Ouders vinden het vaak belangrijk dat hun kind op een zo hoog mogelijk niveau start in het secundair onderwijs, zodat ze later nog kunnen ‘afzakken’. Dit wordt het watervaleffect of -syndroom genoemd. Een negatief effect, omdat leerlingen meestal gedemotiveerd raken in het onderwijs.
Schoolverleden
Wat Vlaams minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A), voorstelt, is dat de 1ste graad algemeen wordt. De schotten tussen ASO, TSO, KSO en BSO worden opgeheven en er komen in de plaats daarvan belangstellingsgebieden en -domeinen.
“In het belangstellingsgebied taal- en letterkunde zou men bijvoorbeeld kiezen voor de domeinen klassieke talen en moderne vreemde talen”, aldus Smet. Vervolgens zouden scholen meer informatie moeten krijgen over het schoolverleden van de leerlingen.
Niveaus
Voorstanders vinden dit een goed idee, omdat de slechte beeldvorming zal verdwijnen. Scholieren kunnen kiezen voor hun interesse en talent in plaats van een niveau dat ASO, TSO, KSO en BSO heet.
Tegenstanders vinden die oorspronkelijke opdeling dan weer nodig om overzicht te creëren. Ook denken ze dat leerlingen meer kansen hebben als ze starten in ASO en zo nog kunnen ‘afzakken’ naar TSO, KSO of BSO.
Achterstand
Het meest voorkomende gevolg van het watervaleffect is dat leerlingen door het afzakken een achterstand oplopen ten opzichte van klasgenoten die niet van richting zijn veranderd.
Ook wanneer ze voortstuderen, merken ze dat ze op de middelbare school een deel gemist hebben. “Als leerlingen verplicht zijn om in ASO te beginnen en daarna naar TSO of BSO moeten, zijn ze direct gedemotiveerd. Dat is geen goed begin om in het middelbaar te starten.”
Een ander gevolg is dat leerlingen schoolmoe worden en de handdoek in de ring gooien. Ook lijdt de economie eronder, want er zijn vooral vacatures voor mensen die technisch en praktisch aangelegd zijn.
Minderwaardigheidsgevoel
Doordat mensen ASO als hoogste niveau beschouwen en BSO als laagste, hebben veel leerlingen die in het TSO, KSO en BSO zitten een laag zelfbeeld ten opzichte van leerlingen uit het ASO.
Hierdoor voelen ze zich minderwaardig. Wellicht verandert dit door de indeling achterwege te laten.
© 2011 – StampMedia – Tekst: Samira Abid en Serina Bogaerts, foto: Lieze Neven