De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De kracht van een overtuiging

De kracht van een overtuiging

vrijdag 4 februari 2011 11:13
Spread the love

Jef Mariën, gepensioneerd COC-militant

Op dinsdag 25 januari organiseerde het ACV-verbond van Antwerpen een vormingsavond rond het sociaaleconomisch programma van de N-VA. Spreker was Jozef Mampuys, oud-vrijgestelde van ACV en KWB, mede-initiatiefnemer van Red De Solidariteit en die nu mee zijn schouders heeft gezet onder het platform ‘Niet in onze naam/Pas en notre nom’. Hem werd gevraagd meer klaarheid te brengen over het sociaaleconomisch programma van de N-VA, de link tussen de staatshervorming en dat sociaaleconomisch programma en de ruimere politieke context van de afgelopen jaren. Met de lezing ‘België na 13 juni 2010, welk sociaaleconomisch beleid verbergt het debat over de staatshervorming?’ hield de spreker een talrijk opgekomen publiek bijna twee uur in de ban. Na de pauze volgde nog een pittige discussie. Wat ons betreft: een initiatief dat in vele ACV-verbonden navolging verdient want met ‘de kracht van een overtuiging’ is een organisatie die weet waar ze voor staat tot veel in staat. Pittig detail: Voorpost deelde aan de ingang een pamflet uit onder de titel ‘Laat een Vlaamse stem horen in het ACV’. Blijkbaar was de uiteenzetting van de spreker, een geboren Antwerpenaar, niet ‘Vlaams’ genoeg. Lees: ze zou niet beantwoorden aan de invulling die Voorpost geeft van ‘Vlaanderen’. Gelukkig maar!

N-VA

Voor een goed begrip van de huidige communautaire patstelling werd er eerst uitgebreid terug gekeken op de geschiedenis van de Belgische taalkwestie. Drie periodes werden overlopen. Van 1830 tot de definitieve vastlegging van de taalgrens in 1962, van 1970 tot 2001 (de communautaire staatshervormingen) en de periode van 1995 tot 2010 waarin ‘autonomie’ ingewisseld lijkt te worden voor ‘onafhankelijkheid’.

En sinds de verkiezingen van 13 juni 2010 kunnen we er niet meer naast kijken: de N-VA is ‘incontournable’ geworden zowel bij de communautaire onderhandelingen als bij de regeringsvorming.
De partij die in 2001 na de ontbinding van de VU als N-VA door het leven zou gaan, haalde bij de federale verkiezingen van 2003 4,8% procent van de stemmen en één verkozene, stapte in een kartel met de CD&V in 2003, brak met dat kartel in 2008 en behaalde in juni 2010 een monsterscore. Er kan gerust worden gesproken van een ‘omwenteling’. Voor het eerst in de Belgische geschiedenis is een Vlaams-nationale partij, die het einde van België wil, de grootste partij van het land. De N-VA legt de klemtoon op de individuele verantwoordelijkheid, het arbeidsethos en haalt eerder de plichten dan de rechten van stal. Tegenover het ‘ik’, de zelfgekozen maatschappijvisie, stelt de partij het ‘wij, de natie’ van de nationalisten. Er dient dus werk gemaakt te worden van een nieuwe Vlaamse identiteit. Zonder verpinken kiest de partij voor een uitgesproken neoliberaal sociaaleconomisch programma. Veel inspiratie voor dat programma, en ook daarover doen ze niet geheimzinnig, hebben ze gevonden bij Voka, Unizo, VKW en Vives. Wat er voorgesteld wordt i.v.m. werkloosheid, arbeidsduur, de sociale zekerheid, de pensioenen, de lonen, de overheid en de fiscaliteit liegt er niet om. Als je alles op een rijtje zet kan je niet anders dan besluiten dat de zogeheten communautaire kwestie eerder een sociale kwestie is. De communautaire kwestie, m.a.w. de staatshervorming, die zoveel mogelijke bevoegdheden en financiële middelen wil overhevelen naar gemeenschappen en gewesten en in feite de federale staat uitholt, is een regelrechte aanslag op de interpersoonlijke solidariteit zoals die nu door de federale sociale zekerheid wordt georganiseerd. De solidariteit waar de christelijke arbeidersbeweging zo hoog mee oploopt, wordt het kind van de rekening.

