Wat verstaan we nu eigenlijk onder seksuele intimidatie?

“Wettelijk wil dat het volgende zeggen: “elke vorm van verbaal, niet-verbaal of lichamelijk gedrag van seksuele aard waarvan degene die er zich schuldig aan maakt, weet of zou moeten weten, dat het afbreuk doet aan de waardigheid van mannen en vrouwen op het werk.” Maar die verklaring is zeker voor interpretatie vatbaar. Mij maak je niet wijs dat iemand als Van Den Driessche niet weet dat je handen niet thuishoren tussen de dijen van een collega.”

“Bepaalde misdrijven zijn heel duidelijk omschreven. We weten perfect wat verkrachting is en wat we verstaan onder aanranding maar er is nog heel wat discussie over de “randgevallen”. We zijn er bijvoorbeeld niet uit hoe het nu zit met zoenen of het vliegensvlug openen van behabandjes.”

Is seksuele intimidatie strafbaar?

“Dat hangt ervan af wat er precies gebeurde. Iemands dijen aanraken kan beschouwd worden als een aanranding van de eerbaarheid. Maar het probleem is dat feiten vaak moeilijk te bewijzen zijn. Zo’n proces kost veel tijd en energie voor het slachtoffer, meteen ook de reden waarom het gerecht niet gauw wordt ingeschakeld.”

Hoe zit het met het beleid, wordt er in bedrijven genoeg aandacht besteed aan preventiemaatregelen?

“Er zijn bedrijven die echt wel de moeite doen om een beleid uit te werken en dat is altijd  beter dan pas te reageren wanneer het te laat is. Het heeft als bedrijf toch geen zin om er pas aan te beginnen wanneer de feiten zich al voordeden. Tegen de tijd dat er dan een oplossing komt, zit iedereen al in de loopgraven.”

“Het probleem is wel dat slachtoffers nog heel vaak zelf naar oplossingen zoeken, zeker wanneer het over een werksituatie gaat. Ofwel zwijgt men het probleem stil en hopen ze dat het zo wel over gaat, ofwel mijdt men de daders wat ook niet bevorderlijk is voor de job.”

Volgens het artikel dat in HUMO verscheen rond Van Den Driessche, werd er 20 jaar lang niet gereageerd op de wandaden waarmee hij zijn vrouwelijke collega’s lastig viel. Waarom kwamen de vakbondsleden niet eerder in actie? En wat kunnen vakbonden eigenlijk doen bij zo’n melding?

“Sja waarom niet… Een vakbond is ook iets menselijk: er zullen zeker ook vakbondsdélégués zijn die zich aan intimidatie schuldig maken. Maar er is ook een positieve evolutie: vakbonden nemen vandaag een veel duidelijker standpunt in dan vroeger. Ze laten seksuele intimidatie niet zomaar passeren. De rol van de vakbond blijft verder beperkt tot het bijstaan van het slachtoffer. Het is natuurlijk wel de bedoeling dat de vakbond het dossier van het slachtoffer door en door kent.”

Waar ligt eigenlijk de grens van wat kan en wat niet? Wat beschouwen we als seksuele intimidatie?

“Ik geloof dat we op vlak van ongewenste seksuele intimiteiten strenger zijn dan vroeger. Mensen denken vaak dat we alleen maar lakser en soepeler tegenover seksualiteit staan maar dat is niet zo. We zijn veel strenger voor feiten die zonder toestemming gebeuren. Je ziet de norm echt verschuiven.”

“Het probleem van deze zaak is wel dat we met de bril van vandaag, naar gebeurtenissen van gisteren kijken. Onze grens van wat kan en wat niet is door de jaren heen verlegd. Toen de eerste vrouwen begonnen met werken, eisten ze dat ze hun werk op een goede manier konden uitvoeren, dat ze carrière konden maken. Deze vrouwen vonden het zeer belangrijk dat ze hun werk goed konden doen. Maar dat maakte ook dat je het machogedrag er in veel gevallen gewoon bij moest nemen. Je moest er als vrouw maar tegen kunnen dat je baas je als loslopend wild beschouwde. Ik kan mij levendig voorstellen dat er vroeger veel meer aanvaard werd. Dat een man zich makkelijker kon gedragen als een haan in een kippenhok zonder dat zijn gedrag aan de kaak werd gesteld. Het feit dat mensen vandaag de dag geen begrip meer tonen voor zulke zaken is een sociale vooruitgang. We zijn daarin sterk geëvolueerd.”

