Nieuws, Wereld, Privacy, China, Pedofilie, Internet, Activisme, Google, Hackers, Censuur, Egypte, Iran, Tmd, Syrië, Criminaliteit, Misbruik, Communicatie, Veiligheid, Kindermisbruik, Vrijheid van meningsuiting, MIT, Anonymous, Netwerk, Tunesië, Piratenpartij, Slim Amamou, Internettoegang, Cyberactivisme, Arabische lente, Revolutionaire Garde, US-Navy, Sensatie, Dissidentie, Anonimiteit, Analyse, Internetcensuur, Yahoo, Tor, Darknet, Deep Web, Surface Web, Kinderporno, Gouden Schild, Great Firewall, Onion routing, Alberto Stegeman, Undercover in Nederland, Saoedie-Arabië, EFF, Electronic Frontier Foundation, Tor Project, National Science Foundation, Broadcasting Board of Governors, NSF, BBG, Massachusetts Institute of Technology, Department of State, Identiteitsdiefstal, Communicatienetwerk, Bing, Ask, Golden Shield -

Tor, een ‘pedonetwerk’ voor activisten en dissidenten?

Journalist Alberto Stegeman ontmaskerde in het programma 'Undercover in Nederland' van 12 februari een Belgische pedofiel. De door sensatiezucht gedreven misleidende berichtgeving deed bij het grote publiek de misvatting ontstaan dat het Tor-netwerk een geheim, crimineel netwerk is. Of wanneer feiten sneuvelen voor kijkcijfers.

zondag 15 april 2012 17:21
Spread the love

Ik geef toe, als reportagemaker kunnen uitpakken met onthullingen over een kinderpornonetwerk, dat verdient respect. Tenminste, als je niet alles op een hoopje gooit waardoor de realiteit niet meer te onderscheiden is van sensationeel gezever.

Stegeman voerde in zijn reportage iemand op als woordvoerder van Anonymous die hem op de activiteiten van pedofielen op het Tor-netwerk attent had gemaakt. Van bij de aanvang van de reportage was het voor mensen die wat van internet en Tor kennen duidelijk dat het niet goed zou komen met het programma.

De reportage was amper begonnen of het ‘geheime’ netwerk dat kinderporno deelt en produceert kreeg een naam: Tor. Doorheen de reportage bleef de nadruk liggen op het hersenspinsel dat Tor een crimineel en kinderpornonetwerk zou zijn. Het gevolg was dat door het publiek en zelfs de politiek opgeroepen werd om op te treden tegen dit ‘pedonetwerk’.

Stegeman ging voor behoorlijk wat netizens, internauten en activisten zo ver dat, met recente wetgevende initiatieven om de vrijheid op het internet in te perken in het achterhoofd zoals ACTA, SOPA en PIPA – waarvoor door verschillende industrieën en organisaties zoals de Nederlandse Stichting BREIN behoorlijk wordt gelobbyd – sommigen zich luidop afvroegen of er hier sprake was van een verborgen agenda?

Het was dan ook niet vreemd dat na de eerste uitzendingen van de promotietrailer, nog voor het programma werd uitgezonden, Anonymous, nota bene, sprak van een media-aanval op het Tor-netwerk met als doel het vernietigen van online privacy en vrijheid.

Of dit nu daadwerkelijk het geval is of dat er misschien sprake is van een soort moedwillige domheid of gewoon platte sensatiezucht vanwege de programmamakers, dat laat ik hier in het midden. Met dit artikel wil ik u vooral een beeld van Tor schetsen dat strookt met de werkelijkheid.

Tor en kinderporno in perspectief

Het is niet te ontkennen dat op bepaalde hidden services (wat dat zijn leest u verderop) op het Tor-netwerk de meest afgrijselijke kinderporno te vinden is. Maar je vindt er niet zomaar eventjes gauw ‘hon-der-den’, zoals werd gesugereerd. Wat niet wegneemt dat de kinderporno die ik terugvond op enkele hidden services met behulp van enkele site directories al meer dan teveel was.

Bij het zien van dergelijk schokkend misbruik en de commentaren erop kan je maag enkel keren. Ik was er gans de dag niet goed van. Dit is iets dat je niet wil zien.

En ja, op sommige worden er ook drugs aangeboden of wapens, je vindt er zelfs enkele waarop onbekenden hun diensten aanbieden om iemand uit de weg te ruimen. Allemaal waar.

Bij deze laatste vraag ik me dan af wie er zo dom zou zijn om op een netwerk waar iedereen anoniem en ontraceerbaar is, aan een onbekende huurling, met de al even anonieme e-valuta Bitcoin, hiervoor een voorschot te betalen dat het equivalent is van zo’n 10.000 euro? Je begrijpt wat ik bedoel.

