U bent voorstander van de eenstatenoplossing, kan u uitleggen waarom?

Om te beginnen is het nu al zo dat één entiteit reeds de realiteit is. Ik geloof niet dat het op dit moment nog mogelijk is het land te scheiden. Het is niet alleen moeilijk haalbaar, maar bovendien ook onrechtvaardig. Dus we kunnen best op zoek gaan naar de juiste en rechtvaardige oplossing. En die oplossing moet aanvaardbaar zijn voor alle Palestijnen. Ze moeten immers allemaal beroep kunnen doen op hun rechten.

De tweestatenoplossing is in wezen een omruiling. Hiermee bedoel ik dat sommige Palestijnen rechten verwerven in ruil voor anderen die met lege handen achterblijven. Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever en Gaza krijgen een staat, maar de 20 procent Palestijnen in Israël moeten onder een discriminerend systeem blijven leven, namelijk een staat die zichzelf omschrijft als een ‘joodse staat’. Israël spreekt niet alleen over een oplossing middels ‘twee staten’, maar over ‘twee staten voor twee volkeren’.

Dat is een fundamenteel probleem. Avigdor Lieberman, de extreemrechtse Israëlische minister van Buitenlandse Zaken zei het volgende: “Als we een staat geven aan de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza, dat zullen we ons in een halve staat bevinden. Wat wij willen is een joodse staat. Welk belang hebben we om de gebieden af te staan als we daarna nog altijd met anderhalf miljoen Palestijnen zitten die onder ons leven.” Het is duidelijk dat volgens deze racistische logica de creatie van twee staten, de etnische zuivering van de Palestijnen uit Israël tot gevolg kan hebben.

Daarenboven verliezen de vluchtelingen hun recht op terugkeer. Het is een heel onrechtvaardig voorstel. Wel voordelig voor Israël, maar naar Israëls mening zelfs nog niet goed genoeg. Israël zou geen enkel politiek voorstel goedkeuren: niet één staat, niet twee, niet tien.

Wat is naar jouw mening een goede strategie om Israël onder druk te zetten?

Mensen in een machtspositie kunnen zich veel permitteren. Israël kan neen zeggen omdat het de macht daartoe heeft. Er is om die reden altijd weerstand geweest in Palestina en ook de BDS beweging (Boycot, Desinvesteringen en Sancties) kaart de machtspositie van Israël aan. De Palestijnse BDS-oproep erkent dat Israël niet akkoord zal gaan met een eerlijk resultaat zonder betekenisvolle druk.

Ik denk dat de BDS-beweging een heel duidelijke positie inneemt. Ze heeft drie objectieven, namelijk het einde van de bezetting, het stopzetten van discriminatie en racisme, en het respect voor de rechten van de vluchtelingen. Het gaat om een duidelijk programma dat alle Palestijnen samenbrengt en dat de machtsverhoudingen probeert te veranderen.

Het komt er op aan dat Israël niet langer in een positie verkeert die maakt dat het land zelf bepaalt wat mogelijk of realistisch is. Daarom wordt de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen als onrealistisch bestempeld en moeten de Palestijnen zich pragmatisch opstellen.

Aan de andere kant denkt Israël er aan om nog eens 1 miljoen joden uit de hele wereld naar Israël en de Palestijnse Bezette Gebieden te doen migreren. Is dat dan pragmatisch?  Het is dus blijkbaar geen probleem van ruimte, grond, huizen of grondstoffen. Wat men pragmatisch noemt is in wezen aanvaarden dat de Palestijnen geen joden zijn.

Hoe staan de Palestijnen tegenover de aanvraag tot lidmaatschap bij de Verenigde Naties?

Dit is een uitermate belangrijke vraag! Onder de Palestijnen is er veel kritiek. Velen willen niet erkend worden bij de Verenigde Naties uit angst voor het verlies van de rechten van andere Palestijnen. Er wordt nu veel over gediscussieerd en er zal veel tijd over gaan alvorens men een duidelijke richting kan uitgaan.

Maar mijns inziens kan men zich best distantiëren van de focus op het al dan niet vormen van een Palestijnse staat. Men moet de Palestijnse rechten met al zijn dimensies naar voren schuiven. Het discours van de staat is archaïsch en het vertegenwoordigt de jongere generatie niet. Zij willen geen staat met een hoofdstad en een vlag. Dat is niet hun drijfveer, omdat het niet over zelfbeschikking gaat.

De fout die wordt gemaakt, is denken dat een eigen Palestijnse staat automatisch tot zelfbeschikking leidt. Wel integendeel. In de huidige context druist de oprichting van een Palestijnse daartegen in, omdat zoals net uitgelegd, de rechten van de meerderheid van de Palestijnen niet worden gerespecteerd. De argumenten die naar voren worden geschoven, overtuigen de Palestijnse jongeren niet.

Wat is uw visie op het politieke landschap in Palestina?

