De komende parlementsverkiezingen zijn een deel van een hele reeks toegevingen die koning Mohammed VI deed, onder druk van het groeiende protest in de Marokkaanse straten. Politici die op vrijdag 25 november verkozen worden voor een zitje in het parlement, zullen de nieuwe grondwet die in juli via een referendum aanvaard werd, in de praktijk moeten omzetten door gewone wetgeving.

Aanvankelijk waren deze verkiezingen gepland voor september 2012. Om het proces van verandering dat de koning voorstelde te versnellen, zijn deze vervroegd naar november 2011.

Zondag protesteerden volgens Reuters zo’n 10.000 mensen in Tanger, 6.000 in Casablanca en 3.000 in de hoofdstad Rabat. Demonstranten noemen de verkiezingen een ‘schijnvertoning’ die niets zal veranderen. Volgens activisten van de 20 februari-beweging is het ook nutteloos om een stem te geven aan een politieke partij terwijl de echte macht in handen blijft van de koning en zijn entourage. De nieuwe grondwet versterkt de macht van de premier, maar de eindbeslissing over alle belangrijke domeinen blijft bij de koning.

Legitimiteit

In tegenstelling tot het referendum voor de grondwet, is het nu iets makkelijker voor de protestbeweging om Marokkanen te overtuigen om niet te gaan stemmen. Voor het referendum riep de koning zelf op om te gaan stemmen. Nu zijn het de politieke partijen stemmen moeten winnen.

Het gebrek aan vertrouwen in deze partijen bleek in 2007, toen maar 37 procent van de geregistreerde kiezers naar de stembus ging. De koning wil nu graag een grotere deelname, zodat de Marokkaanse politiek aan legitimiteit wint. De voorbije weken zijn verschillende activisten gearresteerd nadat ze opriepen om de verkiezingen te boycotten.

Grote kanshebber voor de komende parlementsverkiezingen is de islamistische PJD (Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling). Acht partijen hebben samen een coalitie gevormd om de kans voor een overwinning van de PJD te verkleinen. Drie kleine linkse partijen besloten om de verkiezingen te boycotten, net als de islamistische Adl wal Ihsaan (Gerechtigheid en Spiritualiteit).

Protest in Brussel

In Brussel uitten zo’n 150 sympathisanten van de Marokkaanse protestbeweging hun steun aan de oproep voor een boycot voor het Beursgebouw. Ze kregen daar ook de steun van een aantal Marokkanen uit Nederland en ook enkele Syriërs, Algerijnen en Egyptenaren.

De activisten in België zijn overtuigd dat ze een belangrijke rol kunnen spelen in het politieke transformatieproces in Marokko. “Als men spreekt over democratie, waardigheid en vrijheid, dan hebben Marokkanen die in Europa leven ervaringen die ze kunnen gebruiken om Marokko vooruit te laten streven”, zegt Tarik El Makni, een lid van zowel de solidariteitsgroep in Vlaanderen als in Brussel.

De bijeenkomst in Brussel dient voor hem ook als signaal naar de Europese Unie: “De EU mag het Tunesische scenario niet herhalen.”

Bouchra Grich wil het Marokkaanse volk laten zien “dat het niet alleen staat in deze strijd en dat het de hoop niet moet opgeven”. Ze is actief bij een groep die in Vlaanderen de 20 februari-beweging steunt. Volgens haar brengt de nieuwe grondwet niet de gewenste hervormingen met zich mee. “Marokkanen worden steeds weer voor een vals dilemma geplaatst en vandaag zijn we op straat gekomen om dat duidelijk te maken.”

Recht om te stemmen

Hoewel de aanwezige Marokkaanse Belgen allemaal opriepen tot een boycot, vonden sommigen het ook onaanvaardbaar dat Marokkanen in het buitenland niet de vrijheid hebben om te stemmen in het land waarin ze verblijven. Er is wel de mogelijkheid een stem te laten uitbrengen door iemand in Marokko een volmacht te geven.

De nieuwe grondwet geeft de Marokkaan die in het buitenland verblijft (MRE of Marocain Résident à l’étranger) het recht zijn stem uit te brengen in het land van zijn domicilie. “Het Marokkaanse regime beschouwt de MREs niet als echte burgers”, concludeert Ramsisse Boulayoun, actief in een steuncomité in Brussel.

Boulayoun vindt dat MREs gebruik moeten maken van de relatieve grotere vrijheid van meningsuiting die ze hebben om de slechte toestand in Marokko aan te klagen. “Ze kunnen ook economische druk uitoefenen, omdat de jaarlijkse geldtransfers van MREs 40 miljard Marokkaanse dirham bedragen.” (nvdr: meer dan 3,5 miljard euro)

Abdelkhalek Gharrafi was zondag aanwezig bij een protestactie voor de Marokkaanse ambassade. Hij ziet een rol weggelegd voor de MREs om “de publieke opinie te informeren over de situatie in Marokko”. “Het is nuttig om eraan te herinneren dat de immigratie ook het gevolg is van de ondemocratische en antisociale politiek van het Marokkaanse regime.”

© 2011 – StampMedia – Hasna Ankal