Exuberante dwangsommen tegen debatverstoorders zijn preventieve censuur
Opinie, Nieuws, België, Censuur, Benno Barnard -

Exuberante dwangsommen tegen debatverstoorders zijn preventieve censuur

"Burgemeester Patrick Janssens wil ervoor te zorgen dat de volgende lezing van Benno Barnard ongestoord kan doorgaan. Benno moet zijn mening kunnen uiten. De methode die Janssens hiervoor koos is niet nieuw, maar wel bedenkelijk: de rechtbank inschakelen om via een uitzonderlijke procedure preventieve censuur te kunnen voeren", schrijft advocate Mieke Van den Broeck.

maandag 12 april 2010 17:48
Spread the love

Als burgemeester is Janssens verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde. Dit gebeurt normaal gezien door het inschakelen van de politie bij problemen. Maar wat Janssens nu doet gaat verder: hij schakelt de rechtbank in om preventief een mogelijke verstoring van de openbare orde te voorkomen.

Hoewel Janssens perfect weet wie de jongeren waren die tijdens de vorige lezing van Barnard de rust kwamen verstoren, start hij een procedure op eenzijdig verzoekschrift. Deze procedure is exceptioneel, omdat ze de rechten van de verdediging miskent en kan slechts wanneer je  de tegenpartij niet kent. Dat is hier niet het geval.

Janssens heeft een exuberante dwangsom gevraagd (en gekregen), namelijk 25.000 euro per ordeverstoring. Wie weigert zijn identiteitskaart te tonen aan de deurwaarder of de politie, riskeert een dwangsom van 2000 euro.

De beschikking is op verschillende punten problematisch voor al wie de vrijheid van meningsuiting genegen is, vooral ook omdat ze onder het mom van het beschermen van die vrijheid gebeurt. 

De rechtbank beschermt alleen de mening van Barnard. Alle andere mensen zullen moeten zwijgen, of moeten de dwangsom ophoesten. Dit ruikt naar een schending van het recht op vrije meningsuiting en zelfs naar preventieve censuur.

Wat er juist bestraft zal worden is nogal vaag omschreven en zal dus door de deurwaarder of de politie, als soort privémilitie van Barnard, worden beslist. De stad Antwerpen speelt in deze zaak rechter en partij. De baas van de politie is immers burgemeester Janssens, die de zaak aanspande. De scheiding der machten is ver te zoeken.

Dit is lang niet de eerste keer dat er actie wordt gevoerd naar aanleiding van een lezing aan de universiteit. Studenten tonen zich wel vaker niet onverschillig ten opzichte bepaalde sprekers: lezingen door gekende racisten, georganiseerd door het NSV of KVHV worden regelmatig verstoord of zelfs tegengehouden. De politie komt tussen, de orde wordt hersteld en verdere hysterische reacties blijven achterwege. Tot nu dus.

Het is niet toevallig dat juist nu, wanneer de actievoerders een stelletje radicale moslims zijn, plots de grote middelen worden bovengehaald. Begrijp me niet verkeerd: tegen de homofobe en sexistische maatschappij die de actievoerders voorstaan zal ik mij steeds blijven verzetten, toch ben ik zeer gealarmeerd door de reactie van burgemeester Janssens.

Indien men tegen Sharia4Belgium optreedt, krijgt men de sympathie van veel mensen. In het islamofoob klimaat dat gepropageerd wordt in Vlaanderen, zal de reactie zelfs aangemoedigd worden. Fundamenteel is dat deze reactie het recht op actievoeren beperkt en de deur open zet naar een inperking van de vrijheid van meningsuiting voor alle actievoerders. Op die manier ondermijnt ze de democratie zelf.

Indien men tegen deze ‘ordeverstoorders’ kan optreden, dan kan het morgen ook tegen de Studenten tegen Racisme, tegen de vakbond, tegen de mening die u misschien morgen wil verkondigen.

Als advocaat merk ik dat er niet steeds met de nodige terughoudendheid wordt gereageerd op politieke acties. Via eenzijdige verzoekschriften worden politieke acties preventief tegengehouden (denken we aan de actie tegen een steenkoolcentrale door milieuactivisten deze zomer, vakbondsacties bij Carrefour). Sympathisanten van de Lappersfortbosbezetting worden met snelrecht vervolgd, Greenpeace werd aangeklaagd wegens bendevorming en de lijst kan nog veel langer worden.

De beschikking in de zaak Sharia4Belgium kan een impact hebben op de invulling van het grondwettelijk en internationaal erkend recht op vrijheid van meningsuiting. De bescherming van de spreker en het verbod op reactie van de luisteraar brengt ons tot een vrijheid van meningsuiting, die zeer eenzijdig is en voor bepaalde groepen in de samenleving een illusie wordt.

Het alarmeert mij dat Janssens een beroep doet op het gerecht om ordeverstoring preventief tegen te gaan. Het irriteert mij dat hij dat doet als reactie tegen een kleine minderheid van moslimfundamentalisten, waarvan sommigen graag doen geloven dat ze een echte bedreiging vormen voor onze maatschappij.

Maar het beangstigt mij vooral dat de rechtbank uit het oog verliest dat “protest” de kern is van vrijheid van meningsuiting. Activisme criminaliseren is het einde van de vrijheid van meningsuiting en het einde van de democratie.

Mieke Van den Broeck is advocate bij Progress Lawyers Network.

take down
the paywall
steun ons nu!