Ecuador: kroniek van een aangekondigde staatsgreep
Opinie, Nieuws, Wereld -

Ecuador: kroniek van een aangekondigde staatsgreep

Op 30 september was er in Ecuador een poging tot staatsgreep. Zij werd verijdeld dankzij de snelle mobilisatie van de bevolking, de onvoorwaardelijke steun vanuit Latijns-Amerika en het moedig optreden van president Correa. Deze poging tot staatsgreep valt niet echt uit de lucht.

maandag 4 oktober 2010 01:54
Spread the love

Eerst de feiten. President Correa had besparingen aangekondigd voor de politie. In de aanloop van de stemming van deze wet was er geen protest. Eenmaal wet gestemd kwamen plots enkele tientallen politiemensen de straat op om daartegen te protesteren. Al gauw bleek veel meer aan de hand. Een eenheid van de luchtmacht bezette de luchthaven. Opstandige politieofficieren namen de controle over van politiekazernes in verschillende steden. Met wegversperringen probeerden ze de toegang tot de hoofdstad te verhinderen.

Tientallen opstandelingen trokken naar de gebouwen van de openbare televisie. De belangrijkste studio’s werden ingenomen en de uitzending werden onderbroken. De aanval werd geleid door de advocaat van Lucio Gutiérrez. Gutiérrez is een kolonel op rust die het land regeerde in de periode 2003-2005. Hij is een van de belangrijkste politieke tegenstanders van Correa. In het land heerste een begin van chaos en anarchie. In de hoofdstad en in andere steden bleven bedrijven en scholen dicht. Hier en daar werd geplunderd en werden banken beroofd.

President Correa trok naar de betogende politieagenten om ze te overtuigen hun rebellie te staken. De sfeer was zeer bitsig. De president werd geraakt door een traangasgranaat en afgevoerd naar een ziekenhuis. Daarop werd het ziekenhuis gedurende twaalf uur omsingeld door opstandige politiemensen, inclusief sluipschutters, die het op zijn leven muntten. Er werd over en weer geschoten. Uiteindelijk werd Correa door een speciale eenheid van 600 militairen ontzet. De gepantserde wagen waarmee Correa werd vervoerd, toont verschillende kogelinslagen. Correa kon heelhuids terugkeren naar het presidentieel paleis. De noodtoestand werd afgekondigd waarop de rust terugkeerde.

Alle ingrediënten van een klassieke staatsgreep waren aanwezig. Het ging hier over een georkestreerde actie, die verijdeld werd omwille van verschillende redenen. Vooreerst kwam de bevolking snel de straat op om te demonstreren tegen deze poging tot staatsgreep. Op het diplomatieke vlak werd in allerijl de UNASUR bijeengeroepen in Buenos Aires. De regeringsleiders van Latijns-Amerika gaven er hun onvoorwaardelijke steun aan president Correa. Peru en Colombia sloten hun grenzen met Ecuador om hun steun aan Correa te betuigen. Ook in heel wat landen in Europa werd de staatsgreep streng veroordeeld. Tenslotte was er het moedig en strijdbaar optreden van de president, ondanks het feit dat zijn leven gevaar liep.

De rol van de VS

In Latijns-Amerika is het volgende grapje zeer populair: ‘Vraag: weet je waarom er in de VS nog nooit een staatsgreep is gepleegd? Antwoord: omdat er geen VS-ambassade is’. Alberto Acosta, de ex-voorzitter van de grondwetgevende vergadering in Ecuador zei naar aanleiding van de staatsgreep in Honduras in 2009 dat ‘geen enkel leger in Latijns-Amerika een staatsgreep pleegt zonder het fiat van Washington’.(1)

In 2008 gaf de regering van Ecuador een communiqué uit waarin de infiltratie van de CIA in de politiediensten en het leger werd aangeklaagd. Het ging om het betalen van informanten, het uitrusten en opleiden van contactfiguren en het bekostigen van bepaalde operaties. Hodges, de VS-ambassadeur sprak deze aantijgingen niet echt tegen. Ze repliceerde met de volgende woorden: ‘Wij werken samen met de regering van Ecuador, met de militairen en met de politie, met als belangrijk doel de veiligheid’.(2)

