Een kritisch rapport over de rekeningen van Vlaanderen
Nieuws, België, Analyse -

Een kritisch rapport over de rekeningen van Vlaanderen

Het Rekenhof publiceerde op 8 november het Vlaamse rekeningenboek over het werkjaar 2010. Uit het 218 pagina’s tellend rekeningenboek duiken een aantal opvallende vaststellingen op, zoals het laattijdig indienen van rapporten, het niet nakomen van afspraken, het slordig omgaan met Europese richtlijnen en het niet realiseren van ambitieus aangekondigde projecten.

vrijdag 6 januari 2012 14:55
Spread the love

Het rekeningenboek is uiteraard een technisch rapport. Het houdt onder meer verband met de begrotingsuitvoering, de algemene rekeningen en de onderzoeken met een financiële inslag. Voorts bundelt het de resultaten van een aantal thematische financiële onderzoeken. Interessant is dat de website van het Rekenhof de gegevens van het rekeningenboek gedetailleerd aanvult.
Het rekeningenboek werpt ook een licht op de geldstromen binnen het complex geheel van instellingen van de Vlaamse overheid. Het project Beter Bestuurlijk Beleid (2006) zorgde voor fundamentele wijzigingen in de organisatie van de Vlaamse overheid. Om het met een boutade te zeggen: er is een amalgaam aan Vlaamse openbare rechtspersonen, die een derde van het totale budgettaire volume uitmaken.

Een schuldpositie van 6,6 miljard euro

Ook Vlaanderen maakt schulden. De totale schuld is in 2010 toegenomen met circa 502 miljoen euro tot 6.611,4 miljoen euro. Het begrotingsjaar werd afgesloten met een kastekort van 491,490 miljoen euro.

Aan de andere kant werd een betere begrotingsresultaat genoteerd. Dit is een gevolg van een stijging van de ontvangsten ten opzichte van het voorgaande jaar met 855,813 miljoen euro (+3,89 procent) en een daling van de uitgaven met 3.640,648 miljoen euro (-13,42 procent).

In 2009 beliep het kastekort 5.820,9 miljoen euro. Het wegvallen van belangrijke eenmalige uitgaven is de oorzaak, namelijk de 3.500 miljoen euro voor KBC en de 300 miljoen euro voor de nv Gigarant. Deze nv werd opgericht om waarborgen te verschaffen aan grote ondernemingen, die door de financieel economische crisis moeilijker aan krediet geraken.

Het netto kastekort wordt gefinancierd met nieuwe leningen, waarvan de intrestvoet boven het marktreferentietarief ligt. De schulden waarvoor de Vlaamse overheid waarborgen verleende, nam in 2010 toe tot bijna 10,2 miljard euro (+10 procent). De uitwinning van deze waarborgen verdrievoudigden in 2010. Kostenplaatje: bijna dertig miljoen euro.

In de periode 2002-2008 heeft de Vlaamse overheid trouwens niet geleend, terwijl zij in 2009 vijf miljard euro leende en in 2010 bijkomend 170 miljoen euro. In 2010 werden ook geen beleggingsopbrengsten gerealiseerd.

De kost van de bankensteun

Een integraal hoofdstuk is gewijd aan de tussenkomsten van de Vlaamse overheid in verband met de financiële crisis. Het vorige rekeningenboek presenteerde een overzicht over de diverse steunmaatregelen om de acute liquiditeitsproblemen van een aantal Belgische banken op te vangen.

In 2009 pompte de Vlaamse Overheid 3,5 miljard euro in het kernkapitaal van de KBC-groep. Kernkapitaal betekent dat er geen risico op een koersdaling is zoals bij gewone aandelen. De Vlaamse overheid kan dus terugvallen op een terugbetaling van het ingebrachte kapitaal en dit tegen 150 procent van de intekenwaarde. Bovendien geven de kernkapitaalaandelen recht op een vast rendement van minimum 8,5 procent en dit in alle jaren waarin de bank een dividend uitbetaalt.

Een ander verhaal is dat van Ethias, waaraan onlangs nog een hoofdstuk is toegevoegd. In 2008 werd nog 500 miljoen euro betaald voor de ultieme redding van Ethias. Dit verliep via de algemene uitgavenbegroting. Evenwel, in 2010 werd door Ethias geen dividend uitgekeerd. Ergo: de middelenbegroting 2011 en 2012 voorzien zelfs niet in dividenden, terwijl de meerjarenraming 2011-2015 zelfs niet meer voorziet in een terugbetaling van de overheidssteun door Ethias. Slotsom: een financiële aderlating voor de Vlaamse kas.

Het rampzalig verhaal van de ontmanteling van Dexia is genoegzaam gekend. Op 3 oktober 2008 verwierf het Vlaams Toekomstfonds gewone kapitaalaandelen van de nv Dexia voor een totaal bedrag van 500 miljoen euro. In 2010 en 2011 zijn die in waarde gedaald. Op 11 juni 2010 kende Dexia als dividend 2.405.002 aandelen toe aan het fonds. De meerjarenraming noch de middelenbegroting 2011 voorzagen echter een dividend. Door de verdere daling van het Dexia-aandeel is de participatiewaarde van de Vlaamse overheid verder geslonken tot ongeveer zes procent van de aanschafwaarde !

Tien kritische vaststellingen opgediept

Een rapport als het rekeningenboek haalt doorgaans de grote pers niet. Nochtans zijn de vaststellingen de moeite waard om te lezen en door het Rekenhof ‘to the point’ geformuleerd. En wat hier aan kritische vaststellingen gepresenteerd wordt, is maar een handgreep uit het rapport. 

