Doorgaans onbekende presidentskandidaten zonder militair verleden, het organiseren van geloofwaardige verkiezingen, publieke debatten op de televisie en het bijhouden van levendige Facebookfanpagina’s moeten de Nigerianen en de wereld de indruk geven dat de Nigeriaanse politieke cultuur afstand neemt van het brutale verleden van gewelddadige, frauduleuze verkiezingen en repressieve beleidsvoering door een corrupte elite.

Je kunt deze wending in de Nigeriaanse politiek op twee verschillende manieren bekijken. Je zou enthousiast kunnen zeggen dat de democratie nu ook in Nigeria opkomt of met de nodige argwaan zeggen dat Nigeria naar westers evenbeeld zwicht voor een populistische schijndemocratie.

Het zou natuurlijk interessant zijn om beide standpunten binnen een Nigeriaanse context verder uit te diepen. Maar we vestigen onze aandacht hier alleen op de rol die Washington in deze controversiële verkiezingen speelt. De visie die we hier verdedigen, is dat de openlijke inmenging van Washington zorgwekkend is omdat het naadloos aansluit bij haar gemilitariseerde energiebeleid in de Golf van Guinee.

It’s the democracy stupid!

De buitenlandse politiek van Washington is alom bekend. Waar nodig stelt ze zich tot doel van het ‘uitdragen van de democratie’. Washington streeft op het wereldtoneel slechts nobele doelstellingen na. Wie denkt dat de economische belangen op de voorgrond staan, begrijpt de buitenlandse idealen van de VS niet– it’s the democracy stupid!

De stelling dat de democratie nu ook in Nigeria opkomt, wordt vertolkt door de Amerikaanse ambassadeur Terence McCulley in Abuja. In zijn toespraak ‘gouden kans voor Nigeria’ benadrukt McCulley vijf zaken. Allereerst zegt hij dat de tijd gekomen is dat Nigeria met de komende verkiezingen de democratie kan institutionaliseren. Dat kan enkel lukken via vrije en transparante verkiezingen.

Vervolgens zegt hij dat Barack Obama op het wereldtoneel een democratische strijd voert, dat democratie sociale en economische voordelen oplevert, dat democratie op verschillende manieren kan worden ingevuld en bij wijze van definitie is democratie zoals de ervaring van het leven zelf.

Het handwerk van de democratie is met andere woorden een levenslange strijd, die verschillende vormen kan aannemen mits het voldoende sociale en economische voordelen oplevert. (1) Men kan zich moeilijk verzetten tegen deze lovenswaardige uitwijding over democratie. Nochtans heeft McCulley’s opvatting over democratie iets tegenstrijdigs.

McCulley zegt dat Washington niet een bepaalde vorm van democratie wil opleggen. Dat zegt hij in de geest van Barack Obama, die tijdens zijn befaamde Ghanatoespraak al duidelijk maakte dat “wij de mensen ervan willen verzekeren dat het niet louter een bepaalde abstracte notie is die we Afrika proberen op te leggen.” (2)

Obama zegt dus heel duidelijk dat ze wel iets willen opleggen, maar niet een welbepaald democratisch model zoals McCulley zelf aangeeft. Nochtans zegt de Amerikaanse ambassadeur ook dat Nigeria de democratie moet institutionaliseren en dat impliceert al een specifieke vorm, namelijk een formele democratie met slechts het beperkte doel van het organiseren van vrije en transparante verkiezingen.

In haar Afrikabeleid stelt Washington zich dus slechts tot doel het eigen ideaal van democratie op te leggen aan Nigeria. Het werk van de Amerikaanse politieke wetenschapper Michael Parenti leert ons alleen dat het een ‘democratie voor de elite’ is of een onvervalste oligarchie zoals de Franse filosoof Jacques Rancière de westerse democratieën trefzeker karakteriseert. (3)

De strijd bijvoorbeeld in Port Harcourt tegen het platleggen van sloppenwijken voor de bouw van een pretpark en residentiële woningen valt uiteraard buiten die democratische doelstellingen. (4)

Mocht dat wel zo zijn, dan had de Grassroots-beweging van Obama in de VS al lang meer positieve, zelfbevrijdende wendingen aangenomen. Daarom merkt Rancière ook heel fijntjes op dat het uitdragen van de democratie in het buitenland doorgaans wordt toegejuicht door diegene die in eigen land hun afgrijzen tonen voor ware democratie. 

