Opinie, Nieuws, Wereld, Cultuur - Petra Van Brabandt

Caffelatte in Jeruzalem

Zaterdagnamiddag. Op de sofa met de weekendeditie van De Morgen. Op pagina 14 lees ik ‘Palestijnse mars op Jeruzalem uiteengeslagen’, op pagina 67 van DMuze dan weer ‘Niks te klagen in Jeruzalem’. Hoezo niks te klagen in Jeruzalem?

dinsdag 3 april 2012 18:08
Spread the love

In een artikel over een designtrip naar Jeruzalem juicht de journalist dat ‘topdesigners tal van hotels, restaurants, winkelgalerijen en musea onder handen hebben genomen’. Oost-Jeruzalem wordt in het artikel consequent de “oude stad” genoemd. Van Palestijnen geen spoor te bekennen. Als er al een angel is tijdens het ‘blitzbezoek aan een verrassend hippe hoofdstad’ dan gaat het om het roekeloze verkeer.

De journalist als stadsmarketeer verbeeldt en verkoopt een stad waaruit de Palestijnen geruisloos zijn weggeknipt. Als het niet om te huilen was, we zouden lachen om zo’n grotesk en selectief vergeten. De lege plekken zijn netjes opgevuld met cutting edge design, architectuur en kunst. Of met de romantiek van de “oude stad”; Oost-Jeruzalem wordt veilig opgeborgen in een eeuwig verleden. Geen betere handlanger dan hij die macht heeft over de verbeelding; hij maakt de stoutste dromen waar. Het artikel surft op een golf van neutraliserend vooruitgangsoptimisme, en getuigt van een (gespeelde?) gedachteloosheid die niet alleen smakeloos, maar ook onjuist is.  Hier zie je de gevolgen van een maximale journalistieke arbeidsverdeling. Alsof architectuur, design, maar ook economie losstaan van de ruimere maatschappelijke, politieke en morele context. Het resultaat is een pijnlijke verstandsverdeling, culminerend in een cynische onverschilligheid en een morele verschraling. Want natuurlijk is design ook politiek en heeft architectuur morele dimensies.

Vandaag is Jeruzalem een verdeelde stad. Het is niet zomaar een pittoreske, laat staan hippe vakantiebestemming waar je caffelattes kan drinken met zicht op design. Oost-Jeruzalem (de “oude stad”) is bezet gebied. Het in het artikel geprezen Mamillahotel bijvoorbeeld staat pal aan de Groene Lijn, de grens tussen Oost- en West-Jeruzalem. Het kijkt uit over het Oost-Jeruzalem waar Israël een bezettingsbeleid voert en de Palestijnse aanwezigheid probeert te verminderen via huisvernielingen, nederzettingenbouw en administratieve maatregelen. Een Palestijnse die gedurende vier jaar in het buitenland pakweg architectuur wil gaan studeren, neemt het risico haar “center of life” in Oost-Jeruzalem in gevaar te brengen. Als gevolg hiervan kan zij haar residentierecht verliezen, ongeacht het feit dat haar familie er al decennia woont. De Palestijnse eigenaar van het Imperial Hotel, niet ver van het Mamillahotel, heeft dan weer andere zorgen. Hij krijgt van het Israëlische stadsbestuur geen toestemming om zijn hotel te renoveren. Design zal je bij hem niet aantreffen. Hij vreest dat hij zodanig onder druk zal worden gezet, net als zijn buur wat verderop overigens, dat zijn hotel overkop gaat en hij het wel moet verkopen. Uiteraard niet aan een Palestijn, want die mogen geen eigendommen kopen in Oost-Jeruzalem. Het artikel verwijst ook naar Ahava een cosmeticaconcern dat als enige de toestemming heeft gekregen om zout te ontginnen aan de Dode Zee. Datzelfde Ahava ligt onder vuur van Israëlische en Palestijnse mensenrechtenorganisaties omdat het zout steelt van de Palestijnen. De Dode Zee ligt immers ook in door Israël bezet Palestijns gebied. Palestijnen mogen er echter niet komen en alle toeristische resorts worden uitgebaat door Israëli’s. Lelijk. En dat voor een cosmeticaconcern.

In een bezoek van anderhalve dag ontgaan al die details natuurlijk de vluchtige meerwaardezoeker. Maar wat een gemiste kans dat het artikel Oost-Jeruzalem en de Palestijnen zomaar weggomt.  Wie dit artikel argeloos leest boekt zo een retourtje naar Jeruzalem. Maar Israël is nog steeds géén gewone vakantiestemming; het is een land dat bezet en rechten van Palestijnen op grote schaal schendt. Wie daaraan nog zou twijfelen leest er het laatste Europese rapport nog maar eens op na.  

Nog dit: Volgende week start in Gent, Antwerpen, en Brussel het Eye on Palestine filmfestival. Misschien een uitgelezen kans voor de redactie van DMuze om iets bij te leren over de regio. We kunnen alleen maar hopen dat ze bij een volgend bezoek aan Jeruzalem, niet alleen veel zullen kijken, maar ook daadwerkelijk iets zullen zien.

De Duits-joodse filosofe Hannah Arendt waarschuwde dat het niet zozeer aangeboren slechtheid, maar eerder afwezigheid van denken is, die ons moreel blind maakt.

Petra Van Brabandt is  filosofe UGent/Sint Lucas Antwerpen

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!