Overkomt seksuele intimidatie nu vooral vrouwen of zijn mannen even vaak het slachtoffer?

“Het gebeurt echt in alle richtingen maar het zijn vooral mannen die vrouwen lastig vallen. Geweld is wel iets dat in alle menselijke relaties voorkomt. Het heeft te maken met macht en met wat je jezelf kan permitteren of wat net niet. Er zijn nog steeds grote machtsverhoudingen op de werkvloer: het zijn vaak mannen die een machtigere positie tegenover vrouwen innemen. Maar je mag er natuurlijk niet van uit gaan dat vrouwen zoiets niet doen. Het is wel zo dat vrouwen vaak andere manieren zoeken om hun machtige positie door te duwen. Ze zouden minder snel overgaan tot seksuele intimidatie.”

Er is de laatste week veel media-aandacht naar dit onderwerp gegaan. Zijn de media hier naar uw idee goed mee omgegaan of niet?

“Het feit dat dit thema nu naar boven komt is verwonderlijk en ook weer niet. Verwonderlijk omdat het al zo lang geweten is: waarom is het trouwens niet naar boven gekomen toen Van Den Driessche nog senator was? N-VA vraagt zich sterk af waarom deze voorvallen nu naar boven komen, maar “waarom nu pas” is eigenlijk een veel betere vraag.”

Als je het slachtoffer bent van seksuele intimidatie, is het dan een goede stap om naar de media te stappen met je verhaal?

“Dat is eigenlijk wat dubbel. Een strafrechtelijk proces kost tijd, geld en energie. Bovendien zijn de feiten al zo lang geleden dat ze waarschijnlijk verjaard zijn. Het is wel zo dat de dader moet leren om zijn verantwoordelijkheid te nemen.”

“Als je als slachtoffer voor de media kiest, kies je niet voor een strafrechtelijke route, maar wel voor het recht om te zeggen wat je overkomen is. Als iemand als Van Den Driessche dan vindt dat er dingen beweerd werden die kant noch wal raken, dan kan hij die mensen aanklagen voor laster en eerroof. Het moeilijke is wel dat Van Den Driessche in dat geval bewijzen op tafel moet leggen die zeggen dat hij niets heeft uitgestoken.”

“Het is niet gemakkelijk om u tegen beschuldigingen die in de media zijn gemaakt te verweren. Niet alles wat in de media verschijnt is de waarheid. Als je onterecht beschuldigd wordt kan dat heel ernstige gevolgen hebben. De media moeten goed nadenken over de schade die ze kunnen aanrichten.”

Stel: het overkomt je. Hoe dien je dan als slachtoffer het beste een klacht in?

“Wanneer seksuele intimidatie op het werk voorvalt, kan je beter eerst met een vertrouwenspersoon praten of met de preventie-adviseur. Loop er in ieder geval niet te lang mee rond. Het is misschien wel makkelijker om eerst via bemiddeling tot een oplossing te komen. Werkende vrouwen zijn trouwens ook niet allemaal zo haatdragend en we moeten ook niet denken dat alle daders viezeriken zijn die je zomaar mee de bosjes intrekken. Veel daders begrijpen de grens gewoon niet. Maar omgekeerd is ook waar: niet elke vrouw vindt het bijvoorbeeld leuk dat er een zoen gegeven wordt wanneer je elkaar ‘s ochtends begroet.”

“Als de zaken escaleren, zou ik de slachtoffers wel aanraden om alle gerechtelijke mogelijkheden uit te putten, zeker als het over ernstige feiten gaat. Niemand heeft het recht om iemand aan te randen of te verkrachten. Maar ik ben ook niet naïef, zeer veel van deze daders zullen helaas nooit gestraft worden.”