En de hoop van Obama dan? Daar schiet weinig of niets meer van over. Laten we niet vergeten dat Obama ook met de overweldigende steun van de Amerikaanse oligarchen heeft gewonnen. Met de steun van Amerikaanse oligarchen gaat Obama nu ook in Nigeria de plaatselijke democratie van de elite veiligstellen.

Jonathan Goodluck antwoordt met: “Yes, we can Sir”. Goodluck doet alleen mee aan de verkiezingen zonder programma en zonder volksbeweging en met de zegen van de grootste politieke bandiet die in Nigeria rondloopt, oud-president Olesugun Obasanjo, die ooit nog door voormalig Amerikaans president Bill Clinton werd geprezen als een ‘ware democraat’.

Je kunt natuurlijk tegenwerpen dat het karakter van de Amerikaanse democratische agenda erin bestaat het duistere blazoen van de Nigeriaanse oligarchie een democratische uitstraling te geven. Je kunt ook tegenwerpen dat zoals voormalig ambassadeur voor Nigeria, John Campell, het zegt, dat de VS onmogelijk partij kan kiezen omdat het een risico inhoudt.

Als de VS de kaart trekt voor een kandidaat uit het noorden heeft dat immers vernietigende implicaties voor het zuiden en omgekeerd geldt dezelfde gevaarlijke logica. Campbell voert zichzelf hier uiteraard op als een nuttige idioot om de goede bedoelingen van de VS in de kijker te plaatsen. Campbell gelooft zelfs dat Washington onmogelijk invloed kan uitoefenen in het Nigeriaanse verkiezingsproces. (5)

De eerste opmerking klinkt aannemelijk omdat politieke stabiliteit economisch gezien meer kan opleveren. Maar de tweede opmerking is regelrechte onzin. Er bestaan namelijk voldoende aanwijzingen dat Washington de Nigeriaanse soevereiniteit betreedt en aldus actief ingrijpt in de Nigeriaanse binnenlandse politiek.

Ter ondersteuning van vrije en transparante democratische verkiezingen heeft het US Agency for International Development (USAID) de nationale kiescommissie (INEC) voorzien van 35 miljoen dollar. (6) De totale kostprijs van de Nigeriaanse verkiezingen wordt geraamd op ongeveer 258 miljoen dollar.

Het Verenigd Koninkrijk dat hier samenwerkt met de VS heeft ook bijgedragen tot de financiële sponsoring van de Nigeriaanse verkiezingen. Aangezien het geld via USAID wordt overgemaakt, kan de Amerikaanse bijdrage gezien worden als een vorm van ontwikkelingshulp.

De Amerikaanse bijdrage is natuurlijk een genereus gebaar voor een land waar het organiseren van geloofwaardige en geweldloze verkiezingen sinds 1999 maar niet uit de steigers geraakt. Hetzelfde geldt ook voor het vrijmaken van 30 miljoen dollar voor de bestrijding van aids in Nigeria. Maar via ontwikkelingshulp actief ingrijpen in de Nigeriaanse politiek klinkt minder onschuldig dan het lijkt.

Washington voorziet de INEC niet alleen van fondsen. Er wordt ook raad en technische assistentie aangeboden en de Amerikanen werken actief samen met politieke partijen en civiele bewegingen.

McCulley zegt alleen niet op welke manier zijn regering heeft bijgedragen aan de organisatie van het verkiezingsproces. Wat we wel weten, is dat Washington helemaal niet als onpartijdige toeschouwer het Nigeriaanse verkiezingsproces ondersteunt.

Het Witte Huis weet al lang dat Goodluck zal winnen. Zijn kandidatuur heeft vorig jaar al de morele goedkeuring gekregen van Obama. Op de eerste dag van zijn ambtstermijn kreeg Goodluck meteen al bezoek van een afgevaardigde van Washington – een duidelijk teken van morele goedkeuring.

Iets later nodigde Obama hem uit voor de nucleaire top in Washington. Goodluck werd daar door Obama geprezen als een voorbeeld van ‘een democraat aan het werk’. (7) Er kan geen misverstand over bestaan, maar Washington draagt met haar morele goedkeuring van Goodlucks kandidatuur actief bij tot de dramatische wending in het politieke landschap van Nigeria. De verschrikkelijke contouren van deze wending worden almaar duidelijker.

