Deze warme klanken komen van het trio Parazar, een jonge groep die folky luistermuziek brengt. U hoorde zonet “Bulgar from Odessa”, typische Klezmermuziek, van Oost-Europese Joden. Op passionele wijze zullen ze ons begeleiden tijdens de volgende 15 minuten.

Hartelijk welkom op deze bijeenkomst. Het is niet “par hazard” dat jullie uitgenodigd zijn op dit netwerkmoment. Wij willen jullie hiermee bedanken voor jullie continue inzet voor een hartelijke samenleving en de realisatie van het project van onze beweging. In naam van al onze organisaties, van ons bestuur en onze staf wens ik eerst en vooral aan ieder van jullie en jullie families een jaar vol vrede, vriendschap en vreugde. En een zeer goede gezondheid en de kracht om ziektes of tegenslagen (groot of klein) te boven te komen.

Het is een goeie traditie dat we elkaar ieder jaar opnieuw het beste toewensen.

Het wil zeggen dat we dromen hebben en dromen koesteren.
Het wil ook zeggen dat we geloven dat we die dromen misschien niet volledig, maar toch voor een groot stuk, zelf kunnen waarmaken.
En het wil zeggen dat we niet alleen voor onszelf een plaats zien in die dromen, maar dat anderen daar deel van uit mogen maken.

Winter: consensus zoeken en vinden

Laat ons in deze winter beginnen met (bijna) heuglijk nieuws. Er ligt een ontwerp van een interprofessioneel akkoord klaar. Het is onze diepste wens dat dit IPA landt.

Niet alleen omdat het een degelijk akkoord is, dat een balans biedt voor economische relance enerzijds en sociale vooruit-gang en cohesie anderzijds. Maar ook omdat het bewijst dat we consensus kunnen zoeken én vinden tussen groepen die ogenschijnlijk tegengestelde belangen hebben. 2,5 miljoen mensen kunnen hiervan de vruchten plukken.

Het IPA bewijst ook dat er vier elementen nodig zijn om tot een akkoord te komen: tijd, discretie, engagement en leiderschap. En laat dit ook onze grootste zorg zijn bij het uitblijven van een federaal regeerakkoord. De politieke onderhandelaars moeten die vier elementen goed voor ogen houden. Er is al veel tijd nodig geweest om elkaars ideeën af te toetsen; discretie is er nooit geweest. Nu verwachten we op de eerste plaats engagement en leiderschap.
En, laat ons duidelijk zijn: politici kúnnen dit opbrengen!

Als ACW zijn we goed geplaatst om te weten en te zeggen dat vele politici met hart en ziel vorm willen geven aan een goede samenleving. En dat leiders niet alleen afspraken onder elkaar moeten kunnen maken, maar ook extern deze afspraken moeten durven verdedigen.

Ik wil niet blijven herhalen dat ook wij een staatshervorming belangrijk vinden omdat het kán leiden tot een beter beleid. Maar tot nu toe gaat men er bij bepaalde politieke stromingen, in bepaalde media en bij een deel van de publieke opinie té gemakkelijk van uit dat een staatshervorming automatisch en direct zal leiden tot beter beleid. Dat een staatshervorming op zich en direct zal leiden tot economische groei. Dat een staatshervorming sowieso en direct zal zorgen voor een betere samenleving.

Dat is simplistisch en het doet me denken aan sommige Afrikanen die verwachtten als blanke wakker te worden op de dag van de onafhankelijkheid.

De uitdaging is niet om te verbreden of te verdiepen zoals de laatste weken toch werd geopperd. De uitdaging is wel om met visie en zin voor efficiëntie verder te werken aan de voorliggende schema’s zodat we een beter beleid krijgen dat een gezondere economie en goed samenleven mogelijk maken.

Ik weet dat dit tijd vergt, zeker als je het huis wil verbouwen met zeven ploegen die er allemaal andere ideeën op nahouden qua vorm en functie van het huis en haar kamers, gangen, kelders en zolders. De sociale zekerheid is het fundament van dit huis en wie eraan morrelt, riskeert het hele huis te doen in-storten. En je houdt het niet recht door dan de ene kamer wat meer geel en de andere wat meer oranje, rood of groen te schilderen.

Het was onze wens, van dag één, dat er tegelijk meerdere spo-ren van onderhandelingen zouden worden getrokken en dat er ook zou worden onderhandeld over de sociaal-economische uit-dagingen waar we voor staan. We staan voor een grote besparingsoperatie en er moeten keuzes gemaakt worden. Momenteel betalen we de factuur van het surplacen. En vrienden en vriendinnen, surplacen is een kunst, dat bewijst de huidige regeerploeg. Maar op een bepaald moment moet je de berg opzoeken en de rest van het Europees peloton vervoegen, niet door de andere ploegen te imiteren, maar door het als ploeg beter te doen. Wij willen gerust kuiten masseren of een frietkot op de top van deze Tourmalet plaatsen als dat kan helpen. Het ACW doet alles om mensen in Beweging te krijgen.

