‘Natrappen’

Het zit zo met dit geschil: In oktober 2007 bood de Antwerpse burgemeester Patrick Janssens (SP.A) zijn verontschuldigingen aan voor de medeplichtigheid van de Antwerpse politie en het stadsbestuur aan de Jodenrazzia’s in de zomer van 1942. “Dat zijn opportunistische politieke spelletjes”, reageerde De Wever bitsig. En verder: “De bestuurders moesten toen onder moeilijke omstandigheden delicate beslissingen nemen. Ik vind het niet zo moedig om nu naar die mensen na te trappen. (…) Waarom worden er nu excuses aangeboden, 60 jaar na de feiten? Ze worden misbruikt voor actuele redenen.”

Die uitlatingen noemt Pierre Mertens ‘negationistisch’. De auteur, die aan de rechtsfaculteit van de Brusselse universiteit ULB jarenlang het vak mensenrechten in oorlogssituaties doceerde, vertrekt daarbij van de wet op het negationisme zelf. Die wet plaats niet alleen het ontkennen van de Holocaust, maar ook het minimaliseren en banaliseren ervan – het ‘softe negationisme’ – binnen de definitie van wat negationisme is.

De Wever ‘ontkent’ het historisch onderzoek, onder anderen van Lieven Saerens. Dat onderzoek heeft gedetailleerd aangetoond dat 65 procent van de Antwerpse Joden naar de concentratiekampen werd gedeporteerd met de medewerking van ambtenaren en politieagenten van de stad. Het SOMA heeft daarover een lijvig dossier aan de senaat overhandigd.

Verjaring, niet voor assisen

Het Brusselse hof van beroep verwierp dinsdagnamiddag de strafklacht van De Wever en besliste tot ontslag van rechtsvervolging wegens verjaring. De procureur had daar op de zitting van 13 december 2011 al op aangedrongen. Wij konden het vonnis vandaag inkijken. De advocaten van de auteur, Alain Berenboom en Bernard Maingain, noemen de verjaring “een begrafenis in mineur van een zaak met een brede draagwijdte”.

Het zal dus niet komen tot een proces voor assisen, annex mogelijke zware straffen, waar De Wever met zijn strafklacht op aanstuurde. Het persdelict waar De Wever de schrijver van beschuldigde, moet namelijk in theorie, volgens een oud persdecreet dat dateert van 20 juli 1831, voor dat hof behandeld worden.

Het is opmerkelijk dat Pierre Mertens zo’n assisenzaak niet uit de weg wilde gaan. Hij staat erop dat de zaak een publiek beslag krijgt en zag in het proces een mogelijkheid om het debat over het negationisme uit te diepen. “Ik ben beginnen houden van het perspectief op dit proces, want ik denk dat de kanker van het negationisme de sfeer in dit land en in Europa verduistert. De slachtoffers hebben recht op het woord. Ik heb het in hun plaats genomen en zal dat blijven doen.”

Zijn advocaten wezen er in de zitting van 13 december al op dat de artikels van de auteur nog altijd raadpleegbaar zijn op het internet en vroegen de rechtbank om een ‘prejudiciële vraag’ in verband met de toepassing van de verjaringstermijn inzake persdelicten.

Zij gaan ervan uit dat De Wever bij het indienen van zijn strafklacht – met strafprocedure dus – bewust koos voor die ongebruikelijke weg, vanuit de overweging dat de klacht op die manier, wegens de korte verjaringstermijn, toch niet voor assisen kan verschijnen. Met als achterliggende gedachte: voor de publieke opinie kan ik zo overkomen als iemand die het niet neemt dat hij van negationisme beschuldigd wordt, en tegelijk maak ik een debat over dat negationisme onmogelijk.

Er is volgens de advocaten dan ook sprake van “het instrumentaliseren van justitie door De Wever”. Het hof is hen in deze redenering niet gevolgd.

Veeg uit de pan

Het hof gaf De Wever nog een veeg uit de pan door expliciet te verwijzen naar het recht van de schrijver om in volle vrijheid zijn mening te verspreiden via drukwerk. Het hof verwees daarbij naar een uitspraak van het Grondwettelijk Hof van 8 november 2006: “Een geheel van regels garandeert voor elk individu de vrijheid zijn ideeën te vertalen in gedrukte teksten en die te verspreiden en beschermt op die manier de vrije uiting van opinies en de vrije verspreiding van ideeën.”

Wordt vervolgd, alvast met het aanstaande boek van de auteur.

Hugo Franssen

Hugo Franssen is redacteur van uitgeverij EPO, de Nederlandstalige uitgever van Pierre Mertens.