Men moet zich echter realiseren dat men spijtig genoeg ook kinderporno vindt op massa’s andere Darknetten die bestaan rond IRC-kanalen, websites, chatrooms, nieuwsgroepen, forums, … .

Tor is ook slechts één van de tools om zich anoniem op het internet te begeven of om censuur door het filteren van internetverkeer, zoals toegepast door de regimes van Moebarak en Ben Ali of deze in Iran, Saoedi-Arabië en China te omzeilen. Er is ook Freenet, bijvoorbeeld, dat populairder is dan Tor in China. Je hebt ook nog proxies, virtueel particuliere netwerken (VPN) en tal van andere methodes.

Daarnaast, drugs kunnen evengoed anoniem verhandeld worden met behulp van prepaid telefoonkaarten. En je kan wat je maar wil anoniem verzenden via de post. Is Bpost daarom een crimineel netwerk? Een kinderpornonetwerk omdat er ook cd’s, dvd’s of usb-sticks met kinderporno verzonden worden?

Darknet, Deep Web, Surface Web

Maar laten we ons beperken tot de duistere, wijde wereld van het internet waar Tor slechts een minuscuul deeltje van uitmaakt. Zoals ik al aangaf is een hidden service die je op het Tor-netwerk vindt (het Freenet equivalent hiervan noemt freesite) een onderdeel van een Darknet.

Een Darknet is een ‘verborgen’ netwerk waarop al dan niet clandestiene zaken worden gedeeld onder een beperkte groep individuen die elkaar vertrouwen. Dit kan op vele manieren opgezet zijn, via sdf.org, web- of IRC-servers bij iemand thuis, Tor, Freenet en zo verder. Vandaar ook de naam #OpDarknet voor Anonymous’ actie tegen kinderporno op het Tor-netwerk eind 2011.

Zo’n Darknet maakt vervolgens deel uit van het Deep Web, wat de benaming is voor gans het deel van het internet dat niet geïndexeerd is door zoekrobots als Google, Yahoo, Bing of Ask. Je kunt dus niets ‘googlen’ wat zich in het Deep Web bevindt. Dit Deep Web is ook het deel van het internet dat het snelste groeit.

Wat maakt nog deel uit van het Deep Web? Bijvoorbeeld academische of overheidsdatabases met eigen zoekfunctie, dynamisch geproduceerde webcontent, pagina’s op commerciële sites beveiligd met een paswoord, pagina’s op sites waar de toegang voor zoekrobots op andere manier gelimiteerd werd (bv. met een robots.txt-bestand), de inhoud van bestandsservers zoals FTP-servers en zo verder.

Deep Web is dus niet synoniem van illegaal of crimineel en ook een Darknet is dat niet per definitie. Een afgeschermd netwerk op het internet opgezet door studenten of onderzoekers, waarop ze onderling bestanden delen met betrekking tot een groepswerk of onderzoek, is evengoed een Darknet.

Om u een idee te geven van de grootte van het Deep Web, de laatste studie hieromtrent, gepubliceerd door de universiteit van Berkley, schatte de grootte van het Surface Web, dit is dat gedeelte van het world wide web dat ‘zichtbaar’ is, i.e. dat wel werd geïndexeerd door zoekrobots, op 167 terabytes (TB) in de zomer van 2003.

De grootte van het Deep Web werd toen geschat op 91.850 TB of 550 maal de grootte van het Surface Web. Wat wil zeggen dat op dat moment ongeveer 99,82% van het internet ongeïndexeerd was, ofwel onzichtbaar voor het publiek.

Het internet kan je dan ook vergelijken met een kolossale ijsberg waarvan 99,82% zich onder het zeeoppervlak bevindt en je enkel een minuscuul topje ziet. Ondertussen is dit allemaal al exponentieel gegroeid.

Stegeman zal het misschien niet graag horen, maar ik nam de proef op de som, en vond al gauw linken naar kinderporno in het Surface Web.

Wat is Tor eigenlijk?

Tor, afgeleid van The Onion Routing-project, dankt zijn naam aan de wijze waarop data reist doorheen een wereldwijd netwerk van door vrijwilligers ter beschikking gestelde servers die dienst doen als router.

Om het eenvoudig te schetsen, stel jezelf een ui voor. Wanneer je iets verzend over het Tor-netwerk, wordt je data in meerdere lagen versleuteld alvorens te worden verzonden via een pad van willekeurig geselecteerde routers. Elke router ontcijfert telkens een laagje van de encryptie – zoals het afpellen van een laag van je ingebeelde ui – waardoor deze weet naar welke volgende router de data gestuurd moet worden.