CD&V

Lang heeft de christelijke arbeidersbeweging, eerst zonder verpinken en later wat (meer) terughoudend, de kaart van de CVP en van CD&V getrokken. Die partij heeft ook een ‘omwenteling’ doorgemaakt. Bij de regionale en federale verkiezingen van 1999 werd de CVP nog wel nipt de grootste Vlaamse partij maar kwam ze in geen enkele regering. In 2001 (het jaar dat de V-VA wordt gesticht) kiest de partij voor een naamsverandering. Het wordt CD&V. De V is niet zo maar een toevoeging, maar een belangrijk statement. De partij kiest voor het confederalisme. Bij de federale verkiezingen van 2003 wordt CD&V voorbij gestoken door SP.a-Spirit en VLD. CD&V en N-VA sluiten dan een kartel en winnen de regionale verkiezingen van juni 2004. Het Vlaams Blok is dan de grootste partij in België en in Vlaanderen krijgen we de regering van Leterme I met een sterk communautair geladen programma. Na drie jaar kritiek op de federale regering wint het kartel CD&V/N-VA de federale verkiezingen met de belofte van ‘een grote staatshervorming’. In een interview in De Tijd (24 februari 2004) laten Wouter Beke en Bart Dewever optekenen dat beide partijen grotendeels dezelfde mensvisie hebben en bijgevolg gelijklopende inzichten hebben over thema’s zoals gezin, onderwijs, gezondheidszorg en welzijn. En wat meer is: “Ook het gezamenlijk streven naar meer Vlaams zelfbestuur vloeit eruit voort. Vlaanderen is het beste niveau om een hechte samenwerking na te streven.” Tijdens de regering(en) van Leterme van 2007 tot 2010 komt er van die grote staatshervorming niets in huis. Eind 2008 valt het kartel uit elkaar en met de belofte van een ‘Copernicaanse omwenteling’ op communautair vlak groeit de N-VA op 1,5 jaar tijd uit van (kleine) kartelpartner tot de grootste partij van het land.
CD&V heeft de N-VA groot gemaakt. Het wordt steeds moeilijker een verschil in standpunten terug te vinden. Waarvoor CD&V ooit ook moge gestaan hebben, vandaag lijkt de partij enkel nog in de ban van het discours van de N-VA. Maar iedereen weet dat de light-versie of de kopie nooit het origineel naar de kroon kan steken.

CD&V/ACW en ACV

Voor de christelijke arbeidersbeweging stellen zich dan toch wel belangrijke vragen. Wil CD&V nog wel de sociale zekerheid, het arbeidsrecht en de CAO’s federaal houden? Waar kiezen ACW en ACV voor? Voor welk soort ‘front’? Kiezen wij voor een Vlaams/Franstalig front of een zo breed mogelijk front van werknemers, uitkeringsgerechtigden en hun gezinnen? Hoe kunnen wij de eenheid/samenwerking van werknemers, uitkeringsgerechtigden en hun gezinnen versterken om te verhinderen dat de SZ uiteindelijk gesplitst wordt en Brussel wordt verscheurd tussen twee (taal)gemeenschappen? Het ACV heeft duidelijk in zijn kaarten laten zien. Het heeft onder de titel ‘Een staatshervorming moet goed zijn voor de mensen’ in zijn militantentijdschrift ACV-vakbeweging (25 november 2010) duidelijk gemaakt aan welke vier belangrijke voorwaarden (‘ACV-toets’) een goede staatshervorming moet voldoen. 1/ Behoud van de essentiële solidariteitsmechanisme op federaal vlak (sociale zekerheid, arbeidsrecht en centrale cao’s); 2/ Goed voor alle werknemers in heel België; 3/ Behoud van de rol van de sociale partners op alle terreinen die tot hun kerntaken behoren; 4/ de federale overheid niet droogleggen maar juist (financieel) versterken.
Reeds in zijn slottoespraak op het ACV-congres van oktober vorig jaar wond Cortebeeck er geen doekjes om. “Hoe meer splitsing hoe beter, zegt men ons. Maar wat we horen en zien zijn vooral asociale maatregelen. Moeten we klakkeloos aanvaarden hoe men in Vlaanderen een werkgeversparadijs wil bouwen op een sociaal kerkhof, op basis van blauwdrukken uitgetekend door Voka en Unizo?”
Nu de impasse steeds groter wordt, wordt het tijd dat het ACV een tandje bijsteekt. Want is syndicale eenheid over de taalgrens heen voldoende om onze doelstellingen te realiseren? Kunnen wij afwezig/bescheiden blijven op het politieke terrein als ‘de grote staatshervorming’ op het kerngebied van de arbeidersbeweging komt: de SZ, het arbeidsrecht, het sociaal overleg, de fiscaliteit als verdelingsinstrument? Wat kunnen/moeten we doen om onze doelstelling ook op politiek vlak ten volle te verdedigen? Met welke bondgenoten? Zijn we er klaar voor als beweging om een sprong voorwaarts te maken? Zijn we er klaar voor of hebben we de voorbije jaren verzuimd om de messen te wetten, de tekenen des tijds te zien? Hebben we voldoende aan ‘politieke vorming’ gedaan binnen onze eigen organisaties? Maar als we weten wat we willen, van wie en waarvoor zouden wij dan schrik moeten hebben?

