Echt nieuw is het Turbococina (Turofornuis) niet. René Núñez, een voormalig ingenieur en leraar, deed de uitvinding al zestien jaar geleden, maar gaandeweg bleef hij het toestel verbeteren. Hij is er nu in geslaagd 93 procent van de thermische energie te gebruiken en de CO2-uitstoot met 95 procent te verminderen.
NASA
Het fornuis is een soort cilinder van roestvrij staal waarin een interne elektrische ventilator lucht injecteert en een plaat die de in- en uitgaande lucht regelt.
Het fornuis kan hout op zeer lage temperatuur verbranden en heeft daardoor zeer weinig hout nodig. Een volledige maaltijd bereiden kan met nauwelijks vijf stukjes hout van 13 centimeter lang, wat snoeisel volstaat dus.
Bij het koken komt bovendien geen rook vrij. Andere verbeterde houtfornuizen kunnen de CO2-uitstoot slechts met 45 procent verminderen, zegt Núñez.
Het lage houtverbruik is zeer interessant in een land waar veel mensen onder de armoedegrens leven en de ontbossing bovendien hard toeslaat. “Door traditionele fornuizen door turbofornuizen te vervangen, kunnen ze een hele maand voort met het hout dat ze nu op één dag verbranden”, zegt Núñez.
Met zijn uitvinding won de Salvadoraan al heel wat prijzen. In november werd hij met negen andere uitvinders geselecteerd voor Launch 2011 Energy Innovators, een Amerikaans initiatief dat innoverende ideeën voor duurzame energie wil stimuleren. Initiatiefnemers van Launch zijn het ontwikkelingsagentschap Usaid, het ministerie van Buitenlandse Zaken, het ruimtevaartagentschap NASA en het sportkledingmerk Nike. “Dat NASA zegt dat dit het beste fornuis ter wereld is, betekent zeer veel voor mij”, zegt Núñez.
Helft kookt op hout
Volgens officiële cijfers kookt ongeveer een kwart van de Salvadoranen op hout, op het platteland kookt zelfs de helft met hout. De 10 procent armste gezinnen geven meer uit aan hout (3 procent van hun budget) dan aan elektriciteit, blijkt uit VN-cijfers.
Bovendien leidt de rookontwikkeling bij traditionele fornuizen tot ademhalingsziekten. Jaarlijks sterven daardoor tweeduizend mensen, zegt Núñez, die zich baseert op cijfers van het ministerie van Volksgezondheid.
Een nadeel van Núñez’ fornuis is dat het elektriciteit nodig heeft en voor een derde van de plattelandsbewoners is die niet voorhanden, zegt Ricardo Navarro van het Salvadoraans Centrum voor Geschikte Technologie. De regering zou daarom niet alleen de Turbococina moeten stimuleren maar ook alternatieve methodes zoals fornuizen op zonne-energie.
Niet te koop
De Turbococina is nog nergens te koop. Núñez heeft zelf niet de ambitie zijn uitvinding te commercialiseren. Hij is op zoek naar mechanismen om honderdduizend toestellen gratis te verspreiden onder de armste inwoners van El Salvador.
Het ministerie van Onderwijs kocht al duizend toestellen voor scholen die er maaltijden mee kunnen bereiden. Maar verder reikt de interesse van de overheid voorlopig niet, zegt Mauricio Sermeño, coördinator van milieuorganisatie Unidad Ecológica Salvadoreña. “De regering geeft niet de indruk dat ze alternatieve energiemethodes wil stimuleren.”
