In 2008 verkreeg Hongarije een kredietlijn van het IMF, maar moest zich daardoor onderwerpen aan de ideologische keuzen van deze laatste. Ofschoon het land vandaag geen beroep meer doet op deze steun, roept het IMF dit Stand-by Arrangement (SBA) in voor de nu al zesde en zevende controle, waarbij het een oordeel velt over het Hongaarse beleid.
Vermits het IMF niet tevreden is, breekt het de besprekingen voorlopig af, maar dreigt met de gevolgen. Dit zijn in de eerste plaats een negatieve publiciteit door de financiële media en een daling op de beurzen van de Hongaarse staatsleningen, waardoor Hongarije een hogere intrest moet betalen.
Concreet geeft het IMF, hierin gevolgd door de Europese Commissie, de opdracht aan de Hongaarse regering om de overheidsbestedingen nog voort in te krimpen.
Welk effect dit zal hebben op de werkgelegenheid en op de koopkracht vermeldt het IMF-persbericht niet. Eén zinnetje uit het Arrangement licht even de sluier op van het IMF jargon: ‘Om de sociale impact te verzachten, mogen gepensioneerden met een laag inkomen hun bonus behouden’.
Aan een aantal Afrikaanse landen legde het IMF plafonds op voor wat overheden aan lonen mochten besteden (rapport van de Onafhankelijke Evaluatiedienst in 2007).
Ook toonde het IMF zich gestoord door de grote ondernemingen die Hongarije nog in publiek eigendom heeft. De scherpste kritiek krijgt de bankentaks die de centrum-rechtse Hongaarse regering-Orban wil invoeren; die zou de economische groei afremmen. Waarop de Hongaarse minister repliceert dat de opgelegde soberheidspolitiek nog veel meer de groei zal remmen.
Wie is nu het IMF om aan verkozen parlementen voor te schrijven wat wèl en niet mag? Welke democratische legitimiteit heeft het muntfonds?
In principe zijn alle (rijke) landen in het IMF vertegenwoordigd; maar welk standpunt hun diplomaten er innemen, is een goed bewaard geheim.
De verslagen van de bestuursraad blijven 10 jaar achter gesloten deuren (zegt John Vandaele in De stille dood van het neoliberalisme, 2007).
Dit jaar weigerde de Belgische minister van Financiën Didier Reynders (MR) nog uitleg te geven aan ons parlement over de Belgische standpunten in het IMF.
Niet alleen senator Els Schelfhout (CD&V) vond dit onaanvaardbaar, want de Senaat had daarvoor zelfs een resolutie goedgekeurd. In de praktijk worden de standpunten van het IMF opgemaakt door een legertje van experts en specialisten.
Die beschikken over wiskundige formules in krachtige computers waarmee ze de economische toestand voorspellen binnen 10, 20, ja 40 jaar. De experts komen uit de bedrijfs- en de financiële wereld, en uit de beste business schools en faculteiten, o.m. die van Milton Friedman in Chicago en andere, waar een ideologische keuze impliciet is: bedrijfswinsten krijgen de eerste prioriteit; overheden, werknemers en consumenten komen daarna.
’t Is maar dat we het weten.