De gezamenlijke inkomsten en uitgaven van al onze overheden moeten tegen 2015 al in evenwicht zijn. Dat is niet eenvoudig: net zoals bij de staatshervorming is dit microchirurgie. Je steekt geen pacemaker met een botte bijl. Het risico waar we voor-staan is echter niet hartstilstand of een te snel hartritme. Wat we nodig hebben is een sociaal-economische en budgettaire peacemaker: een programma dat voor sociale vrede kan zorgen door van iedereen inspanningen te vragen. Maar meer aan zij die de vermogens hebben. We noemen dat de Lucas-methode (“aan wie veel is gegeven, zal veel worden gevraagd”). Naast besparingen zal er ook naar andere inkomsten moeten gekeken worden. En dat kan. Het totaal aandeel van vermogen in het Belgisch binnenlands product (tegenover arbeid) is de laatste decennia immers systematisch gestegen.

Dat alles is de voorbije maanden niet aan bod gekomen. Wie het politieke toneel de voorbije zes maanden heeft gevolgd, kan zich alleen maar afvragen wanneer we deze periode achter ons mogen laten. Dat een groeiend deel van de bevolking zich hierover terecht zorgen begint te maken heeft de massale face-book- en andere mobilisatie van gisteren aangetoond.

De lente: voor kwaliteit van leven en samenleven

We verlangen naar de lente. In die lente, en nog meer nu in het Europese jaar van de vrijwilliger, wensen we alle vrijwilligers te bedanken en in de bloemetjes zetten of zoals één van onze verbonden het zo mooi zegt met de slogan “Je bent een crème van een vrijwilliger”. We hopen dat ze permanent erkenning krijgen voor hun inzet. De eerste week van maart is hun feestweek. Vrijwilligers, van mantelzorgers tot bestuursvrijwilligers in grote organisaties, spelen een unieke rol in onze samenleving. Wij tellen er in onze beweging zomaar even 250.000! Ze doen belangeloos wat zo belangrijk is: werken aan een warme, hartelijke samenleving. Ze moeten daarvoor ook steun en stimulansen krijgen van de overheid. Tegelijkertijd mag de overheid de dynamiek van vrijwilligers niet versmachten door té sturend en té stuwend zelf de touwtjes in handen te nemen.

In maart wensen we ook alle vrouwen het beste. Op 8 maart is het 100 jaar Wereldvrouwendag. Op die honderd jaar is al heel veel vooruitgang geboekt – ik denk recent nog aan de dalende loonkloof in ons land – maar voor de 50% vrouwen van deze wereld wensen we nog meer erkenning en gelijke rechten.

Met de lente komt ook Pasen. Misschien moeten we ons zelf dan ook toewensen dat we tot het besef komen dat al het moois in het leven geschenken zijn: het leven, de liefde, de vriendschap, genegenheid en ook de aarde. Dit jaar valt de dag van de aarde twee dagen voor Pasen. Tijdens de lente komt de hele aarde tot bloei, maar eind april hebben wij in België, de laatste jaren toch, al onze “ ’t is op-dag”: de dag dat wij ons stukje van de aarde al opgebruikt hebben. Onze Belgische voetafdruk is niets om fier op te zijn. Als ACW blijven we pleiten voor een opwaardering van het openbaar vervoer en hernieuwbare energie.

In de lente vieren wij ook! 120 jaar Rerum Novarum, 90 jaar ACW, 125 Jaar ACV! Terugkijken, het bilan maken, trots zijn, maar ook nieuwe paden inslaan: de kwaliteit van het leven en van het samenleven moeten we duiden en durven onderzoeken. Nieuwe behoeftes in onze samenleving moeten we detecteren en er oplossingen voor zoeken. Zowel in de brede gezondheidszorg, als rond zingeving en intercultureel samenleven.

Laat ons daarbij goed onze ogen en oren open houden, laat ons nooit de mensen achter de statistieken vergeten of wegduwen. Voor ons bestaan er geen overtolligen op de arbeidsmarkt, zijn senioren en zwaar zieken geen onkosten en wij spreken niet over toppers en floppers.

De zomer: quality time

Vriendinnen en vrienden,

Midden juni voel je de hitte van de zomer al opkomen. En toch kijken op 12 juni alle vaders in de ogen van hun kinderen en voelen ze warmte en respect waartegen geen enkele zonne-straal op kan. In twee jaar tijd is het aantal mannen dat vaderschapsverlof neemt met tien procent gestegen. Samen met de dalende loonkloof tussen mannen en vrouwen lijkt me dit toch een teken dat onze maatschappij kán veranderen. Dat wie samen met ons aan de kar heeft getrokken voor meer gelijk-heid en meer gelijke kansen resultaten heeft geboekt.