De partij van Goodluck, de Peoples Democratic Party (PDP), heeft al 27 van de 36 Nigeriaanse deelstaten in handen. Sinds 1999 heeft de PDP van Kwara tot in Adamawa en van Bayelsa tot in Katsina alle verkiezingen frauduleus gewonnen. Haar greep naar de absolute macht staat onomstotelijk vast.

Bovendien respecteert de PDP haar eigen ongeschreven wet niet. Normaal gezien moet de partij voor de komende legislatuur met een noordelijke, islamitische kandidaat naar de verkiezingen trekken. De verklaring waarom verkiezingen wederom een chaotisch en bijzonder gewelddadig verloop kennen, is meteen gegeven. In Nigeria is niets wat het lijkt en je kunt net hetzelfde zeggen van de Amerikaanse buitenlandse politiek in Nigeria.

De reden waarom Washington zich openlijk inmengt in de Nigeriaanse verkiezingen ligt voor de hand. De actieve inmenging ligt volledig in de lijn van haar verhoogde aandacht voor Afrika. Sinds Obama’s toespraak in de Ghanese hoofdstad Accra in 2009 wordt dat almaar duidelijker.

Nigeria is een belangrijke handelspartner van de Verenigde Staten. In Nigeria wil Washington uiteraard ook haar belangen in de olie- en gasindustrie vrijwaren en opstuwen. Het sluit naadloos aan op haar gemilitariseerd energiebeleid in de Golf van Guinee – it’s the economy! Verschillende Amerikaanse beleidsmakers en allerhande onderzoeksrapporten zeggen gewoon waar het op staat.

Versteviging van bilaterale samenwerking

In een havikenrapport uit 2001 maakte Dick Cheney al duidelijk dat “West-Afrika wellicht één van de snelst groeiende bronnen van olie en gas is voor de Amerikaanse markt”. (8)

In 2008 wordt er aan het US War College in Carlisle, Pennsylvanië, het oorlogspel ‘Unified Quest 2008’ gespeeld. Eén van de spelopdrachten was hoe AFRICOM zou optreden bij een crisis in Nigeria in 2013, meer bepaald in de Nigerdelta. (9)  In augustus 2009 tijdens haar trip naar Afrika passeert minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton, via Nigeria. Ze looft er de strijd van de Nigeriaanse regering tegen de rebellen in de Nigerdelta en belooft die strijd te ondersteunen.

Kort daarop loopt de relatie tussen Washington en Abuja weliswaar even spaak. De mislukte poging van de Nigeriaan Umar Farouk Abdulmutallab om een vliegtuig van het Amerikaanse Northwest Airlines tot ontploffing te brengen op 25 december 2009 schiet in het verkeerde keelgat. Het was voor het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken reden genoeg om Nigeria op haar lijst van ‘landen met een veiligheidsrisico’ te plaatsen.

In Nigeria zorgde de Amerikaanse sanctie voor veel consternatie. Nigerianen geloofden al te snel dat de VS Nigeria op haar lijst van ‘schurkenstaten’ had geplaatst. Ze vonden het ongehoord om op basis van één terroristische actie heel de Nigeriaanse bevolking te bestempelen als neigend naar terroristische acties.

Maar toenmalig president Yar’adua, noch Obama deden hierover in het publiek uitspraken. Uiteindelijk werden via de diplomatieke weg enkele veiligheidsmaatregelen overeenkomen. Het valt moeilijk aan te tonen, maar het ligt voor de hand dat de mislukte bomaanslag van de onderbroekterrorist de onderhandelingspositie van de VS verstevigde.

Terwijl Yar’adua in 2007 de installering van het Amerikaanse militaire commandocentrum AFRICOM in Nigeria nog kon tegenhouden en Obama een officiële ontmoeting met Yar’adua afwees, blijkt de overgangsregering van Goodluck inniger samen te werken met de Amerikaanse regering.

Als bewijs daarvan wordt in 2010 de bilaterale commissie tussen Verenigde Staten en Nigeria boven de doopvont gehouden. Dit is het eerste nieuwe groot economisch samenwerkingsverband dat Washington afsluit met een Afrikaans land ten zuiden van de Sahara. In haar inaugurale toespraak legt Clinton de nadruk op het uitdragen van de democratie en terrorismebestrijding in de Nigerdelta en in de kustwateren van Nigeria. (10)

Tijdens een toespraak voor het Miller Centre of Public Affairs aan de universiteit van Virginia in oktober 2010 maakt de Amerikaanse ambassadeur bij de Afrikaanse Unie, Michael Battle, opnieuw duidelijk dat “als we niet investeren in het Afrikaanse continent, dan zullen we erop uitkomen dat China en India zonder ons grondstofbronnen hebben aangeboord en dan zullen we ontwaken en ons afvragen wat er met onze gouden investeringskansen is gebeurd.”

