Volgens het Wereld Werk Rapport 2012 van het ILO dat zondag werd vrijgegeven, zouden vooral de Europese overheden zich op fiscaal vlak meer arbeidsvriendelijk moeten opstellen. Op die manier zouden ze zo’n twee miljoen extra banen kunnen creëren, tegenover slechts 800.000 arbeidsplaatsen als ze de huidige aanpak aanhouden.

Volgens het rapport brengen de hoge werkloosheidscijfers in de Arabische wereld en Afrika ten zuiden van de Sahara aanhoudende risico’s op sociale onrusten met zich mee. Het grootste deel van Latijns-Amerika en sommige delen van Azië krijgen op dit vlak een betere beoordeling.

Nieuwe recessie

Het rapport komt uit op een kritiek moment, waar een aantal belangrijke economieën net voor verkiezingen staan met kandidaten die sterk uiteenlopende maatregelen voorstellen wat betreft de hoge werkloosheid en de tekorten op de begroting.

Zo is er bijvoorbeeld Frankrijk waar huidig koploper, de socialist François Hollande, meer arbeidsvriendelijk belooft te zijn dan de strenge aanpak waar president Nicolas Sarkozy eerder voor staat.

In de Verenigde Staten heeft de Republikein Mitt Romney, die zo goed als zeker de uitdager van huidig president Barack Obama wordt, zijn partijvoorstel bevestigd om scherp te snijden in arbeidsprogramma’s in de sociale sector en de overheid, gecombineerd met lastenverlagingen voor ondernemingen en rijken.

Het rapport stelt dat de combinatie van een starre fiscaliteit en strakke arbeidshervormingen, zoals veel van de leidende economieën, vooral in de Eurozone, willen aanwenden, bewezen heeft geen banen op te leveren en ook ondoeltreffend bleek om begrotingstekorten te voorkomen. 

“Deze aanpak kan zelfs leiden tot een nieuwe recessie in Europa,” zegt Raymond Torres, hoofd van het Internationale Instituut van Arbeidsstudies, de onderzoekscel van het ILO.

“Landen die voor een macro-economisch beleid kozen en arbeidsplaatsen centraal stelden, hebben betere economische en sociale resultaten bereikt” voegt Torres, de belangrijkste auteur van het rapport, daar aan toe.  “De meeste landen werden ook meer concurrentieel en konden de crisis beter afwenden dan landen die het pad van de harde aanpak volgden.”

Sociale onrusten

Sinds 2010 is de werkloosheid in twee derde van de landen in de Europese Unie toegenomen terwijl in het Midden Oosten, Noord-Afrika en Afrika ten zuiden van de Sahara de jeugdwerkloosheid een dwingend probleem is. 

“Sommige groepen, zoals bijvoorbeeld langdurig werklozen, riskeren voorgoed uitgesloten te worden van de arbeidsmarkt. Dat wil zeggen dat ze zelfs geen nieuw werk zullen vinden als er een heropleving van de economie zal zijn” zegt Torres. Bovendien zal werk ook hoe langer hoe meer “onstabiel en onzeker” worden voor zij die een baan hebben.

Van de 106 landen die statistieken ter beschikking hadden, was er bij 54 procent voor 2011 een slechtere score met betrekking tot het risico op sociale onrusten in vergelijking met 2010, aldus Torres.

De hoogste risico’s werden opgemeten in Afrika ten zuiden van de Sahara, het Midden Oosten en Noord-Afrika. Maar ook in de geïndustrialiseerde economieën, voornamelijk in  Centraal en Oost-Europa. Alles tezamen zijn er vijftig miljoen minder banen dan voor het begin van de financiële crisis in 2008, stelt het rapport.

Politieke agenda

Werkgelegenheid is sinds 2007 enkel toegenomen in vijf van de 36 belangrijke economieën, namelijk in Duitsland, Israël, Luxemburg, Malta en Polen. Het rapport roept op tot een “dramatische wijziging van de huidige politieke aanpak” naar een aanpak die “banen bovenaan de politieke agenda plaatst…”

Beleidsmakers zouden de visie moeten omarmen “dat een arbeidsvriendelijke aanpak een positief effect heeft op de economie en dat de stem van het kapitaal hier niet mag doorwegen” zegt Torres.