Opinie, Nieuws, Afrika, Samenleving, België, Plan België -

De Afrikaanse vrouw van Plan België

Ter ondersteuning van haar kindgerichte gemeenschapsontwikkeling in het Zuiden heeft Plan België voor het najaar een nieuw campagnefilmpje gemaakt. Het gaat echter om een denigrerende voorstelling van een Afrikaanse vrouw en haar pasgeboren dochter. Shame on you!

zaterdag 19 november 2011 13:08
Spread the love

Laat me allereerst duidelijk stellen dat ik hier geen kritiek wil formuleren op het ontwikkelingswerk van Plan België. Ik kan er niet over oordelen omdat ik hun werk niet volg. Ik kan enkel bevestigen dat ze aanwezig zijn in Benin en Togo. Ik ga er ook gewoon vanuit dat ze vruchtbaar werk leveren. Plan België zet immers in op onderwijs en dergelijk humanitair werk moet ondersteund worden. Door het zuiden te ondersteunen in onderwijs, geef je de mensen de kans meester te worden over hun eigen leven en toekomst.

Tegen beter weten in

Ik voel me er wel toe gedwongen om het opgedrongen verhaaltje van het nieuw campagnefilmpje te bekritiseren. De Malinese schrijver, Amadou Hampâté Bâ, merkte eens op dat als je weet dat je het niet weet, je het wel te weten zult komen. Maar Plan België handelt met haar voorstelling van de Afrikaanse vrouw duidelijk tegen beter weten in en ook tegen haar eigen wereldwijde doelstellingen in.

Zoals we het al jarenlang gewend zijn, worden goede doelacties altijd ondersteund met tragische beelden en verhalen om het zin te geven. Maar dit gaat dan telkens wel ten koste van menselijke waardigheid en de complexiteit van het leven in sterk verarmde landen. Met het nieuwe campagnefilmpje van Plan België is het niet anders.

In de hut van Plato

Het filmpje toont een Afrikaanse vrouw in een hut die zonet van een dochter is bevallen. Het zweet van de bevalling druppelt nog van haar hoofd. Ze houdt haar pasgeboren baby liefkozend vast en verwelkomt haar in het leven. Ze zegt haar toe dat ze minder eten zal krijgen dan haar broertje, dat ze niet naar school zal gaan en dat ze op haar 13 jaar met een oudere man zal trouwen. Kortom haar lot is nu al bezegeld omdat ze een meisje is.

Wat ook in het oog springt, is het decor van de donkere hut. Het is alsof de vrouw en haar pasgeboren dochter geketend in Plato’s grot vastzitten. Soms zie je op de achtergrond de lichtinval van de rechtvaardigheid. Misschien is het wat vergezocht, maar net door het geboorteverhaal te laten afspelen in een donkere hut wordt wel meteen de onheilspellende toon gezet en wordt nogmaals bevestigd dat Afrikanen in duisternis leven. Men kan zich ook afvragen welke vrouw in godsnaam haar pasgeboren dochter op dergelijke cynische manier toespreekt.

Het gaat dus blijkbaar niet over kinderen, maar over vrouwen en hun dochters. Bovendien wordt de Afrikaanse vrouw hier gebruikt als symbool voor alle kindermiserie in de wereld. Het doel van de campagne schiet daarmee haar doel voorbij.

De beklagenswaardige positie van Afrikaanse vrouwen

Er is eigenlijk geen diepergaand interpretatiewerk nodig om te begrijpen dat Plan België in 30 seconden duidelijk wil maken dat de Afrikaanse vrouw per definitie in een beklagenswaardige positie zit, dat ze het weerloze, achterlijke slachtoffer is van de patriarchale samenleving.

Natuurlijk is de positie van de vrouw in Afrikaanse samenlevingen vaak beklagenswaardig en zijn patriarchale samenlevingen er her en der een pijnlijk gegeven. Er lijkt voor de onwetende westerling dan ook niets anders op te zitten dan aan te nemen dat het wel zo zal zijn. Plan België verdient aldus ondersteund te worden, zodat het als ‘een universele president van de mensheid’ de Afrikaanse vrouwen en dochters kan verlossen uit hun hachelijke, ondergeschikte positie.

Blanke mythologie

Het campagnefilmpje van Plan België is niets anders dan blanke mythologie. Het is een simplificerende voorstelling die Afrikaanse vrouwen en eigenlijk alle vrouwen dehumaniseert. In de naam van het goede doel wordt hen alle waardigheid ontnomen. Men gaat volledig voorbij aan het complexe karakter van de man/vrouw verhouding. De sterk veralgemeende voorstelling van de Afrikaanse vrouw wekt bovendien automatisch de indruk op alsof alle Afrikaanse mannen per definitie machtswellustige en egoïstische onmensen zijn. Ze kunnen zogezegd onmogelijk de rol van een liefhebbende echtgenoot en vader vervullen.

Er zijn nochtans miljoenen Afrikaanse verhalen van gezinsluk en ouderliefde, zelfs in de context van armoede. Net doordat deze realiteit wordt verzwegen, zou men in principe het campagnefilmpje uit de omloop moeten halen. Maar de strijd tegen de westerse pretentie en morele superioriteit is een even lastige uitdaging als de strijd van Afrikaanse vrouwenorganisaties en mensenrechtenorganisaties tegen de vastgeroeste normen van het patriachalisme.

Het kan ook anders

Zou het niet beter overkomen indien Plan België volgende keer op een positieve manier oproept tot solidariteit? Waarom geen verhaal van enkele jongentjes en meisjes uit alle uithoeken van de wereld, die dankzij hun werking naar school kunnen gaan? Het filmpje kan dan vervolgens afgesloten worden met de boodschap dat honderdduizenden andere kinderen ook doodgraag naar school willen gaan en iets willen leren om meester te worden over de eigen toekomst. De koppeling van het positieve aan de noodzaak van solidariteit kan ook in dertig seconden worden ingeblikt en aldus steun opleveren. Elk kind telt, maar liefst in waardigheid!!

bron

http://www.planbelgie.be/

take down
the paywall
steun ons nu!