Heather Hodges is een harde tante van extreemrechtse signatuur. Ze weet alles van subversie.(3) Ze oefent reeds meer dan dertig jaar diplomatieke functies uit in het buitenland. Zo was ze in de jaren tachtig in Guatemala toen Rios Montt een staatsgreep pleegde en later met directe steun van de VS een uiterst bloedige dictatuur installeerde. In het begin van de jaren negentig was ze onderdirecteur van het Bureau voor Cubaanse Aangelegenheden, van waaruit in nauwe samenwerking met de CIA de subversie tegen Cuba wordt georganiseerd. Tussen 2003 en 2008 was ze ambassadrice in Moldavië. Daar hielp ze mee aan de voorbereiding van een ‘kleurenrevolutie’ zoals die er al geweest was in Servië, Georgië, Oekraïne, Kirgizië en Oezbekistan. De zogenaamde Twitter revolutie van Moldavië mislukte echter.(4) Ze werd door Bush in 2008 naar Ecuador gestuurd.

Washington voert zijn infiltratiestrategie niet alleen door via de veiligheidsdiensten. Minstens zo belangrijk zijn de sociale organisaties. Zo worden jaarlijks tientallen miljoenen dollars op het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS begroot voor steun aan sociale organisaties in Ecuador. Dat gebeurt o.a. via USAID en de Endowment for Democracy (NED). Een voormalig directeur van NED zou ooit in een openhartige bui: ‘Veel van wat we tegenwoordig doen werd 25 jaar geleden in het geheim gedaan door de CIA’.(5)

In Ecuador gaan die fondsen o.a. naar inheemse organisaties zoals CONDENPE, CONAIE, de Inheemse Ondernemersvereniging, de Qellkaj Stichting en Pachakutik. Het is geen toeval dat tijdens de poging tot staatsgreep Pachakutik een oproep lanceerde om het vertrek te eisen van president Correa. Dat wil uiteraard niet zeggen dat de sociale organisaties die kritiek hebben op de regering agenten zouden zijn van de VS. Er zijn ongetwijfeld gegronde klachten tegen het gevoerde beleid van Correa, maar binnen bepaalde van die organisaties zijn er beslist krachten wiens agenda verdacht veel lijkt op die van Washington.(6)

We hebben hier te maken met de tweede poging tot staatsgreep sinds Obama het Witte Huis betrad. De eerste was in Honduras in de zomer van 2009, ze was succesvol. Onder zijn voorganger waren er ook al twee: een in Venezuela in 2002 en een in Bolivia in 2008. Niet toevallig telkens landen die (op dat moment) lid zijn van de ALBA. Meestal wordt aangenomen dat het Witte Huis zijn traditionele achtertuin na 11 september zou hebben verwaarloosd. Maar dat beantwoordt niet aan de feiten.

Zo was er sindsdien een toename van het aantal Latijns-Amerikaanse militairen die training ontvangen in de VS en van de bezoeken van Noord-Amerikaanse topmilitairen in Latijns-Amerika. Na 9/11 werd de grote Caraïbische bassein, dat de Caraïbische eilanden, Mexico, Panama en Centraal-Amerika omvat, onderdeel van het nationaal defensiegebied. Tussen 2000 en 2006 ontving Colombia zo’n vijf miljard dollar aan militaire hulp en kwam daarmee op de vijfde plaats na Irak, Afghanistan, Israël en Egypte. Ook werd het aantal militaire bases uitgebreid en werd de Vierde Vloot na zestig jaar opnieuw operationeel gemaakt in 2008. Het lijkt erop dat het Witte Huis zijn verloren economische en politieke invloed wil compenseren met militaire macht.(7)

De zonden van Correa

Dat Rafael Correa geviseerd wordt hoeft niet te verwonderen. Ecuador is een van de armste landen van Latijns-Amerika. De rijkdom is bijzonder ongelijk verdeeld. De 20 % rijksten bezitten 60 % van de nationale rijkdom, terwijl de 25 % armsten het moeten stellen met amper 4 %. De neoliberale programma’s van het IMF van de jaren tachtig en negentig hebben een sociaal bloedbad aangericht. Vandaag leeft iets meer dan de helft van de bevolking onder de armoedegrens. De werkloosheid was opgelopen tot 46% van de actieve bevolking.