Zo wordt voorkomen dat eender welke tussenliggende knoop of luistervink op het traject weet wat de origine, de eindbestemming of de inhoud van een datapakket is.

Bijgevolg kunnen overheidsdiensten of hackers die je dataverkeer afluisteren hoogstens vaststellen dat je contact maakt met het Tor-netwerk. Van zodra de versleutelde data ergens het Tor-netwerk induikt, is deze door het proces van onion routing, nadat ze het eerste knooppunt op het Tor-netwerk is gepasseerd, ook niet meer te herleiden tot je IP-adres. De eindbestemming, uiteindelijk, is enkel duidelijk voor het laatste knooppunt waar de data het Tor-netwerk verlaat.

Voor de bestemmeling en mogelijke luistervinken aan gene zijde lijkt het hierdoor dat de communicatie werd geïnitieerd door het laatste Tor-knooppunt. Het resultaat: anoniem internetverkeer. Een verhelderende visuele voorstelling door de Electronic Frontier Foundation vind je hier.

Maar, hierdoor kan je met een Tor-client ook de censuur omzeilen wanneer een regime toegang tot bepaalde websites of onlinediensten verhindert door het filteren van het internetverkeer aan de hand van IP-adressen of domeinnamen. Aangezien je niet rechtstreeks met deze sites communiceert, maar in plaats daarvan met een knoop ergens in het Tor-netwerk. (Een client of clientsoftware is software met een gebruikersinterface die je via een netwerk toegang verschaft tot een server, zoals je browser, maar het kan ook een machine zijn, zoals een netwerkprinter.)

Naast anonieme communicatie tussen personen kan met speciaal geconfigureerde serversoftware ook anonimiteit verleend worden aan servers op het netwerk – waarop webpagina’s, blogs of databases en dergelijke kunnen staan – waarvan de locatie ook niet te achterhalen is. Dit zijn wat men de hidden services noemt waarover ik het eerder had. Deze zijn enkel te bereiken met een Tor-client, via een webadres dat bestaat uit een hash van 16 karakters met de extentie .onion (bv: http://eza9g4fqangt89nx.onion).

Hoe ‘geheim’ is dit Tor-netwerk?

Tor werd in de jaren negentig van vorige eeuw aanvankelijk ontwikkeld en gefinancierd door het US Naval Research Laboratory van de VS-Navy – de VS-Navy heeft ook een patent op onion routing – om een manier te ontwikkelen voor het beschermen van overheidscommunicatie.

In 2001 werd het project door studenten van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) verder ontwikkeld en toegankelijker gemaakt voor burgers. Een alfaversie van de gratis software voor het publiek werd aangekondigd in september 2002. De mogelijkheid van hidden services werd in 2004 toegevoegd.

In de periode 2004-2005 werd het project mee gefinancierd door de burgerrechtenbeweging Electronic Frontier Foundation.

Vanaf 2005 werd het project verdergezet door het Tor Project, dat sinds 2006 als vzw geboekstaafd staat. Deze vzw krijgt onder andere steun van de Broadcasting Board of Governors (een onafhankelijk VS-staatsagentschap verantwoordelijk voor alle niet-militaire uitzendingen gefinancierd door de overheid) en de National Science Foundation (NSF, een VS-staatsagentschap voor research en onderwijs met betrekking tot niet-medische wetenschappen).

Momenteel heeft het Tor-project een jaarlijks budget van 1,3 miljoen dollar, 15 voltijdse medewerkers in dienst en kan het rekenen op zo’n 3.000 vrijwilligers wereldwijd die toegang verlenen tot hun computers om als router te fungeren.

Tor, het netwerk evenals de software zoals het gratis te downloaden browserpakket, geniet een zodanige bekendheid dat je er niet over kan spreken als over een ‘geheim’ netwerk.

Tor, veiligheid op en toegang tot het internet

Een woordvoerder van het Department of State verklaarde onlangs nog dat de VS het project steunt omdat het online potentieel levensreddende veiligheid en privacy biedt voor politieke dissidenten in landen als Iran en Syrië.

“Het wordt gebruikt door activisten en bloggers, door doorsneeburgers die zich willen beschermen tegen identiteitsdiefstal en door militairen en ordehandhavers die onderzoeken uitvoeren en inlichtingen inwinnen.”

alle directe verbindingen

Globaal vinden er dagelijks gemiddeld 400.000 rechtstreekse verbindingen met het Tor-netwerk plaats. Dit zijn de verbindingen via Tor-knopen die publiek gepubliceerd zijn.

