Opinie

Staking als groepstherapie?

De succesvolle staking bij de NMBS van maandag jaagt een deel van de rechterzijde weer de muren op. Dit soort acties worden bestempeld als gratuit, asociaal en onethisch. De actievoerders zouden 'gepriviligieerd' zijn en 'gijzelnemers van de bevolking', die tot ‘redelijkheid’ moeten worden gedwongen. Zo schrijft ook Paul Huybrechts in een opiniestuk in De Standaard van dinsdag.

Jonas Van Vossole

woensdag 20 oktober 2010

Antwerpen-Centraal op een stakingsdag (foto: John Moussiaux)

De gratuite scheldtirades van de Vlaamse rechterzijde tegen vakbondsacties en het stakingsrecht gaan echter steeds voorbij aan twee fundamentele zaken. Namelijk de essentie van de sociale strijd én de condities die eraan ten grondslag liggen.

“Als de spoorbonden niet leren inbinden, is het straks afgelopen met dat stakingsrecht”, zo luidt de inleiding van het opiniestuk van Huybrechts. Het lijkt wel alsof hij het recht op staking enkel wil garanderen wanneer de vakbonden achteraf plat op hun buik gaan.

Staken verwordt in sommige kringen tot een groepstherapie tegen frustraties op het werk, waarbij de groepsleden aan regeltjes van de groepsleider moeten voldoen.

Een staking is echter geen therapie, noch een meningsuiting. Het is een sociaal-politiek strijdmiddel – en dient enkel daarvoor gebruikt te worden. Het stakingsrecht vindt zijn oorsprong bovendien ook niet in het rechtssysteem, maar in de historische strijd van de arbeidersbeweging, tegen het bestaande rechtssysteem in.

Het is dus verkregen door strijd, en het zal niet zomaar afgeschaft worden omdat één of andere ‘kordate’ minister dat zou willen.

Het ergerlijkste aan dit soort opiniestukken is echter dat er nooit wordt ingegaan op de diepere oorzaak van de acties. De vakbondsmensen die ik maandagnacht aan de stakingspost vergezelde, leken mij alleszins niet zo 'gepriviligieerd'.

Wie gepriviligieerd is, kruipt om 4 uur ’s ochtends niet uit zijn bed om de kou te gaan verbijten aan een stakingspost. De jobs, de arbeidscondities en de veiligheid van het spoorwegpersoneel staan op het spel bij een voortgaande liberalisering van de openbare diensten.

Dit komt bovenop de problemen die vandaag al bestaan, zoals het chronisch personeelstekort, waardoor sommige treinbestuurders al jaren hun vakantiedagen niet kunnen opnemen.

Net als bij de liberalisering van de postbedeling wordt 'Europa' bij dit soort hervormingen gebruikt als de 'wil van God', waar toch niets tegen te doen valt.

In de politieke wetenschappen heet dit scale politics van het neoliberalisme. De EU is een creatie van bovenstatelijke identiteiten voor de belangen van het patronaat. Hierdoor kan het zijn ‘wil is wet’ onttrekken aan de nationale democratie, én dus van politieke verantwoording.

Behalve een kleine elite van aandeelhouders, wordt immers niemand beter van deze Europese hervormingen. Ook in de andere landen van de EU wordt geprotesteerd tegen de opgelegde neoliberale politiek uit Brussel.

Ook in de rest van Europa zorgt de liberalisering immers voor een race to the bottom op het vlak van arbeidscondities, veiligheid en efficiëntie. Een blauwdruk voor een spoorsysteem naar Brits model.

In plaats van dus het stakingsrecht in vraag te stellen en werknemers van over heel Europa tegen elkaar uit te spelen, zouden we moeten werken aan een actieplan om de liberalisering tout court te stoppen.

Dat kan alleen door de stakingsacties uit te breiden over de landen heen, door de acties in België bijvoorbeeld te laten aansluiten bij de acties van de vakbonden in Frankrijk.

Jonas Van Vossole

Jonas Van Vossole is politicoloog, master in de Politieke Wetenschappen & Internationale Politiek. Momenteel is hij student master Algemene Economie aan de UGent. Hij is ook militant bij de Linkse Socialistische Partij in Gent en de Westhoek.

