Ik heb het over de staatshoofden die zondagavond de sociale zekerheid aan diggelen gooiden en goede jobs opbrandden, in volle recessie.

Geconfronteerd met de gevolgen van een crisis veroorzaakt door de rijkste en meest geprivilegieerde individuen der aarde, hebben zij beslist om de armste en meest kwetsbare bevolkingsgroepen van hun landen voor de rekening te laten opdraaien.

Hoe kunnen we de slotverklaring van de G20 anders interpreteren? Ze vermeldt zelfs niet de geringste belasting op banken of financiële transacties, maar draagt de regeringen wel op om hun deficit tegen 2013 te halveren.

Zuur verdiende pensioentjes kwijt

Dat is een enorme en schokkende besparing en laat het duidelijk zijn wie er de grootste slachtoffers van zullen worden: de studenten die steeds hogere inschrijvingsgelden zullen moeten betalen voor een afbrokkelend openbaar onderwijs; de gepensioneerden die hun zuur verdiende pensioentjes zullen verliezen; de ambtenaren die hun jobs zullen kwijtraken.

De lijst is lang. Vele landen van de G20-groep – ook Canada – zijn al begonnen met dit soort besparingen die nu nog veel drastischer zullen worden. Een voorbeeld: willen de Verenigde Staten hun voor 2010 voorziene overheidstekort halveren, zonder veel belastingverhogingen door te voeren, dan moeten zij een astronomisch bedrag van 780 miljard dollar besparen.

De reden voor deze besparingen is simpel. Toen de G20 in 2009 in Londen vergaderde, op het hoogtepunt van de financiële crisis, slaagden de leiders er niet een overeenkomst te bereiken om de financiële sector te reguleren om te vermijden dat dit soort crisis zich ooit nog zou herhalen.

In plaats daarvan kregen we wat holle woorden, maar ook een akkoord om miljarden dollars aan overheidsgelden op tafel te leggen om de banken wereldwijd te redden.

Ondertussen deed de VS-regering bitter weinig om de woningen en jobs van de bevolking te redden. Gevolg: niet alleen werd de staatskas leeggezogen om de banken te redden, ook de belastingbasis zakte ineen, waardoor een perfect voorspelbare schulden- en deficitcrisis ontstond.

Mensen schaamteloos straffen

Tijdens de dubbele top van Toronto, eind juni, overtuigde de Canadese eerste minister Stephen Harper zijn collega-leiders ervan dat het eenvoudigweg niet eerlijk zou zijn om banken die zich goed hadden gedragen en de crisis niet hadden veroorzaakt te straffen (ondanks het feit dat de zeer zwaar beschermde Canadese banken erg winstgevend zijn en best wat extra belasting zouden kunnen dragen).

Dezelfde leiders waren echter veel minder bekommerd toen ze de beslissing namen om de mensen schaamteloos te straffen voor een crisis veroorzaakt door derivatentraders en afwezige regulatoren.

Eind vorige maand verscheen in The Globe and Mail een fascinerend artikel over de oorsprong van de G20. Het blijkt dat heel dit concept uitgedacht werd tijdens een vergadering in 1999 tussen de toenmalige Canadese minister van Financiën Paul Martin en zijn VS-collega Lawrence Summers (wat op zich al interessant is aangezien Summers op dat ogenblik een centrale rol speelde in het scheppen van de voorwaarden voor de huidige financiële crisis, aangezien hij een hele reeks bankconsolidaties toestond en weigerde om de handel in financiële derivaten te reguleren).

Beide mannen wilden de G7 uitbreiden, maar alleen met landen die ze ‘strategisch’ en ‘veilig’ achtten. Zij wilden dus een lijst opstellen, maar hadden blijkbaar geen papier bij.

Volgens de journalisten John Ibbitson en Tara Perkins: “Grabbelden de twee mannen naar een bruine briefomslag, legden die op tafel tussen hen in en begonnen het kader te schetsen van een nieuwe wereldorde.” En zo werd de G20 geboren.

“Wij willen niet betalen voor uw crisis”

Dit verhaal bevestigt dat de geschiedenis het resultaat is van menselijke beslissingen en niet van natuurwetten. Summers en Martin veranderden de wereld met de beslissingen die zij op de rugzijde van een envelop neerkrabbelden. Maar niets zegt dat de burgers uit de landen van de G20 de bevelen van dit uitgelezen clubje zomaar moeten aanvaarden.

Nu al zijn werknemers, gepensioneerden en studenten in Italië, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Griekenland op straat gekomen tegen de besparingsmaatregelen, vaak met de slogan: “Wij willen niet betalen voor uw crisis”. En ze hebben ook heel wat suggesties om de inkomsten van de staatskas te spekken en hun respectievelijke veel te karige budgetten op te trekken.

Velen eisen een belasting op financiële transacties die vluchtkapitaal zou afremmen en vers geld zou opleveren voor sociale programma’s en voor de klimaatverandering.

Anderen vragen hoge belastingen voor vervuilers ter compensatie van de kosten verbonden aan de gevolgen van de klimaatverandering en om te kunnen afstappen van fossiele brandstoffen. En het stopzetten van bij voorbaat verloren oorlogen scoort ook altijd goed als besparingssuggestie.

De G20 is een ad-hoc instelling zonder de legitimiteit van de Verenigde Naties. Vermits de G20 ons enkel probeert op te zadelen met de hoge rekening van een crisis waarvoor de meesten onder ons niet verantwoordelijk zijn, stel ik voor dat we doen zoals Martin en Summers in 1999. De envelop omdraaien en op de achterkant in vette letters schrijven: “Terug naar afzender!”

Naomi Klein

Naomi Klein is een bekroonde journaliste en columniste en auteur van de internationale bestsellers als The Shock Doctrine. The Rise of Disaster Capitalism ; No Logo: Taking Aim at the Brand Bullies en Fences and Windows: Dispatches from the Front Lines of the Globalization Debate [2002].

Meer over haar publicaties op haar website: www.naomiklein.org

Dit artikel verscheen onder de titel Sticking the Public With the Bill for the Bankers’ Crisis op de website Common Dreams.org

(Vertaling uit het Engels door Hilde Meesters)