Druppel

De brandstofprijzen klommen op korte tijd naar een historisch hoogtepunt door torenhoge taxaties, een stijging van 50 eurocent zorgde ervoor dat de Siciliaan momenteel zo’n 1,72 euro per liter betaalt, een onmogelijke uitgave voor het merendeel van de arme bevolking.

Samen met de draconische maatregelen die Mario Monti, de kersverse eerste minister van Italië, doorvoert, was dat de druppel die de emmer deed overlopen voor een groot deel van de bevolking. Die maatregelen bestaan onder andere uit dereguleringen van beschermde sectoren. Taxidiensten, apothekers en advocaten vrezen een vermindering van hun welvaart door de opkomende privatisering en de toename van het aantal vrijgegeven vergunningen.

Wurggreep

Sicilië staat garant voor 50 procent van de olieraffinaderijen in Italië, maar de lokale brandstofprijzen liggen hoger dan die op het vasteland. De situatie is zo nefast dat de transportkosten de verkoopprijzen overstijgen. Het vervoer van een product dat in de winkel voor 1 euro wordt verkocht, heeft gemakkelijk een prijskaartje van 1,20 euro: een wurggreep voor het hele eiland.

Vissers zitten zonder werk, omdat het niet langer rendabel is de zee op te gaan. Ze verliezen meer geld door de hoge brandstofkosten dan ze kunnen verdienen met wat ze uit het water kunnen opvissen. Daarbij komen ook de striktere Europese reguleringen en de liberale marktontwikkelingen. Het leven ligt nagenoeg stil.

Sicilië heeft het grootste aantal winkelketens in heel Italië, waardoor de lokale economie ontwricht is. Kleinhandelaars gaan failliet en boeren krijgen hun waren niet meer verkocht. De jongere generaties trekken weg, bijvoorbeeld naar het buitenland en de fabrieken in het noorden van het land, waar ook de oorspronkelijke Siciliaanse industrie haar heil heeft gezocht.

Ten opzichte van de economische boom van de jaren zestig is Sicilië volledig verpauperd. De werkloosheid bedraagt ongeveer 40 procent bij jongeren onder de 30 jaar en daarboven zo’n 24 procent. Dat is een werkloosheidsgraad van 28,42 procent voor de gehele actieve bevolking.

Volgens velen is dat het gevolg van de immigratie uit de Arabische wereld, de verouderde actieve bevolking en de liberalisering van een voormalig communistische landbouwregio, wat voor spanningen zorgt.

The Sicilian Dream

De instroom van vluchtelingen vanuit de Arabische wereld zorgt ervoor dat de werkende bevolking niet langer kan concurreren met de lage lonen van de inwijkelingen. Immigranten werken vaak voor een hongerloon van minder dan één euro per uur.

Op Lampedusa, een eilandje tussen Sicilië en de Noord-Afrikaanse kust, dat als één van de belangrijkste poorten van Europa wordt beschouwd, stroomden de voorbije maanden zo’n 40.000 vluchtelingen toe. Ondertussen krijgen ze steun van NGO’s en de VN, maar de 6.000 plaatselijke eilandbewoners zien de vluchtelingen liever verdwijnen.

Op hun beurt dromen veel Sicilianen ervan naar het economisch aantrekkelijke Malta te trekken, in de hoop op werk en een beter leven. De Maltese economie is afhankelijk van het Siciliaans goederentransport.

Sommige transportdiensten wisten op voorhand dat de stakingen zouden plaatsvinden en namen de nodige maatregelen, maar niet alle bedrijven waren ervan op de hoogte. Door de versperringen in Pozzallo, een zuidelijk gelegen haven, werd de gebruikelijke boottocht van 90 minuten er één van 2 dagen naar Civitavecchia, ten noorden van Rome. De staking had dus ook gevolgen voor de economieën van de buurlanden.

De berichtgeving van de Italiaanse media over het hele gebeuren is opvallend. Terwijl Maltese kranten er al over rapporteerden, werd het in Italië nog nationaal verzwegen. De verslaggeving, waarin de kwestie vrijwel volledig werd geminimaliseerd, kwam pas na enkele dagen op gang. Ondertussen broeide er iets in heel Italië. De staking verspreidde zich over de andere regio’s en er kwamen sympathisanten toegestroomd vanuit Calabrië.

Opstand en schaduweconomie

Op 16 januari staakte AIAS (Associazione Imprese Autotrasportatori Sicilia), een verbond van transportbedrijven, gesteund door de beweging Forza d’urto en de Movimento dei Forconi (MF), een coalitie van boeren.

De staking die in de eerste plaats Sicilië en bij uitbreiding ook delen van de rest van het land platlegde, zou tot 20 januari duren, maar officieus is ze nog steeds aan de gang. “De staking in Sicilië is momenteel opgeheven, maar het protest gaat door”, zegt Mariano Ferro, de leider van MF. “We trekken nu naar Rome.”

Hij vermeldt ook het protest tegen de alomtegenwoordige invloed van de maffia. De demonstranten eisen onder andere een verlaging van de brandstof- en energieprijzen.

Het uitzichtloze werkloosheidspercentage, de kritiek op de aanpak van de crisis van de overheid, het bezetten van openbare plaatsen – al deze zaken doen sterk denken aan de indignados- en Occupy-bewegingen. Demonstranten maken zelf de vergelijking met de Siciliaanse Vespers, een geslaagde volksopstand anno 1282. De anti-Italiaanse gevoelens van een deel van de bevolking spelen daarbij mee.

De Italiaanse economie kent nog altijd een opdeling tussen noord en zuid. Het noorden staat bekend om zijn toeristische steden, mode-ontwerpers en multinationals, terwijl het zuiden voornamelijk overleeft van landbouw en kleine zelfstandige ondernemingen.

De maatregelen die het beleid sinds 1990 heeft doorgevoerd, gingen vooral ten voordele van het liberale noorden, waardoor de kloof tussen de landbouwsamenleving en de industrie-in-ontwikkeling in het zuiden nog groeide. Naast de reguliere economie bestaat er ook een omvangrijke schaduweconomie. Velen voelen zich in de steek gelaten door de politici in Rome. Daardoor leven er onafhankelijkheidsgevoelens bij sommige Siciliaanse inwoners.

Sicilië heeft een geschiedenis van protest, die zich nu herhaalt. Zelfs in Rome staakten de taxidiensten. Welke invloed dat op de lokale en nationale politiek heeft, is af te wachten. Maar dat er iets broeit, is duidelijk.

© 2012 – StampMedia