Dat was trouwens iets dat me opviel in het jaaroverzicht van De Tijd: veel van de onderhandelaars hadden in de zomer van vorig jaar de quality time met hun gezin gemist. Daarom wens ik iedereen – en dan bedoel ik ook iedereen – in de zomer van 2011 een verfrissende vakantie.

Op 2 juli is het de jaarlijkse internationale dag van de coöperatieve ondernemingen. De discussies over communautaire kwesties zouden het ons bijna doen vergeten, maar we hebben de zwaarste economische crisis achter de rug sinds 30-40 jaar. Er scheelt iets aan ons economisch model. De coöperatieve onderneming is een deel van de oplossing. Oók daarvoor pleit het ACW al langer, crisis of geen crisis. We komen er niet met de business as usual–aanpak. We wensen ons dit jaar de kracht om onze economie te verankeren en te democratiseren en om onze zorgsector te vermaatschappelijken en te vrijwaren van een verpletterende commercialisering.

De herfst: ongelijkheden wegwerken

Vrienden en vriendinnen,

In de herfst verkleuren en vallen de bladeren. Dat kan zeer mooie taferelen opleveren. Maar we kijken steeds uit naar September- en Oktober-verklaringen. We zullen consistent aan lokale en Vlaamse overheden blijven vragen om een sociaal beleid te voeren dat ook mooie taferelen oplevert, dat armoede wegwerkt en nieuwe sociale valkuilen vermijdt. Zo mag er kritisch gekeken worden naar het toenemend pakket mattheüs-effecten in premiestelsels, subsidieregelingen, fiscale regimes en andere maatregelen.
En zeker in het tweede jaar van onze gezamenlijke campagne “Iedereen Mee” hebben we concrete wensen klaar.

Aan de federale overheid vragen we om het initiatief te nemen om alle uitkeringen boven de armoedegrens te tillen. 15% van onze bevolking is arm tegenover 10% drie jaar geleden. 115.000 mensen – ik wil dit nog eens herhalen honderdenvijftienduizend mensen – doen beroep op voedselbedeling. Vinden we dat normaal? Vinden we dat te verantwoorden?

Er is 1,25 miljard euro nodig om onze uitkeringen op het Euro-pees minimum te brengen. Het bedrag kan imponerend lijken maar het is relatief weinig. Het is maar iets meer dan de last van de verhoogde spread met Duitsland. En het is minder dan wat we geïnvesteerd zouden hebben in het WK voetbal in 2018.
We moeten, en het is ook mogelijk, om inkomensherverdelend te werken. De inkomensongelijkheid is op 17 jaar tijd met 25% gestegen. En ons belastingsstelsel werkt die minder weg dan vroeger want het is minder herverdelend geworden. Politiek en beleid kunnen hierin het verschil maken.

Het zal u misschien verbazen, maar we kijken in het najaar ook uit naar nieuwe verkiezingen. In Congo wordt voor de tweede keer in haar geschiedenis verkiezingen georganiseerd. In Congo en in vele Afrikaanse landen staat veel op het spel. Hun econo-mieën groeien maar de armoede neemt ook daar toe. Ook daar is een sterke en sociale tegenmacht nodig. Zij kunnen net als wij leren uit de geschiedenis dat welvaartstoename vruchtbaar kan samengaan met herverdeling en dat gelijkere samen-levingen ook gelukkiger samenlevingen zijn. Dat is wereldsoli-dariteit: samen zoeken hoe iedereen er beter van wordt; de kracht van mensen samen.

Vriendinnen, vrienden,

Ik wil u graag voor het ganse jaar door iets toewensen: een stevige portie verontwaardiging. Gecombineerd met een geloof in samenwerken. Goed geankerd met een neus voor oplos-singen. Laat ons samen de basis leggen voor rechtvaardige duurzaamheid, voor meer kwaliteit en minder kwantiteit. En laat ons nooit de moed verliezen. Er komen misschien tijden dat we machteloos staan om onrechtvaardige zaken tegen te houden, maar er mag nooit een tijd komen dat we er ons niet tegen verzetten. (Elie Wiesel). Daarom zijn we er altijd samen voor gegaan in onze beweging, met vele organisaties, met honderdduizenden vrijwilligers en daarom zullen we dat in de toekomst en dit jaar ook doen.

Daarom beste vrienden en vriendinnen gaan we nu nog even luisteren naar Parazar met “Early autumn”, een jazzy stuk met ongewoon instrumentarium. Straks kan u nog genieten van meerdere pittige arrangementen. Eerst luisteren en dan het glas heffen op dit nieuwe jaar. En zoals CM, ons gezondheidsfonds, het zou zeggen: “op uw gezondheid”!