Jonge actieve bloggers aanschouwen al die partijen met veel scepticisme. De Palestijnse politiek wordt vaak als zeer verdeeld voorgesteld. Dat is normaal in de politiek, alleen, in Palestina is het niet enkel interne divisie. Ook al was er bijvoorbeeld een verkiezingsoverwinning van Hamas in 2006, toch heeft het Westen beslist de partij die stemmen verzamelde aan de kant te plaatsen. Je kan dus niet op een normale manier aan politiek doen onder een bezetting. België had ook geen normale politiek onder de Duitse bezetting en Palestina kan dat blijkbaar ook niet. Die context mag niet vergeten worden.

Tegelijkertijd dienen politieke partijen en hun leiders een visie, een programma en een sterk leiderschap aan te bieden. Alsook moeten ze mensen mobiliseren en dat zie ik geen enkele partij doen in Palestina. Het is vreemd dat Hamas, dat ter plaatse een brede ondersteuning geniet, in de Europese Unie als terroristisch wordt aanzien.

Fatah’s al-Aqsa martelarenbrigade deed bussen ontploffen maar dat liet de Europese Unie klaarblijkelijk koud. Hamas heeft nochtans veel steun verworven na 2006 wegens hun militaire weerstand tegen Israël, zeker na de Gaza-crisis in 2009. Ik denk echter dat Hamas gefaald heeft in het bieden van een politieke visie en een duidelijke strategie.

De partij is naar mijn mening vooral aan het overleven, maar dat is geen excuus voor het gebrek aan politieke visie. Er ontstaat dus een lacune en ik denk dat de BDS-beweging wel een duidelijke richting aangeeft. Ze is geen alternatief voor het partijsysteem, maar komt wel op voor de rechten van de Palestijnen. Momenteel zitten we in een overgangsfase in die zin dat Palestijnen zich vragen beginnen te stellen en bijvoorbeeld kritisch reflecteren over hun leiders, gezagsorganen, enzovoort. Ze zijn alleszins niet tevreden met de keuzes die er nu zijn.

Waarom heeft de Arabische lente niet in Palestina plaatsgevonden?

Ik moet je eraan herinneren dat Palestina al tientallen jaren continu strijd voert. Voor vele Egyptische en Tunesische activisten is de Palestijnse revolte een inspiratiebron. Het Palestijns activisme biedt immers weerstand tegen onderdrukking. Het feit dat de Palestijnse gebieden bezet zijn, heeft gevolgen. De revolutie verloopt niet zoals in de andere landen. De Arabische lente is niet enkel revolutie en opstand, maar heeft ook te maken met contrarevolutie. Die situatie heb je ook in Palestina, met de installatie van de contrarevolutionaire Palestijnse Autoriteit die door Israël, de Verenigde Staten en Europa wordt ondersteund.

Wat zijn de gevolgen van de revoluties? Hebben ze volgens jou een effect?

Ja, maar ze hebben tijd nodig. Israël is duidelijk bezorgd. Ze zien die ontwikkelingen in het algemeen als negatief. Israël claimt de enige democratie in de regio te zijn. Een democratie  die blijkbaar wel afhankelijk is van dictators. De revoluties zullen effect hebben, maar de contrarevolutie is ook heel sterk en het is nog niet duidelijk wie op korte termijn zal winnen. De belangrijkste factor in de regio blijft het imperialisme van de Verenigde Staten, ook al is het een steeds zwakker wordende macht. Ze willen hun globale politieke en economische rol behouden.

Wat is jou mening omtrent de Israëlische lobby?

De lobby heeft veel componenten. Een belangrijke vraag betreft:  is de Israëlische lobby een onafhankelijk factor of is ze zo machtig wegens de link met Amerikaanse imperiale belangen? Zonder daar op in te gaan, kan ik zeggen dat de lobby heel machtig is en mede het publieke discours bepaalt.

Ze is echter niet almachtig, want de lobby wordt steeds meer uitgedaagd. Ook al is er in de Verenigde Staten een consensus te bespeuren tegenover Israël, toch wordt dit onder de oppervlakte gecontesteerd. Er bestaat namelijk een sterke stroming binnen het Amerikaans militair en politiek establishment die vindt dat Israël aansprakelijk is. Niet aansprakelijk voor het schenden van de mensenrechten van de Palestijnen, maar wel aansprakelijk voor de vermindering van de Amerikaanse hegemonie en het imperialisme in de regio. Het gaat dus niet over een pro-Palestijnse stroming. Ze ziet Israël als een last voor het vooropgestelde doel van de Verenigde Staten.

Proberen Palestijnen ook te lobbyen?

Sommige Palestijnen proberen ook lobbygroepen te vormen, maar dit blijft zonder resultaat. Ze hebben de VS immers niets te bieden. De Verenigde Staten ontvangen de diensten die ze nodig hebben rechtstreeks van verschillende andere Arabische regimes uit de regio.