Jonas Van Vossole

26 reacties

Een mening uiten mag hier iedereen. Dat treft, want bijna iedereen heeft er ook een. Niet alle meningen zijn even doordacht: tussen alle koren zit kaf. 't Is dus normaal dat er af en toe eentje verschijnt waar nog wat werk aan is. Alle bezwaren tegen de voorbije staking aan 'een deel van de rechterzijde' toeschrijven, en ze en passant ook nog minimaliseren tot 'gratuite verwijten', getuigt van een slordigheid met de feiten en een gebrek aan nuance die atypisch zijn voor een academicus. Of hoe het oude gezegde van die put voor een ander weer eens zijn waarheid bewijst. Misschien kan meneer Van Vossole werkstudent worden, en dan bedoel ik niet één dagje meegaan met een stakingspiket, maar echt leven tussen, met en zoals de arbeidersklasse waar hij zo hard voor militeert. Veel van zijn geestesgenoten zijn hem daarin al voorgegaan. Het heeft ontegensprekelijk hun visie verbreed, want hen heb ik nooit op zo'n bekrompen, bevooroordeeld en intolerant - blijkbaar volstaat het om het niet met meneer Van Vossole eens te zijn over iets, om het etiket van ideologische tegenpool te krijgen - stuk als bovenstaande bijdrage kunnen betrappen. Gezelle wist het al: "wijsheid vindt men in de boeken: wijs zijn, moet men verder zoeken". Vriendelijke groeten van een werkende student / studerende werknemer.

door Adrien Verlee op woensdag 20 oktober 2010

@barth Wie organiseert een en ander? De machinist of conducteur? Dat moet de eerste vraag zijn. Het trappen naar omlaag is een vrij gekend sociaal verschijnsel. Het is moeilijker en gevaarlijker te trappen naar een machtiger persoon of instantie. Dat hebben academici al jaren geleden ontdekt.

door barth op woensdag 20 oktober 2010

@Adrien Verlee: Als kenner van de academische en sociologische geplogendheden kan u mij ongetwijfeld vertellen hoe precies kritiek op het standpunt van een - ik citeer even - politicoloog, master in de Politieke Wetenschappen & Internationale Politiek en momenteel student master Algemene Economie aan de UGent te definiëren is als 'trappen naar omlaag'. Gaat u er van uit dat ik hoger op de sociale ladder sta dan meneer Van Vossole (en niet 'Van Vossenole' zoals ik hem in deze kolom verkeerdelijk noem, waarvoor mijn excuses)? Waarop baseert u dat uitgangspunt? En hoe precies is dat relevant voor dit debat? Of mogen ook die vragen van u niet gesteld worden? In dat geval bied ik u op voorhand mijn excuses aan, en kijk ik belangstellend uit naar uw lijst met voor dit debat goedgekeurde vragen.

door Adrien Verlee op woensdag 20 oktober 2010

@barth Komaan, lezen. Je geeft commentaar op de stakers, op hun actie. Maar ZIJ organiseren niet de economie. Je moet de mensen aanpakken die DAT doen. Neem nu het item veiligheid. Ik weet niet waar die kleine vakbond voor staat die dinsdag actie voerde, maar ze zouden het doen voor de veiligheid, werd gezegd. Zij kregen ook de wind van voren, maar later komt er dan het verslag van die 'commissie Buizingen' (of zoiets) dat de vloer veegt met wat de NMBS-top (niet) gedaan heeft. En wie heeft er jaren niets gedaan, zelfs de veiligheid opgeschort - na eerdere rampen? Die machinist en die conducteur?

door Noël V op donderdag 21 oktober 2010

De heer Van Vossole is academicus,ik ben een bruggepensioneerde metaalarbeider. En ik zit op dezelfde lijn als de heer Vanvossole. Want net als ik komt hij op voor solidariteit en syndicale actie . Iets waar u Barth blijkbaar koude rillingen van krijgt . En ja het is waarschijnlijk waar dat de heer Vanvossole nog niet zal gewerkt hebben tussen de werkmensen . Wat u als werkend student blijkbaar wel doet . Maar ondanks dat heeft de heer Vanvossole dat klassegevoel en de wetenschap in zich dat de werkmensen maar iets kunnen bekomen door zij aan zij te staan . En ik denk dat ik met mijn 40 jarige loopbaan als arbeider wel een beetje weet waarover ik spreek als het over de werkvloer gaat .

niet overdrijven! ook in het liberale systeem zitten er goeie elementen. zwartwit denken in deze werkt nooit opbouwend en dus voor niemand goed;de dialoog met de gebruiker mag wat meer aangemoedigd worden:maar het mag wel niet ten koste van de efficiêntie gaan.

