Tegenover het eerste kwartaal van 2009 daalde de criminaliteit in Brussel met maar liefst 11,2 procentin het eerste kwartaal van 2010, nadat in 2009 al een daling met 8,7 procent was opgetekend t.a.v. 2008.

Vergeleken met 2009 blijft de criminaliteit in Antwerpen en Gent in het eerste kwartaal van 2010 ongeveer gelijk en daalt ze in Mechelen met 10,7 procent, alhoewel ze hier toch nog 17,6 procent hoger ligt dan drie aar geleden. Met twee opeenvolgende dalingen zakt Brussel zelfs met 3,7 procent onder het criminaliteitsniveau van 2000 daar waar Antwerpen met 16,8 procent en Gent met 33,6 procent aanzienlijke stijgingen laten optekenen in vergelijking met 2000.

Daling criminaliteit in Brussel zet zich ook in 2010 door

Ook in het eerste kwartaal van 2010 blijft Brussel dus de beste leerling van de klas. Zelfs als de vergelijking gemaakt wordt met het vierde kwartaal van 2009 is de daling nog meer uitgesproken: 14,6 procent minder misdrijven werden door de politie geregistreerd in Brussel in het eerste kwartaal van 2010 tegenover het voorgaande kwartaal.

De daling is dubbel zo sterk als in Antwerpen en Gent. Ook in Mechelen lijkt er een einde gekomen aan de exponentiële stijging van de criminaliteitscijfers de laatste vier jaar die allicht burgemeester Bart Somers (Open VLD) tot enige wanhoop gebracht hadden.

Hoe meer investeringen in veiligheid en hoe sterker de afbouw van vooral Marokkaanse jeugdorganisaties, hoe sterker de criminaliteitsgroei in Mechelen zich doorzette. Misschien kan de burgemeester toch nog de jobclubs van Rjom redden voor de spiraal zich weer naar boven ontwikkelt?

Brussel met 14,5 misdrijven per 100 inwoners veiliger dan Antwerpen, Gent en Mechelen

In Brussel wordt een bevolkingsaangroei opgetekend van 959.318 in 2000 tot 1.090.161 in 2010 of een stijging met 130.843 inwoners op 10 jaar tijd. In dezelfde periode is het aantal misdrijven afgenomen van 41.106 in het eerste kwartaal van 2000 tot 39.569 in 2010.
 
Als de bevolking en het aantal misdrijven met elkaar in verhouding worden gesteld, krijgen we de ‘criminaliteitsgraad‘ d.w.z. het aantal misdrijven per 100 inwoners. Om het aantal misdrijven op jaarbasis te berekenen en te kunnen vergelijken, moeten we telkens het eerste kwartaal met 4 vermenigvuldigen.

Zo verkrijgen we voor Brussel een criminaliteitsgraad van 14,5 misdrijven per 100 inwoners. Hiermee zakt Brussel voor het eerst in zijn geschiedenis onder het criminaliteitsniveau van Antwerpen met 16,0 misdrijven per 100 inwoners, Gent met 15,9 en Mechelen met 15,3. En voor elke observator is deze vaststelling toch wel sensationeel.

Brussel geen eiland, maar een baken

Dat in Brussel bij een stijgende bevolking, die vooral via immigratie haar weg naar Brussel vindt, een daling van de criminaliteit plaatsvindt, is geen evidente vaststelling.

Ze gaat in tegen spontane (voor)oordelen en confronteert, zowel wetenschappers, het beleid als de publieke opinie, naast pers en politie, met de vraag haar eigen uitgangspunten onder de loupe te nemen.

Zou het kunnen dat de versterkte migratie van de laatste jaren, mede een element is om ook de criminaliteit op te kuisen? Dit in combinatie met de groeiende wil van de migranten/allochtone bevolking om zelf mee een veiliger en aangenamer stad ter hand te nemen.

Dit alles in combinatie met de beleidsinspanningen en het politionele optreden dat beter afgestemd geraakt op de ‘vreemde’ omgeving en met een sanering van het racisme binnen het eigen korps.

Het zijn maar enkele veronderstellingen die deze toch wel erg merkwaardige veiligheidsevolutie kunnen doen begrijpen. Brussel als baken en geen eiland voor de opvang, inschakeling en doorstroming van de aanzienlijke migratiestromen in dit land.

Wanneer komt politie en politiek eens met dit ‘goede’ nieuws?

Dat de politieverantwoordelijken en ook de politiek deze evolutie afschermen en niet onder de aandacht (willen) brengen en de inspanningen van haar eigen korps en de bevolking onder de mat veegt, is zoveel als ouders die nooit het goede in hun opgroeiende kinderen zien en enkel de negatieve elementen uit hun gedrag naar boven halen om uitsluitend een negatief beeld van hun kind te schetsen. En iedereen weet onderhand wel wat daarvan komt.

Evolutie criminaliteit eerste kwartaal 2010 in enkele Brusselse gemeenten

In het geheel van de positieve Brusselse evolutie is het een opvallende vaststelling dat er een belangrijke ‘criminaliteitsstijging’ is in de gemeente waar nul-tolerantie op het menu staat.

In het begin van deze aanpak kan je veronderstellen dat er een stijging is van de vaststellingen van aantal misdrijven om daarna vlug af te nemen, gezien de verhoogde ‘pakkans’.

Tevens dient rekening gehouden met ‘collateral damage’: burgers die vanwege de feiten worden geregistreerd die anders niet direct aanleiding zouden geven tot proces-verbaal en waarvan het ook niet de bedoeling was ze via een ‘nul-tolerance’ te verbaliseren.

Gaat het te ver om de evolutie in het eerste kwartaal van 2010 in Sint-Jans-Molenbeek (-6,6 procent), Sint-Joost-ten-Node (-16,1 procent)  en vooral Brussel-stad (-25,8 procent) toe te schrijven aan de grote(re) coöperatie en ‘zelfbescherming’ van de bevolking die (eindelijk) in rust wil leven, hierin ten volle ondersteund en geholpen door de nieuwe migratie, het beleid en de politiediensten.

De evolutie in Anderlecht (+8,3 procent) met een ‘nul-tolerantieaanpak’ die een groter ‘vangnet’ ontplooit dat mede een verhoging van de geregistreerde criminele feiten meebrengt. Een betere opvolging van de cijfers in de volgende kwartalen is ook uit dit oogpunt een interessante oefening.

Jan Hertogen

Jan Hertogen is socioloog.