Dat de stoet der verontwaardigden ook halt houdt aan de gebouwen van de Europese Commissie is logisch als je hun aanbevelingen bekijkt over de nationale hervormingsprogramma’s. De aanbevelingen van de Commissie en de verontwaardigde jongeren hebben meer met elkaar te maken dan we vermoeden. Sterker nog, los indignados zouden er misschien niet eens zijn zonder het beleid van de Commissie en haar nationale filialen.

Dat jongeren zich opwinden is logisch. Onze welvaartstaat heeft immers een probleem, zowel op financieel, sociaal als ecologisch vlak. En op lange termijn lossen we dat probleem niet op met de Europese recepten. De verontwaardiging gaat over wie de factuur zal betalen: nu en in de toekomst.

Over in welke conditie onze welvaartstaat in 2020 en 2030 zal verkeren. Over welke toekomstkansen er wel en niet worden gecreëerd. Het gaat over de vele sociale doelstellingen die we ondanks grote investeringen vandaag al niet realiseren.

De vraag voor mij als jonge politicus is hoe we die verontwaardigde generatie weer recht in de ogen kunnen kijken, hoe we voettochten van verontwaardigde Belgische jongeren kunnen afwenden. En geloof me: één regering zal echt niet volstaan. Het is de renovatie van de welvaartstaat die de echte uitdaging vormt.

Het alternatief lijkt gekend

In binnen- en buitenland wordt het debat over de toekomst van onze welvaartstaat vandaag gedomineerd door rechtse krachten. Door angst te zaaien, proberen ze hun economische agenda door te drukken. Politici ter rechterzijde gebruiken de problemen om te pleiten voor harde saneringen, minder sociale bescherming en minder solidariteit.

De argumentatie is pseudo-wetenschappelijk: alsof de vooruitgeschoven recepten neutraal zijn. De Europese Commissie en de Vlaamse rechterzijde zijn immers in hetzelfde bedje ziek, het bedje van de nu al platgetreden paden.

Dat het blind saneren een aanslag betekent op de binnenlandse vraag, lijkt geen issue. Rechtse taboes zoals een vermogenswinstbelasting en een strijd tegen de fiscale fraude blijven terwijl overeind.

Geheel onbewust worden de rechtse dogmatici geholpen door de traditionele linkerzijde en de vakbonden. Al te vaak houdt men daar vast aan het status-quo. Het resultaat is een geleidelijke uitholling van onze welvaartstaat waarbij de verdere afbouw zowat het enige hoorbare en dus haalbare alternatief lijkt. Die nakende uitholling en het steeds moeten horen dat “het minder zal zijn”, zijn volgens mij de oorzaken van de verontwaardiging bij heel veel jongeren.

De groene welvaartstaat, een nieuw perspectief

Om als politieke wereld weer jongerenharten te veroveren, is dus meer nodig dan een regering. Er is nood aan een nieuw verhaal. Pas dan mag je van de burgers verwachten dat ze weer vertrouwen hebben en zich smijten voor een langere loopbaan. Een toekomst staat of valt immers met het creëren van perspectieven, met het aanwakkeren van hoop in de hoofden en de harten van burgers.

Die hoop, de grondstof voor de noodzakelijke verandering, kunnen we alleen realiseren met een nieuw perspectief. Dat nieuwe perspectief kan de uitbouw van een groene welvaartstaat zijn, een welvaartstaat waar sociale en ecologische rechtvaardigheid tot dé maatschappelijke doelstellingen worden uitgeroepen, waar jongeren en de toekomstige generaties een stem krijgen in het politieke debat.

Een groene welvaartstaat uitbouwen, is geen kwestie van meer of minder welvaartstaat en ook geen zaak van meer of minder sociale bescherming. In de toekomst zal de welvaartstaat er per definitie anders uitzien, de vraag is hoe anders en voor wie anders.

Het pad van de groene welvaartstaat is een pad van grondige hervormingen. Pas door zo’n offensief verhaal te ontwikkelen, zal duidelijk worden dat de rechterzijde geen monopolie heeft op hervormingen. Pas door met zijn allen een dergelijk mobiliserend verhaal te concretiseren, bieden we een antwoord op de stijgende verontwaardiging bij twintigers en dertigers in heel Europa.

De transitie naar een groene economie zal op termijn winnaars en verliezers met zich mee brengen. Andere sectoren zullen onze welvaartstaat moeten schragen. Er zal gemiddeld langer gewerkt moeten worden, maar loopbanen zullen gemoderniseerd worden.

Dé wettelijke pensioenleeftijd, 65 jaar, wordt variabel: het moment van intrede en de actieve periode zullen het moment van uittreding bepalen. Publiek gegarandeerde tijdsrechten maken bijkomende opleidingen, zorg en maatschappelijke participatie tijdens de loopbaan mogelijk.

De torenhoge belastingen op arbeid worden ingeruild voor ecofiscaliteit, een vermogenswinstheffing en een eerlijke vennootschapsbelasting. Energie wordt nooit meer goedkoop. We drukken daarom de factuur door ambitieuze programma’s over energiebesparing. Die programma’s zijn meteen de werkgevers voor jongeren op zoek naar een zinvolle baan.

Nieuw Sociaal Pact

De groene welvaartstaat krijg je natuurlijk niet cadeau. Het vraagt om duidelijke keuzes en fundamentele hervormingen, steeds meer op Europees niveau, maar zeker ook in eigen land. Een groot akkoord is wat het Belgisch sociaal systeem vandaag nodig heeft: een akkoord dat ook onze economie moderniseert en de fiscaliteit hervormt.

Zo’n groot akkoord moet een nieuw Sociaal Pact opleveren, zoals in 1944, een billijk en hoopgevend sociaal contract op macroniveau, tussen generaties, tussen inkomensgroepen, tussen werkgevers en werknemers.

Eigenlijk hebben we geen keuze: het is nodig om onze welvaartstaat te renoveren. De indignados zullen met minder geen vrede nemen. En gelijk hebben ze.

Kristof Calvo

Kristof Calvo is Kamerlid voor Groen! en hij is momenteel het jongste federaal parlementslid.