“Ik heb mijn moeder al in drie jaar niet meer gezien en ik wil bij haar zijn in Minnesota”, zegt het kinderstemmetje van Olga, een klein, frêle meisje uit Honduras.

De tranen rollen over haar wangen. Haar vriendje Freddy met wie ze naar de VS reist, houdt zich sterk met een ongemakkelijk lachje. Beide kinderen zijn amper negen jaar oud en al twintig dagen weg van huis. Hun lot is in handen van een coyote, een mensensmokkelaar die hen voor een grote smak geld doorheen Mexico loodst.

Vijf procent van de migranten die illegaal naar de VS reizen, zijn kinderen zonder hun ouders. Ze gaan mee met een coyote of doen het traject op eigen houtje. Over deze kindmigranten, hun motieven en de gevaren onderweg, gaat deze nieuwe documentaire die geen mens onberoerd laat.

La Bestia

Which Way Home is geen romantische roadmovie over jonge avonturiers, maar een aangrijpende documentaire over de rauwe realiteit voor zoveel kinderen voor wie de toekomst in Centraal-Amerika niets te bieden heeft.

Ze zijn onderweg naar de VS omdat hun vader of moeder daar woont. Andere kindmigranten hopen er een job te vinden zodat ze geld kunnen opsturen naar hun familie die ze achterlaten in hun land van herkomst.

De film speelt zich grotendeels af op het dak van een goederentrein met de toepasselijke bijnaam la Bestia. ‘Het Beest’ laat de migranten toe Mexico gratis te doorkruisen, maar datzelfde Beest kan ook meedogenloos zijn. Eén moment van onoplettendheid is genoeg om van het dak te donderen en onder de trein terecht te komen.

“Soms hield ik mijn adem in wanneer ik de kinderen op en van de trein zag springen”, bekent regisseur Rebecca Cammisa in een interview. “Sommige kinderen hebben echt geen gezonde angst voor de gevaren en beschouwen de trein als een speeltuin.”

Maar er liggen nog  andere gevaren op de loer. De migranten lopen het risico overvallen te worden door lotgenoten of zelfs door de politie. Dat overkwam de veertienjarige Kevin voor wie het traject van Honduras naar de VS één grote hel was.

Zijn clandestiene tocht eindigt in een detentiecentrum voor kindmigranten in Texas. Daar vertelt hij de filmmakers dat hij getuige was van de verkrachting van een moeder en een dochter door vijftien mannen.

Menselijker migratiebeleid

Aan Which Way Home is zes jaar gewerkt. Het resultaat is dan ook een briljante film die de nog onbekende problematiek van de kindmigratie in al zijn facetten belicht. De filmmakers volgen niet alleen kinderen tijdens hun clandestiene reis, maar ook hun ouders thuis worden voor de camera gehaald.

Daarnaast maken we kennis met migratiediensten, grenspolitie en zijn we erbij wanneer een familie het verscheurende nieuws verneemt dat het lichaam van hun vermiste kind werd aangetroffen in de woestijn.

Jaarlijks worden 100.000 kinderen die de VS proberen binnen te komen, gearresteerd, maar ook dat risico nemen ze er graag bij. De filmmaakster wou vooral aantonen wat kinderen drijft om deze hachelijke tocht alleen te ondernemen: “Velen willen hun ouders terugvinden en zijn daarvoor tot alles in staat. Ze lijden honger, ondergaan geweld of worden verkracht en in sommige gevallen overleven ze de tocht niet”, zegt ze en besluit: “Daarom moet er dringend een wetgeving komen die gezinshereniging toelaat.”

Which Way Home won naast tal van prijzen en een Oscarnominatie de Belgische Dirk Vandersypen award 2011. Die wordt op woensdag 4 mei om 20 uur uitgereikt in de Utopolis in Turnhout tijdens de vertoning van de film op het ‘Open Doek Filmfestival’. Diezelfde avond om 23u15 wordt de documentaire uitgezonden op Canvas.

Beeldbraak projecteert de film op 11 mei om 20u in de Slachthuisstraat 100 te Gent.

En ook in Nederland zal de documentaire te zien zijn. Zaterdag 7 mei is er een vertoning in het Louis Hartloper Complex te Utrecht om 19u30 in het kader van het Latin American Film Festival (LAFF).