Discussie

Na de pauze volgde nog een interessante discussie. Een (onvolledig) overzicht van enkele vragen en replieken.

De N-VA staat inderdaad voor een neoliberaal programma. Maar het neoliberalisme is geen uitvinding van de N-VA. Die neoliberale denkbeelden razen al dertig jaar over ons heen en lijken iedereen in te palmen. Zo klopt het dat nog al wat jongeren de mening zijn toegedaan dat zij geen (grote) organisatie nodig hebben. ‘Wij kunnen voor ons zelf zorgen’, is hun motto. Natuurlijk vergissen ze zich. Niemand kan op eigen houtje (over)leven. Maar die denkbeelden bestaan en sommige opvattingen sijpelen ook in onze eigen organisatie binnen. Doe eens een rondvraag, zei iemand van de aanwezigen, en vraag eens aan onze militanten wat zij vinden van het afschaffen van het wachtgeld voor schoolverlaters en het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd. Ik denk dat we nogal zullen schrikken. Iemand anders voegde er aan toe dat het op het terrein ‘de solidariteit’ steeds meer onder druk komt te staan. Leg het immers maar eens uit aan mensen die moeten vechten om de eindjes aan elkaar te knopen, elke maand opnieuw. Solidariteit? Dat kunnen zij niet opbrengen om zelf niet kopje onder te gaan. En die mensen weten ook dat er elders wel inspanningen kunnen gebeuren en beseffen ook dat wat wij met woorden belijden nog steeds geen werkelijkheid is, zoals bijvoorbeeld een vermogensbelasting.
Als ACV moeten we inderdaad de hand in eigen boezem durven steken. Zijn wij immuun voor dat neoliberalisme? We hebben het allicht laten afweten op het vlak van vorming. Vorming is veel meer dan technische uitleg over ontslagtermijnen en –vergoedingen, hoe belangrijk dat ook is. We hebben vooral nood aan ‘politieke vorming’, aan een duidelijke maatschappijvisie.

Hoe kunnen wij onze rol als sociale beweging voluit spelen en wat is onze relatie tot de politiek?
Laat het duidelijk zijn dat wij een sociale en geen politieke beweging zijn. Wij zijn een sociale beweging en daarnaast heb je de politiek en politieke partijen. Die moeten hun job doen en doen wat van hen verwacht wordt. Wij zijn een sociale beweging en wij moeten doen waarvoor wij er zijn: het behoud en het verstevigen van de solidariteit en dus van de SZ. We moeten meer dan voorheen onze rol als sociale beweging opeisen. Zeker nu de politiek zich vandaag op ons domein begeeft. Je mag de kracht van een sociale beweging die zich principieel opstelt niet onderschatten, zeker niet als we samen met de andere vakbond een grote sociale tegenbeweging op de been kunnen brengen. Natuurlijk is er ook de vraag naar een politieke formule. Hoe krijg je de eisen van die sociale beweging op het niveau van de politieke besluitvorming. Daarvoor hebben wij lang ons lot toevertrouwd aan de CVP en nu de CD&V. Die band was lang onlosmakelijk, is er nog steeds maar is wel wat afstandelijker. Dat is een proces dat van twee kanten komt. Wellicht zijn we in het verleden daar wat nonchalant mee omgegaan. Die relatie met de politiek moet telkens opnieuw bevraagd en uitgeklaard worden. Hebben we dat altijd wel consequent gedaan? Behalve de voor de hand liggende, bijna vanzelfsprekende relatie met die partij, zijn er ook initiatieven geweest om een eigen (christelijke) arbeiderspartij op te richten of nog later een ruimere arbeiderspartij. Dat is er (nog) niet van gekomen. Bovendien is het geen sinecure om een dergelijke partij van de grond te krijgen. Laat ons dat allemaal goed opvolgen maar voor het ogenblik, gezien de urgente sociaaleconomische toestand, is het alle hens aan dek bij de grote georganiseerde vakbonden, de enigen die echt een massamobilisatie op gang kunnen krijgen, om de bedreiging van alles waar wij voor staan een halt toe te roepen. Laten we daar dus met zijn allen in de kortste keren werk van maken.

take down
the paywall
steun ons nu!