W., 20 jaar, Gent:
“Ik kreeg een bericht van Synergie dat ze werk voor mij hadden in de productie. Toen ik aankwam, was die job al ingevuld en zei de consulente tegen mij: ‘Het was om te zien of je nog wou werken’.”

Hoewel de slogan “wie wil werken, vindt werk” algemeen aanvaard lijkt, vertellen de arbeidsmarktcijfers ons een ander verhaal. Volgens de informatie van VDAB zijn er vandaag 191.395 werkzoekenden in Vlaanderen, dit terwijl er slechts 94.964 vacante jobs zijn op diezelfde VDAB-site.

De helft van deze werkzoekenden heeft geen specifieke opleiding, terwijl de schaarste zich net bij gespecialiseerde jobs voordoet. Deze uitspraak is dus de facto onjuist.

De problematiek op de arbeidsmarkt is veel complexer. Het probleem reduceren tot onbereidheid van werken bij jongeren is niet eerlijk. Alle verantwoordelijkheid voor het niet vinden van een job bij de jongeren leggen, zoals woensdagmorgen op Radio 1 onder anderen gebeurde door Sébastien Delfosse, directeur bij de koepelorganisatie van de uitzendkantoren Federgon, is alles behalve fair.

“Een individueel probleem”

N., 18 jaar, Genk:
“Er hing een vacature uit bij Manpower Genk voor heftruckchauffeur bij Ikea Distribution in Genk. Toen ik naar die job vroeg, zeiden ze dat het nu zeer rustig was en dat het daar slecht ging. Waarom hangen ze die vacature dan uit?”

Jan Denys van uitzendkantoor Randstad begrijpt een aantal van de problemen niet. Volgens hem liggen individuele problemen ten grondslag aan het feit dat jongeren moeilijk aan de bak komen.

De meer dan 1.000 diepte-interviews in 10 Vlaamse steden die de KAJ uitvoerde, doen echter het tegendeel vermoeden. Wij hebben momenteel geen éénduidig bewijs dat er een systematiek achter zit, maar de gelijkenissen tussen de concrete voorbeelden die jongeren gaven, ongeacht het uitzendkantoor en ongeacht de plaats waar ze werden bevraagd (Oostende, Ieper, Brugge, Gent, Antwerpen, Sint-Niklaas, Brussel, Aalst, Genk), tonen aan dat de voorbeelden niet te reduceren zijn tot individuele problemen of problemen die een minderheidsgroep zou ondervinden.

Bovendien werden wij reeds meerdere malen aangesproken door uitzendconsulenten die de aangeklaagde praktijken bevestigen, waaronder deze van de ‘valse vacatures’.

Vorig week hadden wij contact met algemeen directeur Herwig Muyldermans van Federgon. Wij kregen in een constructief gesprek de kans om de problematiek aan te kaarten. Muyldermans erkende sommige problemen en we spraken af om elkaar op de hoogte te houden.

Muyldermans begrijpt dat zolang de jongeren geconfronteerd worden met deze problemen, zij die ook zullen blijven kenbaar maken. Het verwonderde ons dan ook dat Denys woensdagmorgen opriep om onze acties op te schorten en de dialoog met de uitzendsector aan te gaan.

Symbolische actie

E., 20 jaar, Ieper:
“Ik heb daar een jaar gewerkt met weekcontractjes en ik werd vorige week maandag ziek. Ik ben toch nog gaan werken, heb mijn dag uitgedaan en heb dan tegen de chef gezegd dat ik de dag nadien niet zou komen omdat ik ziek was. Ik ben dan naar de dokter geweest, hij heeft me onderzocht en ik had griep. Ik heb een ziektebriefje gekregen. Woensdag belde ik naar AGO om te zeggen dat ik weer kon beginnen. Ze zeiden dat ze iemand nieuw hadden aangeworven met een weekcontract, en dat ik nu moest wachten tot de week ten einde was. Op het einde van de week belde ik om te vragen of ik op maandag opnieuw kon beginnen en ze zeiden dat die nieuwe uitzendkracht daar nu ging blijven.”

In het najaar plannen wij, samen met jongeren uit JOC (nvdr: de Franstalige tegenhanger van KAJ), ACV en CSC (nvdr: de christelijke vakbonden), een symbolische actie die de problemen van de jongeren bij het zoeken naar werk en het werken via uitzendkantoren zal bundelen.

Wij hopen op deze actie ook politieke verantwoordelijken te mogen verwelkomen. De problemen die de jongeren ervaren en vooral de oorzaak van deze problemen zijn niet te reduceren tot een gebrekkige communicatie tussen jongeren en de uitzendconsulent.

Ondanks het feit dat Vlaams minister van Werk, Philippe Muyters (N-VA), op de hoogte is van deze problematiek én van onze acties heeft hij op geen enkel ogenblik toenadering gezocht om de ervaringen van jongeren te aanhoren.

Ook Fons Leroy, afgevaardigd bestuurder van de VDAB, werd door ons reeds enkele keren aangesproken, maar leek het probleem te verwaarlozen. Wij mochten zelfs geen werkzoekende jongeren aanspreken in de VDAB-instellingen.

De rol van de uitzendsector

M, 23 jaar, Sint-Niklaas:
“Ik heb via uitzendkantoor Start People nog in VF-Europe gewerkt. Ik ben daar 5 maanden als orderpicker aan de slag geweest, met dagcontracten. Elke week zei mijn baas dat ik heel goed bezig was: mijn percentages waren altijd zeer goed en meestal zelfs beter dan die van de anderen. Soms haalde ik zelf een gemiddelde van 120 procent. En de één na de andere collega vertelde dan dat ze een contract voor zes maanden hadden of voor een jaar. Er waren zelfs gasten die een vast contract kregen. Ik heb er ook een paar keer naar gevraagd, maar heb nooit iets anders dan een weekcontract gezien. Toen kwam de crisis en moest ik niet meer terugkeren.”

De uitzendsector stelt zich meer en meer op als centrale speler tussen de werkzoekenden en de bedrijven. Zelfs opleidingen die vroeger door de overheid georganiseerd werden, worden nu uitbesteed aan uitzendkantoren.

Onlangs werd zelf een vierde motief erkend, uitzendarbeid als opstap naar een vast contract. ‘Optie vast’, is een belofte die volgens de ervaring van de jongeren waarmee we samenwerken veel gemaakt wordt, maar in de praktijk komt hier echter weinig van terecht.

Bart Holvoet

Bart Holvoet is voorzitter van KAJ, de Kristelijke Arbeidersjongeren, een lidorganisatie van de koepel ACW.

(30 mei 2012)