Vanuit de VS zijn dit er gemiddeld zestigduizend, uit Duitsland en Iran veertigduizend, Rusland veertienduizend, het Verenigd Koninkrijk en Saoedi-Arabië tienduizend, Syrië en de Arabische Emiraten enkele duizenden en ga zo maar door.

En ja, ook in Vaticaanstad en op Antarctica wordt Tor door een enkeling gebruikt. Het overgrote deel van deze gebruikers zijn noch pedofielen, noch criminelen.

Opvallend in bovenstaande grafiek is de knik ter hoogte van april 2011, die haast een verdubbeling inhoudt van dit type verbindingen met het Tor-netwerk. Hoewel censuur en gebeurtenissen zoals de Arabische Lente, invloed hebben op het gebruik van het Tor-netwerk, is deze opvallende sprong vermoedelijk eerder te wijten aan de nieuwe release van Tor-software op dat moment, na ongeveer een jaar.

Deze sprong merk je dan ook op in het merendeel van alle regionale of nationale grafieken. Zowel in deze van Bahrein en Jemen als die van België of Australië. Dat er echter wel degelijk een correlatie bestaat tussen de gebeurtenissen en situatie in bepaalde landen of regio’s en het gebruik van Tor is het duidelijkste af te leiden uit de grafieken van Egypte en Syrië.

directe verbindingen uit Syrië

directe verbindingen uit Egypte

De grafiek van Syrië behoeft weinig uitleg. Als we de grafiek van Egypte bekijken merken we een spectaculaire stijging toen Moebarak het filteren van het Egyptische internetverkeer opdreef, net voor hij dit eind januari 2011 volledig lam legde (waar de curve de 0-lijn raakt). Dat het gebruik van Tor onder de militaire junta ook hoog blijft, heeft alles te maken met een gebrek aan vertrouwen in hen. Dat zij ook nog internetverkeer filteren zal hieraan niet vreemd zijn.

directe verbindingen uit Iran

De populariteit van Tor in Iran om internetcensuur te ontwijken mag blijken uit bovenstaande grafiek. De Revolutionaire Garde, dat mede-eigenaar is van het telecombedrijf van de staat en er in de praktijk de controle over heeft, heeft een cyberleger opgericht om al wat er gebeurt op het internet te controleren en aan banden te leggen.

Meerdere honderden netizens werden er al gearresteerd. Meer dan honderd bloggers werden er veroordeeld tot gevangenisstraffen van één tot twintig jaar. Er zijn verslagen van foltering. Begin dit jaar nog werd de doodstraf bevestigd tegen twee bloggers voor agitatie tegen de overheid en het beledigen van de Islam. In de loop van de zomer dit jaar wil de Iraanse overheid trouwens het internet in het land omvormen tot een intranet met slechts zeer beperkte toegang tot buitenlandse sites.

directe verbindingen China sinds 2009

bridges China

Iran gaat hier China achterna met zijn ‘Gouden Schild’, ook wel de Great Firewall genoemd, dat tot op heden het succesvolste is geweest in het bestrijden van het gebruik van Tor, dat er verboden is net zoals onder andere regimes. Hoewel we merken dat de connecties via bridges in China de laatste maanden terug stijgen. Bridges zijn de knooppunten in het Tor-netwerk die niet publiek gepubliceerd worden en bijgevolg moeilijker te blokkeren zijn.

Wat zeggen de Tor-ontwikkelaars over het misbruik van hun werk

Over het misbruik dat er van Tor gemaakt wordt, zeggen de ontwikkelaars van Tor dat criminelen sowieso de wet overtreden en over opties kunnen beschikken die nog betere privacy kunnen bieden dan Tor dat kan. Tor heeft enkel tot doel om bescherming te bieden aan doorsneeburgers die de wet niet overtreden.

Criminelen zijn gemotiveerd om te leren hoe ze zich kunnen hullen in een degelijke anonimiteit en hebben de financiële en criminele middelen om dit te bereiken. Tor echter biedt anonimiteit aan normale mensen die noch de tijd noch het geld te besteden hebben om dit uit te zoeken.

Een woordvoerdster van het NSF verklaarde in dit verband: “Elke technologie kan ten kwade worden aangewend. Dat is geen reden om wetenschap niet te financieren.”

De mening van een cyberactivist uit Tunesië, waar de Arabische Lente begon

Omdat ik bij het uitbreken van de Arabische Lente de opstanden nauwgezet opvolgde via allerhande sociale media om erover te berichten, weet ik hoe belangrijk het Tor-netwerk en de software is voor dissidenten en activisten in die regio. Om ook iemand van hen hierover aan het woord te laten nam ik contact op met Slim Amamou.