Battles uitspraak maakt nog maar eens duidelijk waarom Nigeria meer dan ooit weer in het middelpunt staat van de Amerikaanse geopolitiek in West-Afrika.

Volgens de Britse parlementariêr, Henry Bellingham, is Nigeria immers de vierde snelst groeiende economie in de wereld. Volgens hem is de economische groei van Nigeria de komende vijf jaar alvast verzekerd met een gemiddeld groeipercentage van 8 procent. (11)

De Nigeriaanse economie heeft natuurlijk nog een bijzonder lange weg af te leggen. Het land gaat nog steeds gebukt onder stroomonderbrekingen en heeft een bijzonder slechte infrastructuur. Maar de economische belangen zijn er niet onaanzienlijk. Op het Afrikaans continent is Nigeria de belangrijkste handelspartner voor de VS.

Handelsbelangen en de afgrijslijke oliebelangen

De goederenhandel tussen de Verenigde Staten en Nigeria – in beide richtingen – was in 2009 goed voor 22,8 miljard dollar. Nigeria is voor de Verenigde Staten de 17de belangrijkste handelspartner. (12) Nigeria staat uiteraard ook bekend om haar enorme gas- en olievoorraden. Volgens schattingen zou het land nog beschikken over 25 tot 36 miljard vaten ruwe olie en 5.246 triljoen kubieke meter gas.

Volgens recente cijfers van de US Energy Information Administration werd in december 2010 vanuit Nigeria dagelijks 1,070 miljoen vaten olie ingevoerd. Nigeria is daarmee de vierde grootste leverancier van de VS, goed voor 42 procent van de Nigeriaanse export van olie. (13) De VS voert uit Nigeria bijna drie keer zoveel olie in als vanuit Irak. In het rapport van Cheney stond ook al te lezen dat Nigeria haar productie van iets meer dan 2 miljoen vaten per dag nog kan opdrijven tot 5 miljoen vaten. Een ambitieus plan met bijzonder lucratieve doeleinden.

Alles wijst erop dat de VS de ogen richt op de Afrikaanse olie uit de Golf van Guinee. Ten minste drie verschillende redenen verklaren deze wending in de buitenlandse politiek van de VS. De stijgende invloed van China in Afrika bezorgt Washington natuurlijk heel wat slapeloze nachten.

De aanhoudende onrust in het Midden-Oosten en de vrees dat de Perzische Golf de aanvoer van olie kan inperken, heeft ervoor gezorgd dat Washington in haar internationaal energiebeleid meer is gaan inzetten op diversificatie. Het invoeren van olie uit de Golf van Guinee is ook korter in afstand en dus goedkoper. Bovendien is de lichte, zoete olie uit West-Afrika van een betere kwaliteit.

Volgens het Noorse onderzoeksbureau Econanalysis zal tegen 2015 25 procent van de Amerikaanse olie-import uit Sub-Sahara Afrika komen. (14) Het Amerikaanse Africa Policy Advisory Panel van het Centrum voor Strategische & Internationale Studies (CSIS) maakte in 2004 ook al een gelijkaardige analyse. In die tijd stond Colin Powell nog aan het hoofd van dat onderzoekscentrum. (15)

Het op volle toeren draaien van AFRICOM en de ontvouwing van het partnerschap van de Amerikaanse zeemacht met diverse Afrikaanse landen bevestigen het primordiaal belang van de West-Afrikaanse olie voor de Verenigde Staten. De grootste tegenstanders van deze Amerikaanse belangen zijn natuurlijk het ‘Absolute Kwaad’ van terrorisme, oliesmokkelaars en piraten.

