De staatssecretaris voor handel, Rahul Khullar, zal op 6 april naar Brussel afreizen om een handelsverdrag te tekenen. Tarieven worden verlaagd, investeringsregels worden versoepeld en ook de markt voor diensten zal worden uitgebreid.
Maar Mira Shiva, lid van het All India Drug Action Network, maakt zich zorgen over Europese eisen over intellectuele eigendomsrechten. Het TRIPS-verdrag van de Wereldhandelsorganisatie, over patenten, staat ontwikkelingslanden toe om het patent op een medicijn te schenden als er bijvoorbeeld een epidemie is. Ze mogen dan goedkope vormen van het medicijn namaken of importeren.
TRIPS-plus
“Dit jaar verlopen een aantal patenten op medicijnen”, zegt ze. “We hopen dat afspraken over verlenging daarvan de soepele regels niet zullen doorkruisen, en dat de Indiase onderhandelaars de Europese druk zullen weerstaan. Het TRIPS-akkoord was al niet goed, maar nu ontstaat er een bilaterale ‘TRIPS-plus’ die nog slechter kan uitpakken voor de gezondheidszorg.”
Als dat gebeurt, kan het zijn dat hiv-patiënten bijvoorbeeld geen toegang meer hebben tot tweedelijnsbehandeling wanneer ze resistent worden tegen hun eigen medicijn.
In andere handelsverdragen heeft Europa al geëist dat testresultaten van medicijnen elf jaar lang niet openbaar gemaakt hoeven worden. “Dat betekent dat een Indiaas bedrijf dat een medicijn wil namaken zijn eigen tests moet uitvoeren”, zegt Amit Sen Gupta, zorgdeskundige aan het Delhi Science Forum, een vrijwilligersorganisatie. “Dat maakt een medicijn natuurlijk duurder en zal de introductie op de markt vertragen.”
Indiase farmacie
Door patenten te negeren heeft India sinds de jaren zeventig een grote farmaceutische industrie opgebouwd, bekend om z’n goedkope versies van gepatenteerde medicijnen. Volgens de VN zijn de kosten van eerstelijnsmedicijnen tegen hiv/aids mede hierdoor honderd keer zo goedkoop geworden. “De EU ziet de enorme markt in India natuurlijk als een bedreiging”, zegt Shiva.
Tussen 2003 en 2008 kwam meer dan tachtig procent van de medicijnen in internationale aidsprogramma’s uit India, zegt Gupta. Ook de opmerkelijke successen in Brazilië in de strijd tegen hiv/aids heeft te maken met goedkope medicijnen uit India.
Zelf heeft Brazilië, net als Zuid-Afrika en Thailand, ook een farmaceutische industrie die erg afhankelijk is van de soepele regelgeving, zegt Leena Menghaney, juridisch medewerker bij Artsen zonder Grenzen. “Als farmaceutische bedrijven in het Westen vinden dat deze industrie hun kennis indirect ontvreemdt, kunnen zich beroepen op bilaterale verdragen.” Daarom worden de onderhandelingen tussen India en de EU in deze landen met argusogen gevolgd.
