– Eigenlijk liggen de antwoorden van de onderhandelende partijen niet zo heel ver uiteen (Groen! en SP.A even buiten beschouwing gelaten). Alle partijen vinden dat er fundamentele wijzigingen moeten worden aangebracht aan de tekst van Vande Lanotte. Politici als De Wever, Milquet, Di Rupo en Beke die met tussenpauzes al bijna drie jaar met dezelfde mensen rond de tafel zitten, weten wat dat betekent: een amendementenslag, een tergende discussie tussen partijen met totaal uiteenlopende visies. In feite staan we wat dat betreft niet zo heel veel verder dan begin september toen er een einde kwam aan het overleg tussen de zeven partijen.
– Het feit dat ze niet op dezelfde manier reageren heeft vooral te maken met tactiek. De onverwacht harde afwijzing door CD&V en N-VA maakte het voor PS en CDH iets makkelijker om een snelle heropstart van de onderhandelingen te eisen.
– Er is nog een tweede reden waarom de PS zo kan reageren. De tijd staat misschien wel aan hun kant. Enkele maanden geleden zei Louis Tobback daarover in De Ochtend: “Veel mensen zijn geen nationalist of flamingant, maar hebben op hem gestemd omdat ze hopen dat hij de problemen kan oplossen. Maar als blijkt dat hij ook niet tot een eerbaar compromis kan komen, dan komt er een moment dat de kiezer zich tegen De Wever zal keren. Dat is nu niet het geval, maar over enkele maanden misschien wel.”
– Deze week hebben de wetstraatjournalisten collectief gefaald. Het “nee verpakt als ja” van CD&V kwam als een donderslag bij een heldere hemel. Hoe kan het dat journalisten die constant contact hebben met kopstukken van N-VA en CD&V er toch niet in slagen om de vinger aan de pols te houden? Weten zij dan niet meer welke dynamieken er spelen binnen CD&V? Zijn ze de eerste scherpe reactie van Kris Peeters vergeten op het financieringsvoorstel van Vande Lanotte ergens eind november (“kwalijke gevolgen voor Vlaanderen!”).
Dat komt voor een stuk doordat politieke journalisten de politiek te veel bekijken als een spelletje. Ze zien de pionnen en de zetten en de tegenzetten. Maar ze vergeten dat politici als De Wever en Peeters ook een maatschappijvisie hebben. De Wever is bijvoorbeeld niet zozeer geïnteresseerd in postjes, maar wel in het realiseren van zijn partijprogramma.
Hij herhaalt al zo’n vier jaar steeds dezelfde boodschap: dit land heeft een ingrijpende sociaal-economische hervorming (meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt, lagere loonlasten en meer zuurstof voor de bedrijven) nodig maar dat kan niet op het federale niveau, dus moeten de sociaal-economische hefbomen naar Vlaanderen, zodat we daar tenminste wel onze hervormingen kunnen doorvoeren.
Hebben de wetstraatjournalisten die boodschap niet gehoord? Ja, maar ze nemen het te weinig ernstig, gewend als ze zijn om politiek enkel als een tactisch steekspel te bekijken. Als “een symbolengevecht zonder veel inhoud” zoals de wat uitgebluste commentator van De Morgen Yves Desmet het deze week beschreef.
– Wat nu? Veel rek zit er na 206 dagen niet meer op deze manisch-depressieve onderhandelingen. Het worden dus verkiezingen of een noodregering.
– Maar kijken we eens wat verder en dieper. Wat moeten we nu aan met dit land? De opeenvolgende staatshervormingen hebben geleid tot deze chaos. Alles wat verbindt, werd uitgehold. Wie nog een oplossing wil, moet dáár iets aan doen. Er moet terug een federale, gemeenschappelijke dynamiek komen.
Slimme professoren stellen een federale kieskring voor. Zo vermijd je dat politici zich enkel tot hun eigen geradicaliseerde taalgroep richten. In een federale kieskring zullen zij tot alle Belgen moeten leren spreken. Dat is nu meer dan ooit nodig.
Maar om dit land een toekomst te geven zal er meer nodig zijn. In de nota van Vande Lanotte zat er zo goed als niets dat verbindt. Deze crisissituatie heeft het voordeel van de duidelijkheid. Wie geen zin heeft om De Wever achterna te lopen richting onafhankelijkheid, moet nu de mouwen opstropen. Schudt die dodelijke vermoeidheid over deze regeringsvorming van u af en doe iets. If not now, when?