"Een mening uiten mag hier iedereen. Dat treft, want bijna iedereen heeft er ook één. Niet alle meningen zijn even doordacht:". En dan verwacht je tegenargumentatie met inhoudelijke relevantie. Barth's reactie gaat niet dieper in op de inhoud maar speelt gewoon op de man. Bekrompen, bevooroordeeld en intolerant?

Ook buiten stakingsdagen zijn treinreizigers, waaronder veel Vlaamse navetteurs naar Brussel, terecht woedend over de dagelijkse vertragingen die maar niet ophouden. Even eraan herinneren dat die achteruitgang van een publieke dienst is ingezet na de afsplitsing van Infrabel dat de rails en de signalen beheert. Waarom gebeurde dat? In de Europese filosofie van de vrije markt moet die infrastructuur ook gebruikt worden door concurrende bedrijven; wat nu reedshet geval is voor goederenvervoer. Verder kennen we bij de NMBS zoals elders een proliferatie van onderaannemers zodat niemand nog weet wie verantwoordelijk is voor wat; en allemaal doen ze het zo goedkoop mogelijk, lees: veiligheid en dienstverlening primeren niet meer. Allemaal goed voor de commerce, maar niet voor de reiziger.

door barth op woensdag 20 oktober 2010

@Frank Roels: het is volgens mij niet enkel de (inderdaad op liberale leest geschoeide) Europese regelgeving die debet is aan de toestand waarin de NMBS vandaag verkeert. De bedrijfsstructuur mag dan wel van bovenaf zijn opgelegd, de bedrijfscultuur is dat niet. En de bedrijfscultuur bij de NMBS is zwaar aangetast, van hoog tot laag, door demotivatie, desinteresse en dédain voor alles wat verder gaat dan het verdedigen of uitbreiden van de eigen verworven rechten. Die desinteresse is niet het gevolg van de liberalisering, maar van wat daar aan voorafging: de evolutie van de NMBS tot een op corporatistische leest geschoeide staat-in-de-staat die aan niets of niemand rekenschap of verantwoording verschuldigd is. Of het goed voor de commerce is dat leveranciers van publieke diensten enkel nog verantwoording moeten afleggen aan de vrije markt, zoals de EU wil, durf ik niet te zeggen, omdat uit de NMBS vrijwel geen eenduidige en objectieve omzet- of winstcijfers naar buiten komen (zelfs de cijfers over de vertragingen zijn onbetrouwbaar). Wat wel objectief vast te stellen is, is dat de relatie tussen de NMBS en de reizigers danig is verzuurd. Om dan, zoals meneer Van Vossenolle hier doet, het publiek geuite ongenoegen over de jongste stakings- en blokkade-acties bij het reizigersvervoer voor te stellen als 'gratuite scheldtirades van de rechterzijde' is een grove versimpeling die de waarheid geweld aandoet. Dat die versimpeling en verdraaiing het werk van een academisch geschoolde geest is, geeft te denken.

mooi verslag Jonas nu weer moet ik vaststellen dat bij de deur tegen over tolerantie en solidariteit het kiertje steeds maar kleiner wordt.....straks sluit hij of zij ..... ik dacht toch te mogen geloven dat "stakingsrecht" een verworven recht is en waar pijnlijk genoeg mensen hun leven voor gegeven hebben?.... en idd het doet pijn en borrelt er veel gevloek in het hoofd op dat "den trein" of wat ook weer stil ligt....... (al zullen vele humaniora-studenten die dagelijks pendelen , er een zalige extra verlofdag aan over houden ....zo dacht ik toch over anno eind 70 en pendelde humaniora student :-) ) zo zie je maar wat voor de èèn niet leuk is is voor de andere de max ,en AUB, maak van de ellende een pos thinkin' ...: miss is jou humaniora student(e) bij de gelukkige ...dat hunt je ze toch? ... steekt die wik en weegschaal in de vuilbak ...... denk even waarom deze mensen het werk neerleggen......een staking is ,dacht ik toch , geen one man band maar een signaal dat het niet goed zit ergens ,want waarom zouden we moeten op straat komen , staken , demonstreren ,... in een "hoorn des overvloed?" ...dit is geen voer voor de beesten ... maar iets voor over na te denken.... zonder de ping ping te zien...... op de mens af en dat zijn we toch nog steeds?....Hopelijk

