Nieuws, Wereld, Economie, Milieu, Milieu, Sociale bewegingen, China, Ontbossing, Brazilië, Biodiversiteit, Cerrado, Maatschappelijk verantwoorde soja, Goiâna, Goiás, Vleesconsumptie, Varkenssector, Oligopolie, Eucalyptus, Agronegócio, Sojaproductie, Guarani, Zuivel, Suikerriet, Mundo B, An Baccaert, Suikerriet-voor-ethanol, Dierlijke producten, The Dark Side of Green -

Brazilië: Goiás op de knieën voor China

Het zijn weer drukke dagen in Goiâna: toespraken aan universiteiten, in het 'casa dos vereadores' (huis van de schepenen), interviews, een oecumenische Cerrado-viering, etc. In het cultureel centrum Cara Vídeo, een beetje zoals Mundo B in Brussel, verzamelen de diverse sociale bewegingen voor een ochtend over de 'vernietiging en de hoognodige bescherming van de Cerrado'.

maandag 23 mei 2011 15:40
Spread the love

Ik gebruik er voor het eerst in Brazilië An Baccaerts film: ‘De donkere kant van groen‘. Over de Guarani (nvdr: de oorspronkelijke indiaanse bevolking) en de opmars van suikerriet-voor-ethanol.

Ik heb wat schrik voor de reacties, want de documentaire is bijzonder kritisch voor het economische wonder dat Brazilië heet. Maar de aanwezigen zijn zeer geraakt. Ook de promotor voor het vervolgen van milieudelicten voor de deelstaat Goiás is geëmotioneerd. Hij wil de film absoluut gebruiken bij de vorming van de 150 andere promotoren van de deelstaat.

Dàg Cerrado! Dàg biodiversiteit!

Al is mijn specialiteit al jaren het sojadrama, deze keer gaat het dus vooral over het suikerrietdrama. Maar wat blijkt? Goiás wordt de volgende jaren het paradijs voor de sojavloed, richting China.

De Chinezen willen tot 2018 zeven miljard reais (ruim drie miljard euro) investeren om vooral in het noorden en noordoosten van Goiás de sojaproductie op te zetten. In deze regio zijn de grote vier handelshuizen Cargill, ADM, Bunge en Dreyfus amper actief.

Gecombineerd met Chinese investeringen in de haven van Itaqui (in de deelstaat Maranhão) willen ze hun oligopolie ontwijken en de soja vlugger en vooral goedkoper naar China transporteren. 

De huidige productie in Goiás van ongeveer 7 miljoen ton soja willen ze tegen 2018 verdubbeld zien. De export van soja uit de deelstaat richting China willen ze van 1,5 miljoen ton op dit moment doen oplopen tot 6 miljoen ton.

Voor de voorziene 7,8 miljoen ton soja in het oogstseizoen 2010-2011 (met een uitval van 10 procent) wordt momenteel al 2,55 miljoen hectare opgeëist. Dit areaal zal verdubbelen, door enerzijds vroegere ontbossing voor vee om te zetten in soja en 100.000 hectare onontgonnen savanne van de Cerrado extra aan te snijden.

Dàg Cerrado! Dàg biodiversiteit! Het is trouwens een nationaal fenomeen: eerst ‘limpar‘ (‘schoonmaken’; ontbossen) voor vee. Er kunnen dan nog wat bomen en struiken blijven staan, wat het nationale en internationale verzet verzwakt. Nadien – 10 tot 20 jaar later – wordt alles wel volledig ‘schoongemaakt’ voor soja, suikerriet of eucalyptus.

De agronegócio heeft tijd, al moet het geld wel rollen en opbrengen. Het mag niet té lang duren. Alles wordt best opgekuist en ‘maatschappelijk verantwoord’ neergezet, voordat wat er nog rest aan Cerrado tot patrimônio nacional (nvdr: ‘nationaal patrimonium’ is beschermd gebied van algemeen belang) wordt uitgeroepen.
Dàg Cerrado! Dàg biodiversiteit!

Vijfde van de wereldbevolking. De helft van de wereldvarkenspopulatie

De Chinezen pakken het wel héél grondig aan, zowel in Afrika als in Latijns-Amerika. Om even bij Brazilië te blijven: terwijl de Europese Unie ‘maar’ 39 miljoen ton soja invoert, waarvan 20 miljoen ton uit Brazilië, slagen de Chinezen erin om het laatste decennium de export vanuit Brazilië van bijna niets te laten groeien tot 54 miljoen ton, anno 2010.

De Brazilianen mogen dan wel ‘s werelds meest optimistische volk zijn, voor mij als Belgische activist bevestigt dit het pessimisme dat me al een jaar bezet.

Pessimisme vanwege een historische dynamiek die wij met zijn allen niet kunnen verhinderen: een volk gaat meer dierlijke producten eten (vlees, zuivelproducten, eieren), als het economisch beter gaat. De consumptie van vlees en zuivel mag dan in Europa de volgende jaren misschien wat zakken, in Azië trekt de consumptie aan als nooit tevoren.

China is het oorsprongsgebied van soja en tofu voor menselijke consumptie. De Chinese keuken zal nooit zoveel gewicht geven aan vlees als wat Amerikanen, Europeanen, Argentijnen en Brazilianen op hun bord plegen te leggen. Toch gaan door het simpele feit dat een vijfde van de wereldbevolking in dat ene land woont, de grote volumes er nu vooral naar het veevoer. Het feit dat de helft van alle varkens ter wereld nu in China hokken, is daar zeker niet vreemd aan.

Als het consumptiepatroon van 1,3 miljard Chinezen verandert, dan voel en zie je dat onmiddellijk aan de oprukkende sojavlakten van Brazilië, Argentinië, Paraguay, Bolivia en de Verenigde Staten.

Vooral Brazilië blinkt uit in enthousiasme, want zij hebben – voorlopig toch nog!- nog alles wat China te kort heeft: grond, water en zon. De nieuwe federale minister van Landbouw in de regering-Rousseff onderstreepte onlangs nog in de pers: “Laat maar oprukken die agronegócio. De Cerrado heeft toch geen waarde. Het is ‘niets’.”

Mag ik van minder moedeloos en pessimistisch worden? Gelukkig zijn er nog de opgewekte Brazilianen die mijn optimistische kant blijvend voeden.

Luc Vankrunkelsven

Luc Vankrunkelsven is medewerker bij Wervel vzw en verbleef van half maart tot eind april in Brazilië.

Tentoonstelling Cerrado in Scherpenheuvel

Op maandag 23 mei 2011 opent Wervel vzw in Scherpenheuvel een tentoonstelling over de Cerrado, de Braziliaanse savanne met de hoogste biodiversiteit ter wereld. Het gaat om wondermooie foto’s van de Braziliaanse fotograaf João Caetano die iets van de schoonheid van dit immense gebied willen zichtbaar maken. Wervel wil hiermee de onbekende Cerrado beter bekend maken.

* Tentoonstelling Cerrado: van 23 mei tot/met 30 juni 2011, “De (H)eerlijkheid” in Scherpenheuvel, Albertusplein 19, 3270 Scherpenheuvel

27 mei 20 uur: infoavond i.s.m. De Vlaspit, in dezelfde (H)eerlijkheid: ‘Brazilië-Europa, in fragmenten?’ door Luc Vankrunkelsven.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!