Met de gezondheidszorg en de kinderbijslag liggen er twee takken van de sociale zekerheid op de onderhandelingstafel. N-VA en CD&V willen die twee overhevelen naar de gemeenschappen. De splitsing van de gezondheidszorg ligt wat moeilijk. Daar is zelfs SP.A niet voor te vinden. SP.A-senator Marleen Temmerman schreef twee jaar geleden nog – samen met onder meer PVDA-dokter Dirk van Duppen en CM-topman Jean Hermesse – een opiniestuk tegen de splitsing van de gezondheidszorg.

“Een federale gezondheidszorg biedt meer mogelijkheden voor een sociaal verantwoorde en kwaliteitsvolle gezondheidzorg, meer dan een volgens gewesten of gemeenschappen gesplitst systeem”, aldus de auteurs. Een mening die Temmerman vorige week nog eens herhaalde in een interview met Knack. Ook oud-voorzitter (én regeringsonderhandelaar) Johan Vande Lanotte is een tegenstander van een splitsing. “Gezondheidszorg moet je vooral niet splitsen”, liet hij ooit optekenen in De Morgen.

Vlaamse en Waalse kinderen

De kinderbijslag lijkt een makkelijker prooi voor de regionalisten. Daar zouden zelfs de Franstalige partijen zich niet langer met hand en tand tegen verzetten. Al is er nog onenigheid over waar de kinderbijslagen dan naar toe gaan: de gewesten (en dus ook naar Brussel) of de gemeenschappen. In dat laatste geval zullen de Brusselaars dan moeten kiezen bij welke gemeenschap ze willen horen om hun kinderbijslag te ontvangen. N-VA wil niet dat de gewesten hier hun zeg over krijgen.

De vakbonden willen wel nog altijd niet weten van een splitsing van de kinderbijslag. Toen er vorig jaar onder impuls van N-VA sprake was van een aanvullende Vlaamse kinderbijslag reageerde het ABVV: “Vanaf 2011 zullen de kinderen in dit niet land dus niet langer gelijk behandeld worden wat de kinderbijslag betreft. Het ABVV vindt dat ons sociaal model, dat stoelt op solidariteit tussen personen, daardoor in gevaar komt.”

Op de Zomerblog van het ACV waarschuwt voorzitter Luc Cortebeeck: “De sociale partners zullen de kinderbijslagen niet meer beheren en de vergoedingen zullen meer afhankelijk worden van de wisselende politieke getijden. Naargelang familiale politiek meer of minder prioritair is voor de politieke partijen die aan de macht zullen zijn.”

De kinderbijslagen worden nu immers betaald met de werkgeversbijdragen. Als ze uit de sociale zekerheid worden gelicht en naar de regio’s gaan, moet het hele systeem ook niet meer betaald worden door (bijdragen op) arbeid, schrijft Cortebeeck. De regionale overheden zullen dan naar andere financieringsbronnen op zoek moeten.

PS ooit radicaal tegen

Het ACV is er al langer voorstander van om de kinderbijslagen en de gezondheidszorg uit de algemene middelen in plaats van uit bijdragen uit arbeid te financieren. Toen de christelijke vakbond dat voorstel in 2003 tijdens een verkiezingsdebat voorlegde aan de aanwezige politici, reageerde de PS zeer afwijzend. “Opsplitsing, zelfs als die enkel de financiering betreft, zal drukken op het regionaliseringsdebat. De PS is radicaal tegen elke ouverture in dit debat”, klonk het toen.

In een andere bijdrage op de Zomerblog van het ACV toont voorzitter Cortebeeck zich bezorgd over de discretie van de regeringsonderhandelingen als het over het sociaal-economisch beleid gaat. “Daarover beslissen zonder raadpleging van de sociale partners is een ferm risico.” De discussie over de splitsing van onderdelen van de sociale zekerheid kijkt hij met een bang hart aan. “Het weefsel waar meer dan zestig jaar aan gewerkt en herwerkt is, maar nog steeds een mooi geheel vormt, lijkt nu met draadjes losgetrokken of losgehaakt, zeg maar uitgerafeld te worden. Dat is een tweede groot risico dat de politici nemen.”

Draadjes komen los

Cortebeeck legt die ontrafeling uit aan de hand van de discussie over de splitsing van de RVA. De arbeidsbemiddeling is nu al een taak van de regio’s maar de controle van werklozen gebeurt door een federale instantie, de RVA. “De controle opsplitsen is een ontrafeling van het systeem”, waarschuwt Cortebeeck. “Over een paar jaren zal men inroepen dat de controle en dus de werkloosheidsgelden in het zuiden en het noorden verschillend worden gebruikt en zal men aandringen op de volledige splitsing.”

En daar zullen de inwoners van dit land niet beter van worden, vreest Cortebeeck. “De complexiteit voor mensen en ondernemingen verhoogt, de eis tot eenzelfde toepassing van de SZ regels in noord en zuid wordt in feite ongedaan gemaakt. De financiering van de sociale zekerheid barst dan uit elkaar. En dit vergt in Vlaanderen, Wallonië en Brussel een nieuwe dure bovenstructuur. Meer kosten, meer lasten, meer middelen en ondoorzichtigheid zijn nu al met grote zekerheid te voorspellen.”