Met het doel die situatie aan te pakken was Correa kandidaat voor de presidentsverkiezingen in 2006. Hij haalde het. In zijn programma staat dat hij de rijkdom van het land wil herverdelen en belangrijke investeringen doen in de sociale sectoren. Met een nieuwe wet zal in de toekomst de volledige ontginning van de petroleum, de belangrijkste tak van de economie, in handen komen van de staat. Voorheen was dat slechts 20%.

Aan de gezondheidszorg en onderwijs wordt nu prioriteit gegeven. Correa verdubbelde het percentage van het BNP bestemd voor deze sectoren. Samen met Cubaanse dokters werd een grootschalig project opgezet om op het hele grondgebied, ook in de meest verafgelegen regio’s, alle personen met een of andere handicap medisch te verzorgen. Er werden ook al heel wat jobs gecreëerd waardoor de werkloosheid sterk terugviel tot 8% van de actieve bevolking. De armoede blijft nog steeds hoog, maar verminderde wel al met 5%.(8)

Deze politiek wordt hem niet in dank afgenomen door de toplaag van de bevolking. Zij zien hun privilegies, die ze gedurende eeuwen hebben opgebouwd, niet graag verloren gaan. Ook in het Witte Huis kan hij niet echt op applaus rekenen. Correa haalde het in zijn hoofd om een militaire basis van de VS op zijn grondgebied te sluiten. Ook stelt hij het afbetalen van de in het verleden opgebouwde buitenlandse schuld in vraag. Hij heeft daarover een audit aangevraagd.(9)

Hij houdt verder ook ‘foute’ presidenten te vriend, zoals Hugo Chávez, Evo Morales, Raúl Castro of Manuel Zelaya van Honduras. Toen deze laatste door een staatsgreep werd afgezet heeft Correa een prominente rol gespeeld om zijn afzetting te proberen ongedaan te maken. Tenslotte en tot overmaat van ramp heeft Correa zijn land laten toetreden tot de ALBA, het Bolivariaans Alternatief voor de Amerika’s. Redenen genoeg dus om er komaf mee te maken.

De staatsgreep is mislukt, gelukkig. Wellicht komt president Correa zelfs versterkt uit deze crisis. Maar men moet zich niet al te veel illusies maken. De leidende krachten in de VS en de geprivilegieerde lagen in Latijns-Amerika zullen het hier niet bij laten. Zij zullen blijven proberen, met alle middelen en op verschillende manieren, om de regeringen die niet in de (hun) pas lopen te ontwrichten.

Noten

(1) ‘Geen enkel leger in Latijns-Amerika pleegt een staatsgreep zonder het fiat van Washington’, http://www.mo.be/index.php?id=63&tx_uwnews_pi2[art_id]=25637&cHash=0eedf83548
(2) ‘Informe confirmado: inteligencia USA penetró a fondo la policía ecuatoriana’, http://www.rebelion.org/noticias/2010/9/114003.pdf
(3) Allard  J., La embajadora USA en Quito, Hodges, sabe de golpes de Estado y también de bloqueo, http://www.rebelion.org/noticias/2010/10/114039.pdf‘Informe confirmado: inteligencia USA penetró a fondo la policía ecuatoriana’, http://www.rebelion.org/noticias/2010/9/114003.pdf
(4) Alonso Trabanco J., ‘Who is behind Moldova’s Twitter Revolution?’ http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=13147
(5) Allen Weinstein in The Washington Post 21 september 1991.
(6) Golinger  E., ‘Detrás del golpe en Ecuador. La derecha al ataque contra ALBA’, http://www.rebelion.org/noticias/2010/10/114032.pdf
(7) Vandaele J. & Vandepitte M., Wat doet China in Afrika en Latijns-Amerika?, http://www.mo.be/fileadmin/pdf/MO-paper47_china.pdf
(8) López Blanch  H., ‘Ecuador, economía a favor del ser humano’, http://www.rebelion.org/noticia.php?id=111753
(9) Boron A., ‘Ecuador: Nota sobre el frustrado golpe de estado’, http://www.rebelion.org/noticia.php?id=114088

take down
the paywall
steun ons nu!