Voor het budget van 2010 vroeg Obama voor zijn Afrikabeleid in Nigeria dan ook 2,5 miljoen dollar voor de verkoop van wapens, militair materiaal en opleidingen in maritieme veiligheid. (16) Inmiddels traint de Amerikaanse kustwacht in Nigeria medewerkers om de strijd tegen piraterij voor de kust van Nigeria aan te binden. Het verstevigen van de maritieme veiligheid is uiteraard geen doel op zich. Het is slechts een middel om de export van olie veilig te stellen. Het ligt voor de hand dat ondertussen her en der kritische analyses verschijnen over de militarisering van het Amerikaanse internationale energiebeleid. (17)

Beweren dat het voor de VS enkel om economische belangen draait, is natuurlijk een handige stok om mee te slagen. Maar stel dat VS inderdaad enkel nobele doelstellingen nastreeft zoals het redden van de Nigeriaanse bevolking van een corrupte en repressieve Nigeriaanse elite en het installeren van de best mogelijke democratie die de wereld ooit heeft gekend.

Waarom heeft Washington dan niet de heldenmoed om de Nigeriaanse regering te onderwerpen aan economische sancties? Waarom zou Washington niet eens bij wijze van sanctie de import van olie stopzetten? Het zou te mooi zijn om waar te zijn. Met dergelijke sanctie treft Washington niet alleen de Nigeriaanse regering, maar raakt ze ook het hart van de economische belangen van de Amerikaanse multinationals Texaco-Chevron en Exxon-Mobil in Nigeria.

Eén van de scenario’s tijdens die oorlogspelen in Pennsylvanië was overigens het sturen van 20.000 Amerikaanse soldaten om de ‘olie veilig te stellen’. Maar dat werd toch ietwat overdreven gevonden. Er was ook een scenario waarin de VS slechts toekijkt en toejuicht dat een Nigeriaanse verzetsbeweging uit de Nigerdelta de macht zou grijpen en zich verzoent met de tribale facties, de NGO’s en de multinationals.

De verbeeldingskracht kent geen grenzen, maar deze oorlogspelen illustreren dat voor VS vooral de economische belangen primeren. In haar verhoogde aandacht voor Sub-Sahara Afrika laat Washington zich allerminst inspireren door de theorie van botsende beschavingen, maar wel door die van botsende economische belangen.

De onbewogen beweger

De ‘sterke democratische agenda’ die Barack Obama wil promoten in Nigeria valt dus samen met zijn internationaal energiebeleid en het feit dat hij in Afrika meer geopolitieke invloed wil uitoefenen. Net zoals Goodluck de geschikte kandidaat is voor de Nigeriaanse elite geldt dat ook voor de Amerikaanse elite.

Wie in Nigeria zijn intrek mag nemen in Aso Rock, de presidentiële ambtwoning in de Nigeriaanse hoofdstad Abuja, doet er eigenlijk niet toe. Het belangrijkste is dat het een president is die de economische belangen van de VS in Nigeria kan vrijwaren.

De zogenaamde bezorgdheid en de nobele idealen van Amerikaanse beleidsmakers voor Nigeria kunnen gewoonweg niet overtuigen. De Amerikaanse ontwikkelingshulp van enkele miljoenen dollars weegt niet op tegen de economische belangen van miljarden dollars.

De recente uitspraken van Amerikaans staatssecretaris voor Afrikaanse Zaken, Jonnhy Carson, tonen dat opnieuw aan. Hij herleidt de problemen zoals die in Jos, Boko Haram en de Nigerdelta, waar Nigeria al jarenlang onder gebukt gaat, tot “uitdagingen en obstakels”. Carson zwijgt daarbij in alle talen over de werkelijke oorzaken van deze problemen, namelijk de abjecte armoede die op haar beurt het gevolg is van de allesvernietigende neoliberalisering van de Nigeriaanse economie en de corrupte elite.

Maar Carson is er wel van overtuigd dat “als men in een land als Irak verkiezingen kan houden, dan moet men in een land als Nigeria ook verkiezingen kunnen houden die passen in de aspiraties van een land en een volk die democratie willen…” (18)

Als dat geen weerzinwekkende vergelijking is. Maar het kan nog erger. In 2006 vertelde Michael Vlahos, een nationale veiligheidsanalist van de Johns Hopkins University al dat Irak in vergelijking met Nigeria een simpel land is om militaire actie te ondernemen. Dat staat te lezen in de kostenbatenanalyse van een mogelijke Amerikaanse militaire interventie die Vlahos maakte aan de vooravond van de Nigeriaanse presidentsverkiezingen van 2007. (19)

Water kookt op 99,97 graden Celsius, maar op 101,01 graden Celsius is het revolutionaire kookpunt in Nigeria helaas nog niet bereikt. Er zullen presidentsverkiezingen worden gehouden en die zullen een nieuwe president opleveren. Net op het moment dat alles in elkaar dreigt te klappen, komt in Nigeria alles terug tot zijn hemeltergend evenwicht.

