tevens de grootste Aziatische leverancier van importproducten aan Latijns-Amerika.

De handel tussen beide regio’s is echter grotendeels gebaseerd op export van grondstoffen uit Latijns-Amerika en verkoop van fabrikaten uit Azië.