Iedereen gratis,en dan zijn WIJ reizigers ook eens tevreden

[title]@barth "Om dan, zoals meneer[/title]@barth "Om dan, zoals meneer Van Vossenolle hier doet, het publiek geuite ongenoegen over de jongste stakings- en blokkade-acties bij het reizigersvervoer voor te stellen als 'gratuite scheldtirades van de rechterzijde' is een grove versimpeling die de waarheid geweld aandoet. Dat die versimpeling en verdraaiing het werk van een academisch geschoolde geest is, geeft te denken." Indien u zelf als student bekend bent met de fundamenten van de sociale wetenschap, zou u ook dienen te weten dat 'de waarheid' niet bestaat, dat elke (wetenschappelijke) theorie over 'waarheid' steeds subjectief is en dat academische kwaliteit of wetenschappelijkheid te vinden is in het bewust zijn van en duidelijk uitdragen van eigen ideologische uitgangspunten en doelstellingen. U zou zich maw woorden iets bewuster moeten zijn van hoe ideologische kaders functioneren. Dit en het feit dat uw eigen argumentatie in mijn ogen overigens niet echt samenhangend, kritisch en doordacht is, irriteert mij ietwat aangezien u lijkt te vinden dat u de heer Van Vossole hier de les kan spellen over wat een 'kwaliteitsvolle mening' zou moeten inhouden. Het gaat hier trouwens niet om een academisch essay, maar om een relatief kort artikel waarin men een 'grove versimpeling' van de waarheid bij plaatsgebrek in geen geval uit de weg kan gaan. De centrale vraag bij deze 'versimpeling' is welke ideologische invalshoek of theoretisch kader u verkiest te hanteren (oftewel welke definities, waarden en belangen u kiest te benadrukken en verdedigen)..

een goede analyse. vooral omdat nog eens wordt benadrukt dat staken een politiek-sociaal strijdmiddel is. maar moeten wij niet vrezen dat dit wapen bot wordt. de publieke opinie, met name mensen die zeggen last en ongemak te hebben van de stakingen, keert zich tegen de stakers, fraaie beelden op uw televisie: een engelse toeriste die misschien haar vliegtuig ging missen en zich beklaagde... te vrezen valt dat Griekenland de toon heeft gezet. Daar kregen agerende vrachtwagenchauffeurs te maken met een recente wetswijziging die op blokkeren van wegen een gevangenisstraf van 3(!) jaar zet. Eens kijken hoe dat in andere landen zal gaan (Spanje? Frankrijk?) Staken zal als symbolische activiteit wel mogen blijven. Maar het wordt waarschijnlijk zo dat stakingen die pijn gaan doen bedreigd gaan worden met forse straffen.

door Marc Puyol op donderdag 21 oktober 2010

Het ontbreken van een écht vakbondsfront + actieplan op de momenten dat het ertoe doet, is daar meestal de oorzaak van bij ons. Neem daar ook de band tussen vakbondstop en traditionele politiek bij. In Griekenland heeft verregaand sektarisme gezorgd voor verdeeldheid. Verdeeldheid die we in Spanje, Portugal en vooral Frankrijk niet hebben gezien de laatste tijd. Griekenland heeft zes algemene stakingen gehad dit jaar, en slaagde er toch niet in om de strijd even sterk te verenigen als in Frankrijk nu. Samenwerking, duidelijke ordewoorden en effectief een plan hebben zijn cruciale factoren.
door Pol op donderdag 21 oktober 2010