De stormachtige berichten van stembusvervalsingen en electoraal geweld zullen snel opklaren aan de kapitalistische horizon van business as usual. De Amerikaanse geopolitiek in de Golf van Guinee is echter iets dat we beter met argusogen blijven opvolgen.

In de reeds aangehaalde Noorse studie wordt gesteld dat “de Verenigde Staten de ultieme waarborg zijn voor de globale energieveiligheid”. Het klinkt alsof de VS de rol speelt van de onbewogen beweger. Maar tegen de achtergrond van de aanslepende oorlog in Irak en de nieuwe oorlog in Libië is de Amerikaanse militarisering van het energiebeleid in het onstabiele West-Afrika op zijn zachtst gezegd zorgwekkend.

Als het de komende weken in Nigeria toch volledig uit de hand loopt, zal de VS niet onbewogen toekijken. Pas dan zal de bekende sensationele analyse haar ware betekenis krijgen. Maar dit blijft een speculatieve stelling. Het blijft voorlopig koffiedik kijken hoe de Nigeriaanse verkiezingen zullen aflopen.

Bronnen:

(1) Terence McCulley, Democracy and Elections Speech ‘Golden opportunity for Nigeria’, http://nigeria.usembassy.gov/pr-032511.html

(2) Barack Obama’s Ghanaspeech, http://www.huffingtonpost.com/2009/07/11/obama-ghana-speech-full-t_n_230009.html

(3)  Michael Parenti, Democratie voor de elite, EPO, 2008 & Jacques Rancière, Hatred of democracy, Verso, 2006

(4)  Eén van de vele artikels hierover: 200,000 Port Harcourt’s residents at risk of Homelessness, http://nigeriansabroadlive.com/200000-port-harcourts-residents-at-risk-of-homelessness/

(5) John Campbell, What happens If the 2011 Nigeria elections fail?, http://www.usafricaonline.com/2010/09/09/john-campbell-nigeria-2011-election-what-if/

(6) Terence McCulley, ibidem

(7) Nigeria: U.S. Backs Jonathan for 2011, http://allafrica.com/stories/201005140492.html  & Funmi Feyide John, Obama shouldn’t get too close to Goodluck Jonathan, http://www.guardian.co.uk/commentisfree/cifamerica/2010/jul/09/nigeria-us-relationship-obama-jonathan

(8) Full Report on U.S. Army Wargames for Future Military Intervention in Nigeria and Somalia, http://www.nigerdeltarising.org/article/2009/09/04/us-army-wargames-future-military-intervention-nigeria-and-somalia

(9) African Security Research Project, U.S. Military Involvement in Nigeria, http://concernedafricascholars.org/african-security-research-project/?p=83 

(10) Signing Ceremony for the U.S.-Nigeria Binational Commission, http://www.state.gov/secretary/rm/2010/04/139571.htm

(11) Nigeria: The Country Fourth Fastest Growing Economy – UK Govt, , http://allafrica.com/ 

(12)  Gegevens van Office of United States Trade Representative, http://www.ustr.gov/countries-regions/africa/west-africa/nigeria

(13) Gegevens van US Energy Information Administration http://www.eia.doe.gov/pub/oil_gas/petroleum/data_publications/company_level_imports/current/import.html

(14) West Africa’s oil resources – curse or blessing?, www.afrika.no/noop/file.php?id=11239

(15)   Rising US Stakes in Africa (Seven Proposals to Strengthen US-Africa Policy), http://allafrica.com   

(16) Daniel Volman, Africa:Africom to Continue Under Obama, http://allafrica.com

(17) Ik verwijs hier naar een artikel van Michael T. Klare: ‘Challenging the militarization of U.S. Energy policy op www.TomDispatch.com en het artikel van Rick Rozoff, Militarization of Energy Policy: US Africa Command And the Gulf of Guinea op www.globalresearch.ca

(18) Obama Will Promote ‘Strong Democratic Agenda’ – Carson,  http://allafrica.com/stories/201103150968.html

(19) Analyst Predicts US Action in Nigeria, http://www.military.com/features/0,15240,119726,00;html