Zijn de media seksistisch?

Zijn de media seksistisch?

Acties als de Equal Pay Day op 26 maart tonen maar al te duidelijk aan dat het nog niet goed gesteld is met de gelijkheid van man en vrouw in ons land. De stereotypering in de media wordt daarbij dikwijls met de vinger gewezen.

woensdag 31 maart 2010 17:42
Spread the love

28 januari 2010: Linda De Win wordt De Slimste Mens. Haar profilering als competitieve, harde tante maakt haar erg onpopulair bij een groot deel van kijkend Vlaanderen. Die andere deelnemer, Erika Van Tielen, wordt als lieftallige tv-babe alom toegejuicht.

Het is maar één van de voorbeelden van hoe vrouwen dikwijls anders bekeken en aangepakt worden dan mannen. Seksisme dus. Maar wat betekent die term precies? Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen hanteert volgende definitie:

“Seksisme is een geheel van overtuigingen over de geslachten en de relatie tussen de geslachten met een hiërarchische verhouding als basis. Een verhouding die bovendien wenselijk wordt geacht. Seksisme is een handeling die gebaseerd is op dit ongerechtvaardigd onderscheid en die nadelige gevolgen heeft voor één van beide geslachten.”

Het weekblad Flair hield recent een enquête onder 1.580 lezeressen om na te gaan in hoeverre Belgische vrouwen geconfronteerd worden met seksistische overtuigingen, opmerkingen en handelingen. Enkele resultaten:

  • 79% heeft al te maken gehad met seksistische voorstellen, opmerkingen of gebaren: zowel op de werkvloer (“Niet slecht voor een meisje”), op straat (“hey mokkel, wil je seksen?”) of in een relatie (“Hij zegt dat hij met opzet ‘een lelijke’ gekozen heeft omdat ‘niemand haar dan wil afpakken’”)
  • 75% vindt dat reclame vol zit met vooroordelen tegenover vrouwen
  • 12% vindt dat de partner soms op haar neerkijkt
  • 32% was ooit het slachtoffer van verbaal of moreel geweld
  • 28% krijgt wel eens het verbod van haar partner om te doen wat ze wil
  • 19% geeft verbaal weerwerk op seksistische opmerkingen of handelingen
  • 1 op 2 kiest ervoor om seksisme te negeren uit angst of uit schrik om als flauw, humorloos of die hard feministe bestempeld te worden.

Seksisme blijkt dus nog steeds alomtegenwoordig, en wordt zelfs bevestigd door media en reclame. Een invalshoek die ook het debat bepaalde dat werd gehouden in het kader van WoWmen, een festival over gender en podiumkunst van het Vlaams-Nederlands huis deBuren in samenwerking met het Kaaitheater.

Actieplan van Milquet

Bij de start van het debat verwijst Corine Van Hellemont, filosofe, experte genderstudies en onderzoekster communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Antwerpen naar een uitspraak van minister van Werk en Gelijke Kansen Joëlle Milquet. Die noemde seksisme de meest voorkomende vorm van discriminatie, omdat de helft van de bevolking erdoor wordt geraakt. Milquet schuift vijf actiestappen naar voren:

  • Nultolerantie voor seksistische stereotypes in reclame
  • Een prijs voor ‘positieve’ reclame
  • Een antiseksismewet
  • Mannen en vrouwen gelijk op de werkvloer. De loonkloof (tot 25 % minder loon voor vrouwen) moet tegen 2016 gedicht zijn.
  • Een actieplan tegen partnergeweld

“De grote moeilijkheid is dat seksisme tal van uitingen kent, onder de vorm van reclame, illustraties, grapjes,…”, zegt Van Hellemont. “Hoe moet je dat juridisch gaan vatten?”

Naast een boekenkast

Meteen is een belangrijk pijnpunt blootgelegd. Seksisme gebeurt altijd in de rand, overtreedt niet echt de wetten, maar geeft eerder een vaag onbestemd gevoel.

“Seksisme zit hem soms in kleine dingen”, geeft Corine Van Hellemont als voorbeeld. “Als ik voor een artikel op de foto moet, zet de fotograaf me steevast bij een boom. Mijn mannelijke collega moet telkens weer naast zijn boekenkast gaan staan. Dat is een typisch voorbeeld van hoe vrouwen in de media worden opgevoerd.”

Karl Van den Broeck, hoofdredacteur bij Knack, is niet bewust bezig met dergelijke beeldvorming, maar probeert stereotypering wel te vermijden: “Het helpt dat er ook vrouwen op de fotoredactie werken, maar dan nog duiken zulke clichés nog veel te vaak op. Het moet echter al heel erg zijn voor je een fotograaf daarvoor terugstuurt.”

Minder spreektijd

Opmerkelijke cijfers over stereotypering: uit onderzoek blijkt dat er in het VRT-journaal niet alleen minder vrouwen dan mannen worden opgevoerd, ze krijgen ook minder spreektijd. En dan werd er nog niet gekeken naar de manier waarop en het onderwerp waarover ze werden geïnterviewd.

“Ik merk weinig verandering ten opzichte van 20 jaar geleden”, verzucht Van Hellemont. “Kijk ook maar naar de politiek, waar Joëlle Milquet of Freya Van den Bossche erop worden afgerekend als ze hun kinderen prioriteit geven. Opvallend is wel dat ze er nu vrijuit over spreken in interviews, maar of die mentaliteit snel zal veranderen?”

Grapje

Opvallend is hoe tolerant we geworden zijn tegenover seksisme. De grapjes van de mannelijke juryleden van De Slimste Mens bijvoorbeeld, die heel vaak over vrouwen gaan. Of programma’s als M!LF, waarin de draak wordt gestoken met de nieuwe ‘geëmancipeerde’ man.

Corine Van Hellemont ziet hier een positieve evolutie in. “Het is net in periodes dat de positie van de vrouw voortdurend verbetert, dat dergelijke dingen mogelijk zijn. Vrouwen voelen zich minder aangevallen dan vroeger en twijfelen minder aan hun positie.”

Er is dus duidelijk een kloof tussen het probleem en de mate waarop het ons raakt, vindt Klara-nethoofd Chantal Pattyn: “Aan de ene kant toont de enquête van Flair dat er nog heel erg sprake is van seksisme; aan de andere kant liggen jonge meisjes er niet meer wakker van. Zij hebben de feministische golf gemist, en willen niet overkomen als een zuurpruim of een zeur.”

Een echte conclusie komt er niet uit het debat, al benadrukt Van Hellemont wel nog dat vrouwen zich niet moeten laten doen door seksistische uitingen. “Dat we toleranter zijn geworden, betekent niet dat we alles over ons heen moeten laten gaan. Integendeel zelfs. Als een reclame, tv-uitzending of andere uiting je stoort vanwege zijn seksistisch karakter, kan je klacht indienen bij de Jury voor Ethische Praktijken inzake Reclame of het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Ik raad echt aan om dat te doen, want je hebt meer invloed dan je denkt.”

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!