Slim is Tunesiër, webontwikkelaar en medeoprichter van de Piratenpartij in zijn land. Tijdens de Jasmijnrevolutie verdeelde de Piratenpartij er usb-sticks met Tor-software op in universiteiten en onder activisten om ervoor te zorgen dat berichten en beelden van de opstand verspreid konden blijven worden.

Hij werd omwille van deze activiteiten en om hem het zwijgen op te leggen vanwege zijn kritische publicaties, zoals veel andere bloggers en journalisten in het land, tijdens de Jasmijnrevolutie gearresteerd. Na de val van Ben Ali was hij enkele maanden staatssecretaris van Jeugd en Sport.

Slim, wat betekent Tor voor mensen onder een regime als dat van Ben Ali? Was het een belangrijk hulpmiddel voor jullie?

“Tor was cruciaal voor de Tunesische revolutie. Journalisten, advocaten, politici, activisten werden anoniem om het regime te bestrijden. De enige technologie die dit mogelijk maakte was Tor.”

“Ik gebruikte Tor en gebruik het nog dagelijks. Voor de revolutie om toegang te krijgen tot gecensureerde informatie en om anoniem te kunnen spreken en organiseren.”

“Het is een zaak van vrijheid. Door anoniem te zijn verdwijnt identiteit en wordt een strijd een strijd van zuivere ideeën. De beste ideeën overwinnen. Dat is zelfs iets essentieels voor werkende democratieën, omdat je nooit vrij bent wanneer je een identiteit hebt, omdat ideeën nooit vrij zijn als ze aan een identiteit gebonden zijn.”

Onlangs werd een Belgisch pedofiel gearresteerd die het Tor-netwerk misbruikte. Mensen begonnen verontwaardigd te roepen dat tegen dit ‘pedonetwerk’ moest opgetreden worden. Wat denk jij hierover?

“Communicatie is op geen enkele manier crimineel. In het geval van pedofilie is het probleem het misbruiken van kinderen, niet het delen van foto’s. Het probleem moet dan ook bij de wortel aangepakt worden. Niet door te verhinderen dat mensen foto’s kunnen delen. Deze pedofilienetwerken zouden op maatschappelijk vlak geïnfiltreerd moeten worden, door te werken aan de basis met als doel de kindermisbruikers te straffen.”

“Het probleem is dat wetten zelf crimineel kunnen zijn. Dat was het geval in Tunesië. Daarom is het recht op anonimiteit om ideeën te kunnen delen een essentieel mensenrecht. Het biedt de minimale vrijheid om dergelijke corrupte wetten te overwinnen wanneer dat nodig is. Dat is belangrijker dan het ‘vermoedelijk’ vergemakkelijken van politiewerk door mensen eenvoudig opspoorbaar te maken. Tor heeft dan ook geen nadelen. Er kan kwaad mee gedaan worden, maar dat kwaad zit in de mensheid en niet in Tor.”

Simplisme biedt geen oplossing

Kinderporno is een afschuwelijke misdaad en een probleem op eender welk netwerk het ook opduikt.

Tor wegnemen of verbieden en denken dat daarmee een beslissende slag is gewonnen omdat iemand het Tor-netwerk uit sensatiezucht misleidend voorstelt als ‘het’ kinderporno- of crimineel netwerk dat het niet is, is een bedrieglijk en gevaarlijk simplisme.

Je doet hiermee aan zelfbedrog en zal niet in het minst hebben verhinderd dat dergelijke criminelen hun misdaden plegen.

Maar ik geef toe, het klinkt spectaculair wanneer je je kijkers vertelt dat je hen kennis zal laten maken met het “geheime kinderpornonetwerk” Tor. En het is al helemaal mooi als de goegemeente die nonsens slikt.

Wat wel is gebleken, is dat je bijvoorbeeld pedofielen als deze Belg die we leerden kennen tijdens het programma ‘Undercover in Nederland’ die op het Tor-netwerk aanwezig zijn, kan arresteren door net de veiligheid die zij denken te genieten door de typische anonimiteit die dit netwerk hen biedt tegen hen te gebruiken met behulp van infiltratiemethodes. Dat is uiteindelijk wat Stegeman deed en dat is waarom deze lamlendeling inging op Stegemans contactpoging, hij voelde zich veilig op Tor.

Daarvoor moet je natuurlijk wel de nodige middelen kunnen en willen inzetten. Maar als dit niet kan, kan dit nog steeds geen reden zijn om Tor te verbieden en de richting van China uit te gaan.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!