1° De decreetgever heeft in het verleden de Vlaamse Regering opgedragen een interne audit inzake kas- en schuldbeheer van de Vlaamse Gemeenschap te organiseren en te reglementeren. Er werd met ingang van 1 juli 2005 dan ook een interne auditor aangesteld. Deze inspecteur van financiën moet jaarlijks binnen de drie maanden na het einde van het begrotingsjaar aan de minister van Financiën rapporteren over de controle- en adviestaken die hij heeft uitgevoerd. De administratie had echter het rapport over 2010 eind september 2011 nog niet ontvangen.

2° De Vlaamse minister van Financiën en Begroting dient jaarlijks een rapport op te stellen over het gevoerde beleid inzake kas-, schuld- en waarborgbeheer. Het rapport over 2010 was echter pas beschikbaar op 9 september 2011, terwijl het moest overgemaakt worden aan het parlement en de regering tegen 15 mei.

3° De Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) is belast met de uitvoering van het beleid i.v.m. de eigen fiscaliteit. VLABEL haalde in 2009 en 2010 nog niet de gestelde effectiviteitsnormen voor de inning van de Vlaamse onroerende voorheffing.

4° Een oud zeer: de subsidiëring van het lokaal sportbeleid door Bloso blijft gekenmerkt door een gebrekkige verantwoording van de kosten.

5° De Eerste Vlaamse Effectisering nv (EVE) – een publieke instelling voor collectieve belegging – werd ooit opgericht voor de financiering van de activiteiten van een aantal kredietmaatschappijen voor sociaal woonkrediet. Meer bepaald ging het over de omzetting van hypothecaire leningen van erkende kredietmaatschappijen in obligaties. Het project mislukte bij gebrek aan voldoende leningvolumes. De nv werd dan ook opgedoekt.

6° Uit de controle van de jaarrekeningen 2009 en 2010 blijkt dat de financieringskanalen van de overheid voor het Vlaams universitair onderzoek en ontwikkeling complex, ondoorzichtig en weinig gebruiksvriendelijk zijn.

7° De Vlaamse overheid moet herverdelingen van kredieten in principe ogenblikkelijk aan het Rekenhof overleggen, maar doet dat soms met veel vertraging. Zo ontbraken op 1 september 2011, ondanks herhaald aandringen, nog altijd besluiten voor 3.281.886,79 euro herverdelingen voor 2010.

8° Het Vlaams Energiebedrijf werd gelanceerd als een prestigeproject. De belangrijkste participatie die de Vlaamse Regering in 2010 niet kon realiseren was nu net de deelname van 200 miljoen euro in dit bedrijf.

9° Voor het Toekomstfonds ontbreken nog steeds een duidelijke beleggingsstrategie en -criteria. Het Rekenhof formuleerde nochtans dringende opmerkingen naar aanleiding van de controle op de rekeningen van de vorige jaren (28 juli 2009 en op 4 november 2010).

10° De obligatieportefeuille van het Vlaamse Zorgfonds blijft uitermate risicovol. Het fonds heeft tot op heden geen enkele instructies gegeven om het portefeuillebeheer aan te passen. Nochtans zitten in de portefeuille beleggingen van de reserves, bestaande uit minstens 70 procent staatsobligaties van de crisislanden Griekenland, Portugal, Ierland en Spanje. Bovendien heeft het Zorgfonds eind 2010 voor 23,18 procent van zijn portefeuille in Italiaanse obligaties belegd, wat het risico nog deed toenemen.

Bron
http://www.ccrek.be/NL/
Verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement. Rekeningenboek over 2010. Ingediend op 8 november 2011.

Toelichtingen

De geconsolideerde brutoschuld van de Vlaamse overheid beloopt 7.428,4 miljoen euro. Hierbij wordt dan rekening gehouden met de financiële schulden bij de instellingen die tot de consolidatiekring van de Vlaamse overheid behoren, zoals Bloso, Kind & Gezin, BAM NV, enz.

Het kasresultaat is ruimer dan het begrotingsresultaat. Het omvat alle kasverrichtingen van de Vlaamse Gemeenschap, ongeacht het begrotingsjaar waartoe zij behoren.

Het rekeningenboek schetst het verloop van de ontvangsten over de jaren 2005-2010. De grafieken geven de historische evolutie weer van de ontvangsten sedert 2002, dus vanaf het Lambermontakkoord. Het eerste luik van dit akkoord bevat een aantal maatregelen in verband met de financiering van de gemeenschappen, de uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de gewesten  en een bijkomende dotatie ten laste van de federale overheid aan de Vlaamse en de Franse Gemeenschapscommissie.

Uitwinningen zijn de betalingen die betrokken instelling moet betalen als een beroep wordt gedaan op de waarborg. Terugwinningen zijn ontvangsten voor de instellingen van de Vlaamse overheid, die de uitgewonnen bedragen kunnen verhalen op de gewaarborgde.

Het Vlaams Toekomstfonds is met rechtspersoonlijkheid opgericht (14-12-2007). Het hoofddoel is om op de langere termijn een constante groei in de uitgaven te kunnen aanhouden, onafhankelijk van eventuele economische hoog- of laagconjunctuur.
Ooit volgens minister Lieten: “Het energiebedrijf is voor Vlaanderen van groot maatschappelijk belang. Het zal in de toekomst ambitieus inzetten op de vergroening van de energiemarkt via forse investeringen in energiebesparing en in het opwekken van duurzame energie”.

take down
the paywall
steun ons nu!