Het rapport ‘Starved of justice: Palestinians detained without trial by Israel’ documenteert mensenrechtenschendingen in het kader van administratieve detentie. De wetgeving rond administratieve detentie is een overblijfsel van het Britse bestuur over het gebied, en houdt in dat mensen zonder aanklacht of proces voor onbepaalde tijd kunnen worden vastgehouden, op basis van militaire aanhoudingsbevelen die onbeperkt kunnen worden verlengd.

Het rapport roept Israël op om administratieve detentie niet langer te gebruiken om legitieme en vreedzame activiteiten van activisten in de bezette Palestijnse gebieden te beteugelen.

Amnesty International dringt aan op onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van politieke gevangenen, die enkel vastgehouden worden voor het vreedzaam uitoefenen van hun recht op vrije meningsuiting en vereniging.

“Amnesty International dringt aan op onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van politieke gevangenen, die enkel vastgehouden worden voor het vreedzaam uitoefenen van hun recht op vrije meningsuiting en vereniging”

Administratieve gedetineerden worden – net als veel andere Palestijnse gevangenen – tijdens hun ondervraging onderworpen aan mensenrechtenschendingen zoals foltering en andere vormen van mishandeling. Ook tijdens hun detentie worden ze slachtoffer van wrede en vernederende behandeling, soms als straf voor hongerstakingen of andere vormen van protest.

Bovendien worden de administratieve gedetineerden en hun families gedwongen te leven in onzekerheid: zij hebben geen idee hoe lang de gedetineerden zullen vastzitten. Ook wordt hen onrecht aangedaan door hen in het ongewisse te laten over de reden van hun detentie.

Net als andere Palestijnse gevangenen worden ze geconfronteerd met een verbod op familiebezoek, met gedwongen overdracht of deportatie en met eenzame opsluiting.

Deze praktijken zijn in strijd met Israëls verplichtingen onder het internationaal recht.

Israël moet het recht op een eerlijk proces te garanderen. Het moet doeltreffende maatregelen nemen om foltering en mishandeling van gedetineerden te stoppen.

Israël moet familiebezoek toestaan voor alle Palestijnse gedetineerden, en moet stoppen met gedwongen overdracht en deportatie. Israël is verplicht om mensenrechtenschendingen te onderzoeken, de daders voor de rechter te brengen, en slachtoffers te vergoeden.

“Al tientallen jaren roept Amnesty Israël op te stoppen met het gebruik van administratieve detentie. Administratieve gevangenen moeten ofwel vrijgelaten worden ofwel aangeklaagd worden voor een internationaal erkend strafbaar feit en volgens de internationale normen berecht worden”, zegt Ann Harrison, adjunct-directeur van Amnesty International voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Ook mensenrechtenverdedigers achter de tralies

Eind april waren er minstens 308 Palestijnse administratieve gevangenen, onder wie 24 leden van de Palestijnse Wetgevende Raad (PLC), met inbegrip van de voorzitter Aziz Dweik. Ook mensenrechtenverdedigers zoals Walid Hanatsheh zaten achter de tralies, samen met minstens vier journalisten, universiteitsstudenten en academisch personeel.

De langdurige hongerstaking van de administratieve gedetineerden, zoals Khader Adnan en Hana Shalabi bracht de kwestie van de administratieve detentie eerder dit jaar onder de internationale aandacht.

Hun geweldloos protest werd gevolgd door een massale hongerstaking. Die begon op 17 april 2012 en naar schatting 2.000 andere Palestijnen in Israëlische gevangenissen namen er aan deel. Velen van hen zaten een gevangenisstraf uit of waren in afwachting van hun proces.

Amnesty Internationals rapport documenteert ook maatregelen die de Israëlische Gevangenisdienst (Israel Prison Service, IPS) neemt tegen gevangenen die in hongerstaking zijn gegaan. De gedetineerden beschrijven mishandelingen door medisch opgeleid personeel van de IPS.

Na een deal bemiddeld door Egypte werd op 14 mei 2012 de massale hongerstaking stopgezet. De Palestijnse voetballer Mahmoud al-Sarsak uit Gaza blijft echter zijn hongerstaking voortzetten. Zijn hongerstaking begon in maart en duurt nu al meer dan 70 dagen.

Mahmoud al-Sarsak protesteert tegen zijn detentie zonder aanklacht of proces, die al drie jaar duurt. Hij is op dit moment in levensgevaar, want hij zit nog altijd vast in het medisch centrum van de IPS, en daar kan men niet de gespecialiseerde medische behandeling bieden die een patiënt in zo’n kritieke toestand nodig heeft.

De deal van 14 mei hield in dat Israël de eenzame opsluiting van 19 gevangenen zou stoppen, die voor sommigen al 10 jaar duurde. Ook wordt voor de gevangenen uit de Gazastrook het verbod op familiebezoek opgeheven.

“Maar ondanks de vele berichten in de media – dat de Israëlische autoriteiten als deel van de deal zouden hebben afgesproken de administratieve gevangenen vrij te laten aan het einde van hun lopende aanhoudingsbevelen, ‘tenzij er relevante nieuwe informatie opduikt’ – is het weer ‘business as usual’ wat betreft administratieve detentie”, zegt Ann Harrison.

Systeem van administratieve detentie al jarenlang misbruikt

“Het ziet er naar uit dat Israël na de bewuste deal minstens 30 administratieve aanhoudingsbevelen heeft verlengd en ten minste drie nieuwe heeft uitgevaardigd. En van familiebezoeken voor gevangenen uit Gaza is vooralsnog geen sprake.”

“De autoriteiten in Israël hebben de plicht om iedereen in Israël en de bezette Palestijnse gebieden te beschermen tegen geweld. Maar ze moeten dat doen op een manier die de mensenrechten respecteert”, zegt Ann Harrison.

“Israël heeft het systeem van administratieve detentie – bedoeld als een uitzonderlijke maatregel tegen mensen die een zeer ernstig en onmiddellijk gevaar vormen voor de veiligheid – al tientallen jaren misbruikt om de mensenrechten van gedetineerden met de voeten te treden. Het is een relict uit het verleden moet worden afgevoerd.”

Amnesty International voert campagne tegen administratieve detentie over de hele wereld. In de afgelopen jaren heeft Amnesty misbruik van administratieve detentie gedocumenteerd – en opgeroepen er een einde aan te maken – in landen als Sri Lanka, Egypte, China en India (Jammu en Kashmir).

Lore Van Welden

Lore Van Welden is persverantwoordelijke bij Amnesty International Vlaanderen.