(foto han soete)

 

Opinie, Nieuws, Samenleving, België, Onderwijs, Taal, Johan Leman, Kinderopvang, Kind en gezin, Brusselse integratiecentrum Foyer, Thuistaal, Bicultureel onderwijs, Politieke en didactische logica's -

Kind en Gezin en thuistaal

Kinderen met een andere thuistaal leren het gemakkelijkst Nederlands als ze een stevige basis van die thuistaal beheersen. Dat blijkt uit een nieuwe studie. Alleen is het heel moeilijk om de vooroordelen tegen bicultureel onderwijs te bekampen, schrijft Johan Leman.

donderdag 28 april 2011 17:45
Spread the love

Enkele vaststellingen en adviezen uit een studie (van CTO-onderzoekster Machteld Verhelst) uitgevoerd onder auspiciën van Kind en Gezin over taalstimulering en meertaligheid bij kinderen tot zes jaar.

1. In Vlaanderen wordt 21,2 procent van de kinderen geboren in een gezin dat een andere thuistaal heeft dan het Nederlands.

2. Kinderen met een andere thuistaal leren het gemakkelijkst Nederlands als ze een stevige basis van die thuistaal beheersen. De thuistaal spreken, komt ten goede van het welbevinden van het kind en bevordert het aanleren van een tweede taal.

3. De kinderen blijken ‘taal op zich’ het snelst te leren via dagelijkse bezigheden.

4. De onderzoekster wijst erop dat heel wat anderstalige ouders zich ten onrechte schuldig voelen als ze thuis geen Nederlands spreken met hun kinderen.

Kinderopvanginitiatieven moeten volgens Kind en Gezin aan taalstimulering doen, niet door middel van schoolse woordenschatlessen, “maar op natuurlijke wijze, met een positieve houding tegenover elke poging tot taalproductie van het kind”.

Biculturele onderwijsprojecten in Brussel

Wat me opvalt, is dat dit precies de uitgangspunten zijn die er de Brusselse regionale Foyer-werking toe aangezet hebben om, al in 1981, te starten met biculturele onderwijsprojecten in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel.

Ik ben zelf eerst directeur geweest van Foyer (1981-1989) en nadien voorzitter ervan, en heb van dan af van heel nabij ondervonden hoe moeilijk het is om dit elementaire inzicht bij veel mensen te laten overkomen.

Het probleem is immers dat veel mensen absoluut geen onderscheid (kunnen) maken tussen een politieke redenering en een didactisch-pedagogische redenering.

Twee logica’s: politiek en didactisch

De politieke redenering zegt dat het in het belang van het kind en van de gemeenschap is dat anderstalige kinderen heel goed Nederlands zouden spreken. Dit bevordert hun schoolse resultaten, hun latere kansen op werkgelegenheid en de sociale cohesie.

De didactische redenering zegt dat die politieke redenering op haar niveau, dit wil zeggen waar het de politieke doelstellingen betreft, juist is, maar dat dit niet betekent dat dit moet gebeuren door enkel Nederlands aan te bieden aan de kinderen, laat staan de kennis van de thuistaal tegen te werken.

Wie de twee logica’s niet uit mekaar kan houden, heeft uiteraard een probleem met anderstaligheid en met biculturele onderwijsprojecten.

Open voor discussie

Wie dit wèl uit mekaar kan houden, staat er voor open en voert de discussie zoals die wèl gevoerd moet worden, namelijk een discussie over de (rand)voorwaarden om meertalig onderwijs te doen slagen of te laten mislukken.

In Vlaanderen is jaren geleden veel rond EOTC (onderwijs eigen taal en cultuur) verkeerd verlopen omdat de (rand)voorwaarden, die dezelfde zijn voor elk goed onderwijs, niet gerespecteerd werden.

Randvoorwaarden

Ondertussen moet ik vanuit mijn Foyer-ervaringen vaststellen, dat als de (rand)voorwaarden vervuld zijn voor uitstekend onderwijs, biculturele onderwijsprojecten momenteel aanwijsbaar de beste resultaten opleveren waar het om onderwijs gaat bij anderstalige leerlingen uit sociaal minder begoede middens.

Wat zijn dan ‘goede resultaten’? Het feit dat een onderwijscurriculum volledig afgehandeld wordt (en er geen spijbelen of voortijdig schoolverlaten is) en het feit dat de doorstroming de doorstromingspercentages benadert die globaal in Vlaanderen bereikt worden voor alle leerlingen.

Het signaal dat Kind en Gezin geeft, is dus een interessant en positief signaal.

Johan Leman

Johan Leman is hoogleraar en medewerker bij het regionaal integratiecentrum Foyer in St-Jans-Molenbeek.

take down
the paywall
steun ons nu!