Al de kwade reacties op de zoveelste staking bij de NMBS betwisten volgens mij niet het stakingsrecht, wel de manier waarop het gebruikt (of misbruikt) wordt. Als u de beelden van de gestrande toerist al fraai vindt, wat vindt u dan van de beelden van de werknemer van een kmo die vorig jaar 1/5 van zijn vakantiedagen diende op te nemen omdat hij niet op zijn arbeidsplaats geraakte door de 'sociale strijders' van de NMBS? Ik heb de auto opnieuw van stal gehaald en sta elke morgen aan te schuiven in de steeds groter wordende files, en ik vermoed dat ik niet de enige ben. Maar kom, wie maalt er om nog wat extra verlies voor de NMBS? Stakingen omwille van (onnodig) baanverlies zoals in de farmaceutische sector, en waarbij de werkgever rechtstreeks geviseerd werd (bv. blokkages van leveranciers aan de bedrijfspoort) zullen de publieke opinie niet tegen zich krijgen, maar wat mij betreft mogen stakingen die de (werkende) burger pijn doen strafbaar gemaakt worden.

door Marc Puyol op donderdag 21 oktober 2010

...is het gebrek aan solidariteit. Niet van mensen zoals jij, maar in de eerste plaats van de andere vakbond (ACV) en de vakbondstop zélf. Stel je voor, een staking die in de smaak zou vallen... dan staat die top onder nog grotere druk! Het gaat dus niet om de basis, die de stakingen voert, maar om de top en de politieke wereld, die het staken zélf, alsook de solidariteit over sectoren heen, etc. actief tegenwerken. Zolang staken in ons land een vorm van 'stoom aflaten' is, zullen stakingen, en zeker in de publieke sector, nooit populair zijn. Kijk naar Frankrijk: daar zijn er veel meer mensen in een nog grotere miserie door de stakingen, maar de meesten weten waarom en steunen het ook.

door Kaatje Tuppel op donderdag 21 oktober 2010

Man, man, man! Dat je in de 21ste eeuw nog moet lezen over "Weg Met Het Patronaat", of "Tegen De Top En De Politiek", of "Tref De Rijken", of "Met Zijn Allen Tegen De Hogere Klassen", of... Ik raad aan dat die gasten aan hun stakingspiket er eens het internet en andere moderne media bij halen, en eens een venster opendoen op het huidige decennium binnen de huidige eeuw. En ach, die NMBS... Of zelfs ruimer: ach, dat openbaar vervoer... Wacht nog een paar decennia, en de automatisering van de automobieltechnologie zal ze wel ingehaald en overbodig gemaakt hebben. Want dan zullen we allemaal onze iReader krant zitten lezen en een koffietje zitten drinken in onze volledig automatisch gestuurde wagen langs geoptimaliseerde verkeerswegen. Geen files, gegarandeerde transporttijden, optimaal verbruik gecompenseerd door gedecentraliseerde kleinschalige energieproductie, enz... enz... Het zullen kwade tijden worden voor de paardenbrildragende syndicalist in zijn archaïsch lagereklassewoningetje, met zijn onderbetaalde niemendalleke van een geïndustrialiseerd jobke...

door Marc Puyol op donderdag 21 oktober 2010

Wauw, dat lijkt me zowaar een planeconomie-scenario!
door Noël V op vrijdag 22 oktober 2010

U praat over internet en een kijk op de huidige moderne wereld,maar u hebt zonder het te beseffen wel een heel eng denkraam op die wereld . Allemaal onze iReader lezen en dergelijke onzin meer .Er zijn pakweg 6 miljard mensen op deze wereldbol. Naargelang de bronnen sterven er 20 a 30.000 kinderen per dag van honger of gemakkelijk te genezen ziektes . Dat is de realiteit anno 2010 .Men heeft geen paardenbril nodig om dat te zien en te beseffen. Alleen een beetje informatie zoeken ,al of niet op internet .U doet alsof iedereen toegang heeft tot al die super technologische snufjes en iedereen het goed heeft . Het tegendeel is waar ,en het enige middel om daar wat aan te doen is de door u zo belachelijk gemaakte sociale en syndicale strijd .

door Kaatje Tuppel op zaterdag 23 oktober 2010

"het enige middel om daar wat aan te doen is de door u zo belachelijk gemaakte sociale en syndicale strijd"??? Juist, ja. Enig idee hoeveel van die "20 a 30.000 kinderen" er vorige maandag gered werden dankzij die fantastische sociale en syndicale actie van de NMBS? Dan kijk ik nog liever door een paardenbril, dan stekeblind te zijn...

