Het Europees landbouwbeleid (CAP) regelt de subsidies die naar boeren en tuinders gaan en alle landbouwprogramma’s binnen de Europese grenzen. Jaarlijks spendeert de Europese Unie ongeveer 55 miljard euro aan haar landbouwbeleid, goed voor ongeveer veertig procent van haar totale budget. Vorige week donderdag publiceerde de Europese Commissie haar nieuwe voorstellen voor het beleid. Daarin wordt de klemtoon gelegd op duurzaamheid en milieuvriendelijkheid.

Blind voor ontwikkelingslanden

Maar volgens Concord, het Europese netwerk van niet-gouvernementele organisaties in de ontwikkelingssector, houden de nieuwe voorstellen geen rekening met de noden van de arme landen. De Europese Commissie is nochtans wel verplicht dat te doen: artikel 208 van het Verdrag van Lissabon zegt dat Europa rekening moet houden met de impact van haar beleid op ontwikkelingslanden. Dat beginsel heet het “Coherentieprincipe voor Ontwikkeling” (PCD). Elke referentie aan dit principe ontbreekt in de nieuwe teksten, ook al was het expliciet vermeld in eerdere ontwerpteksten.

“Het op peil houden van de landbouw mag niet ten koste gaan van de voedselveiligheid in ontwikkelingslanden”, zegt Laust Leth Gregersen van Concord Denemarken. “Overal ter wereld kom je voorbeelden tegen van landen waar goedkope Europese producten lokale boeren failliet doen gaan. Die producten zijn goedkoop omdat de productie of export door de EU gesubsidieerd werd. We zijn we bezorgd dat de politieke wil in Europa ontbreekt om hiertegen iets te ondernemen. De enige manier om honger in de wereld te lijf te gaan is de productiviteit in ontwikkelingslanden te verhogen.”

De Commissie ontkent dat ze geen rekening wil houden met ontwikkelingslanden. “Tijdens onderhandelingen bij de Wereldhandelsorganisatie hebben we al verschillende keren voorgesteld om onze exportsubsidies te laten varen”, vertelt Roger Waite, woordvoerder van de Commissie. “Maar we gaan dit enkel doen als alle andere landen die nu exportsubsidies verlenen, dit doen. Tegelijk moeten we benadrukken dat onze exportsubsidies de laatste jaren drastisch zijn ingeperkt. Dit jaar bedraagt het totale bedrag voor exportsubsidies slechts 0,5 percent van het totale CAP-budget.”

Volgens de Commissie is het onmogelijk om de interne subsidies naar beneden te halen. “Dat zou de teelt concentreren in de meest efficiënte gebieden. Dat komt het milieu niet ten goede. Daarnaast zouden we steeds meer verwoestijning zien in perifere gebieden omdat men er stopt met landbouw. Dat kan niet: het zou ten koste gaan van ons volledige landbouwpotentieel”, zegt Roger Waite.

Monitoring

Volgens Concord vormen de subsidies niet de kern van de zaak; het grootste euvel is dat er geen dialoog met de ontwikkelingslanden is. “Als ontwikkelingslanden de beleidsruimte kregen om hun eigen markten te beschermen, dan hadden we dit soort problemen niet”, zegt Leth Gregersen. “De Europese Commissie doet al te vaak alsof haar neus bloedt, alsof haar beleid helemaal geen externe impact heeft. Het is niet aan ons om het Europese landbouwbeleid uit te stippelen, maar wij kennen de verhalen van boeren uit het Zuiden. Wij willen dat de impact van het Europees beleid gemeten wordt via een systeem van monitoring en wij willen dat de dialoog opgestart wordt.”

De nieuwe CAP-voorstellen worden nog bediscussieerd in het Europees Parlement en de Raad van Europa. Vanaf 2014 zouden ze in werking moeten treden.