De grootste activiteit die stond gepland, was een rit met een stoomtrein over dat allereerste traject. Maar die gaat dus niet door.

De officiële reden die de NMBS meegaf voor het annuleren van de festiviteiten is de treinramp van 15 februari in Buizingen. Daar reden twee treinen op elkaar in met tientallen doden tot gevolg. Volgens de NMBS is het ‘ongepast’ om een groots feest te organiseren in de nadagen van die ramp.

Maar over die reden bestaat discussie. Er zouden naast de ramp nog een aantal andere factoren meespelen die de NMBS ertoe brachten de feesten op een laag vuurtje te zetten. Factoren waar de NMBS zelf liever niet over spreekt.

Ruzie in bestuurskamer

Onenigheid binnen het bestuur bijvoorbeeld. In 2005 werd de NMBS op aansturen van de Europese Commissie gesplitst in drie bedrijven. Dit als voorbereiding van de liberalisering van het spoorvervoer. Elk van die bedrijven, de NMBS-Holding, NMBS (treinoperator) en Infrabel (infrastructuurbeheerder), heeft een eigen CEO. Het is geweten dat die CEO’s elk hun eigen stempel proberen te drukken op de koepel NMBS-Groep en elkaar bijgevolg al meermaals in de haren zijn gevlogen.

Luc Piens, algemeen sectorverantwoordelijke van ACV-Transcom, is zich zeker bewust van die strubbelingen. “Maar ik denk niet dat ze ertoe geleid hebben dat de festiviteiten werden geschrapt.”

Zijn socialistische collega Jos Digneffe, van ACOD-Spoor, deelt die mening. “Ik ben het volledig eens met degenen die spreken over onenigheid. Sommigen kunnen elkaar wel luchten, maar anderen willen elkaar absoluut niet verdragen. Dat zou kunnen een rol spelen, maar het zou wel enorm kinderachtig zijn om daarvoor 175 jaar spoorwegen te schrappen.”

Geen geld voor feest

En ook Jacques Peeters van de reizigersvereniging TreinTramBus ziet onenigheid slechts als een marginale verklaring. Maar volgens hem is de ramp in Buizingen toch niet de enige reden. Peeters spreekt over budgettaire beperkingen. “In een periode van besparingen is het niet evident om veel geld te spenderen aan grootse festiviteiten.”

En nieuwjaarsrecepties dan?

“Als dat een reden is, moeten ze bij de NMBS maar eens leren om te besparen op de nieuwjaarsrecepties voor hun kaders”, repliceert Digneffe. En ook Piens gelooft niet dat besparingen de reden zijn voor minder festiviteiten. Maar daarmee willen de vakbondsleiders zeker niet ontkennen dat de cijfers van de NMBS dramatisch zijn.

Digneffe: “NMBS (de operator) zit van de drie bedrijven het diepst in de problemen. NMBS Holding komt er het beste uit, onmiddellijk gevolgd door Infrabel. De holding en Infrabel zien wel een vertraging in hun groei. Maar de NMBS duikt als enige dramatisch in het rood.”

Postzegel

Toch zijn niet alle geplande activiteiten geschrapt. Zo wordt onder meer een postzegel uitgegeven ter ere van de jarige spoorwegen.

Ook kleinere festiviteiten worden in het teken van de verjaardag gezet. Maar hierbij valt op dat de NMBS slechts een minimale rol speelt in de organisatie. Steden en gemeenten of andere privéorganisaties nemen het grootste deel op zich. De Post is bijvoorbeeld grote initiatiefnemer van de postzegel en dus niet de NMBS.