door froels op zondag 21 november 2010

U heeft een prachtig optimistisch toekomstbeeld; geen files meer, en geen NMBS meer nodig. Echter de evollutie van de spoorwegen die nu plaatsgrijpt, en waarin de UK en Nederland ons zijn voorgegaan, is slechtere dienstverlening, minder veiligheid, en afbouw van sociale voorzieningen en bescherming van het personeel. Is dat niet zo?

door Fred Guldentops op donderdag 21 oktober 2010

inderdaad, als we een keer 24 dagen in plaats van 24 uur zouden staken, niet met één sector maar met allemaal samen, we zouden het veel beter leren, ook hoe we een piket praktisch moeten organiseren enz, en vooral ons de vraag kunnen stellen "wie heeft er eigenlijk de macht in de samenleving, wie produceert de rijkdom en wie profiteert ervan, en hoe kunnen we dat veranderen?"

en met zo één dag per jaar staken denk ik niet dat er een mentaliteitsverandering gaat komen, niet bij de stakers en niet bij de "publieke opinie"

Ik ben spoorman. En was gedegouteerd door de staking van maandag. Misschien dus niet de best geplaatste persoon om een objectieve mening te geven, maar goed. Ik verwijt de stakers, maar vooral de stakende vakbonden, hun zeer gebrekkige communicatie. Het is mij, ondanks de syndicale pamfletten waarmee we om de oren werden geslagen, nog steeds niet duidelijk waarom er werd gestaakt. Laat staan dat de reizigers daarover deftig geïnformeerd zijn. Iemand maakte reeds de vergelijking van de staking als wapen dat bot geworden is. Ik maak eerder de vergelijking met antibiotica die te vaak en te snel worden toegediend. Uiteindelijk verliest het middel zijn werkzaamheid. Ik vrees dan ook dat de harde acties de roep op een minimumdienst of erger alleen maar versterken. En ik ben wel degelijk een verdediger van het stakingsrecht, ik wil alleen meer 'manieren' bij het actievoeren. Sneller de werknemers én de belangrijkste stakeholder, de reiziger, informeren, ruim waarschuwen dat een staking mogelijk is, en de staking ook onmiddellijk opschorten als er beweging in de zaak komt, zullen volgens mij noodzakelijk zijn om het stakingsrecht te bewaren.

Natuurlijk moest er nu actie worden gevoerd. Maar waarom zijn wij tegen liberaliseren van openbare sectoren: juist omdat de diensten van gezondheidszorg, onderwijs, openbaar vervoer, nutsbedrijven en spaarkassen BASISRECHTEN zijn. En daar dan een volledige staking? De kraan even volledig dicht? Dat treft vooral de zwaksten, en komt erg onsympatiek over. En draagt dus niet zoveel bij tot meer steun in de bevolking voor ons nobel doel. Een zondagsdienst met beperkte bediening, zoals in de medische sector wel gebeurd, lijkt mij meer verantwoord, sympatieker naar de klanten en daarmee ook doeltreffender. Voeg erbij een sterke mediagenieke stunt en je boekt winst in de noodzakelijke strijd.

door froels op zondag 21 november 2010

In principe is over een staking beslist met 2/3 van de aanwezige vakbondsleden. Dat wordt maar gehaald als er zware frustratie is bij het personeel. Het is meestal een emotioneel protest; de concrete eisen vereisen denkwerk en worden inderdaad zelden goed gecommuniceerd aan het grote publiek (en aan personeelsleden die geen lid zijn). Die communicatie is echter doorslaggevend in handen van de commerciële media; die vinden meestal dat zij niet de spreekbuis moeten zijn van de vakbond. Zodoende is men aangewezen op de site van de betrokken vakbondscentrale en sector: slechts weinigen doen die moeite.
door froels op zondag 21 november 2010

Dat moet men zich toch even voorstellen, wat er in de stations zou gebeuren. Bij het spoor bestaat immers geen "zondagdienst" waarmee de reizigers vertrouwd zijn. Ieder zal vinden dat hij/zij een geldige reden heeft om voorrang te krijgen. Beeld u de taferelen in van vechtende mensen, om op die ene trein te geraken die nog rijdt! Precies wat de media geweldige sensatie zouden vinden, en een bewijs temeer dat de stakers onverantwoordelijk zijn...

Het is niet langer mogelijk om te reageren.

Staking als groepstherapie?

26 reacties

Lees alle reacties